بررسی واکنش گیاه لوبیا چیتی به مصرف روی در تعدادی از خاک‌های استان مرکزی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اراک، ایران

2 عضو هیأت علمی بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اراک، ایران

3 عضو هیأت علمی بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران

چکیده

آزمون خاک نقش مهمی در مدیریت صحیح مصرف عناصر غذایی در مزرعه دارد. این در حالی است که آزمون­ها می بایست منطقه­ای باشد تا بتواند مبنای توصیه کودی قرار گیرد. لوبیا، با سطح زیر کشت وسیع در استان مرکزی تولید می­شود. در راستای واسنجی منطقه­ای و شناسایی دقیق وضعیت خاک­های استان و با توجه به کمبود اطلاعات در زمینه حد بحرانی روی قابل استفاده در خاک­های زیر کشت لوبیا، این مطالعه به منظور تعیین حد بحرانی عنصر روی انجام شد. 20 نمونه خاک با دامنه وسیع از نظر غلظت روی قابل استفاده و همچنین خصوصیات فیزیکی و شیمیایی از میان خاک­های مزارع استان انتخاب و پس از آماده سازی در گلخانه، لوبیا چیتی (Phaseolus Vulgaris L.) در آنها کشت گردید. آزمایش گلخانه­ای در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار به اجرا در آمد. برای بررسی پاسخ گیاه لوبیا نسبت به مصرف کود روی از دو سطح 0 و 10 میلی گرم روی در کیلوگرم خاک استفاده گردید. نتایج نشان داد اثر نوع خاک، مصرف روی و برهمکنش آنها بر پاسخ­های گیاه معنی­دار بود. نتایج مقایسه میانگین مصرف کود، تفاوت معنی­داری از لحاظ تولید ماده خشک، غلظت و جذب کل عنصر روی نشان داد. با روش تصویری کیت و نلسون حد بحرانی روی (با روش عصاره گیری، دی تی پی ا) 8/0 میلی­گرم بر کیلوگرم خاک بدست آمد. معادله رگرسیون چند متغییره نشان داد که تغییرات روی قابل استفاده خاک با کربن آلی و کربنات کلسیم معادل خاک­ها ارتباط معنی­دار دارد. همچنین رشد نسبی گیاه با استفاده از مقدار روی قابل استفاده خاک بطور معنی­داری قابل ارزیابی بود. ضریب c در معادله میچرلیخ- بری برای عنصر روی در خاک­های مورد مطالعه 87/0 تعیین شد و حد بحرانی برای دستیابی به رشد نسبی 80%، 85% و 90 درصد به ترتیب 8/0، 95/0 و 14/1 میلی­گرم در کیلو گرم خاک بدست آمد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigation of Bean Response to Application of Zinc in Some Soils of Markazi Province

نویسندگان [English]

  • M. A. Khodshenas 1
  • J. Ghadbeiklou 2
  • M. Dadivar 3
چکیده [English]

Soil testing has an important role in proper management of plant nutrition in the field. Recommendations based on soil testing results are regional, therefore, these tests and calibrations must be carried out for each specific climatic condition. Bean (Phaseolus vulgaris L.) is one of the most widely grown crops in Markazi province and has high nutritional value for human. Because of lack of information about zinc critical levels and regional calibration, this study was conducted in Markazi province. Twenty soil samples  from different zones of the province were taken from the surface layer with wide range of soil properties and Zn concentration and were prepared for greenhouse cultivation of bean. Greenhouse experiment was conducted as complete randomized design with three replications. Treatments included two levels of zinc (0, 10 mgkg-1 soil). At the end of vegetative stage, plants were harvested and prepared for laboratory analysis.  Analysis of variance results showed that effects of soil type and fertilizer were significant on dry matter weight (DMW), Zn concentration, and uptake. Interaction effects of soil and fertilizer were significant on DMW, zinc concentration, and uptake. Results of Duncan multiple range test showed that fertilizer application caused significant differences on DMW, and plant Zn concentration and uptake. Zinc critical level was determined by Cate–Nelson graphic method at 8 mg Zn kg-1 soil (DTPA extraction method). Regression equation showed that available zinc was significantly related to organic carbon content and calcium carbonate equivalent. Relative yield showed significant relation with soil available zinc. Coefficient ‘c’ in Mitscherlich–Bray equation was 0.87. Critical level of soil available zinc at 80%, 85%, and 90 % of bean relative yield was obtained as, respectively, 0.8, 0.95, and 1.14 mg Zn kg-1 soil.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Available zinc
  • Critical level
  • DTPA extraction
  • Mitscherlich–Bray equation

مراجع

  1. اسدی کنگرشاهی، ع. ملکوتی، م.ج.1382. کالیبراسیون روی در شرایط مزرعه­ای و اثر آن در عملکرد سویا. مجله علوم خاک و آب 115: 122-17.
  2. چاکرالحسینی م. ر و م. رونقی. 1378. ارزیابی وضعیت آهن ذرت و سویا با استفاده از کلروفیل متر دستی مدل Spad – 502  در یک خاک آهکی. ششمین کنگره علوم خاک ایران. دانشگاه فردوسی مشهد.
  3. خودشناس. م. ع و م. دادیور. 1384. بررسی پراکنش وضعیت عناصر غذایی در خاک­های زیر کشت لوبیا استان مرکزی. مقالات اولین همایش ملی حبوبات. دانشگاه فردوسی مشهد.
  4. رستمی، 1. 1378. بررسی و تعیین اثرات عناصر ریز مغذی برروی ارقام لوبیا چیتی گزارش نهایی، بخش خاک آب مرکز تحقیقات کشاورزی استان مرکزی.
  5. رشیدی ن و ن، ع. کریمیان. 1378. تأثیر گوگرد و روی بر رشد و ترکیب شیمیایی ذرت در یک خاک آهکی. ششمین کنگره علوم خاک ایران. دانشگاه فرودسی مشهد.
  6. علی احیایی، م و ع. ا. بهبهانی زاده.1372. شرح روش­های تجزیه شیمیایی خاک. موسسه تحقیقات خاک و آب. نشریه شماره 893.
  7. Alloway, B. J. 2008. Micronutrient deficiencies in global crop production. Springer Science & Business Media.
  8. Barker, A.V., and D,J. Pilbeam. 2007. Handbook of Plant Nutrition. CRC press, Taylor & Francis Group.
  9. Bell, C. A., C. J. Kort, C. Heazle wood, G. H. Castleman, and V. J. Matassa. 2001. Norbon bean response to fertilizer nutrient in the Victorian mallee. Proceedings of the 10th Ausrtalian Agronomy Conkerens Hobart.
  10. Bolland M.D.A., and R.F. Brennan. 2006. Phosphorus, copper and zinc requirements of no-till wheat crops and methods of collecting soil samples for soil testing. Aust. J. Exp. Agric.46: 1051–1059.
  11. Bolland, M. D. A., K. H. M. Siddique, and R. F. Brennan. 2000. Grain yield responses of faba bean (Vicia faba L.) to applications of fertilizer phosphorous and Zinc. Aust. J. Exp. Agric 40 : 842-857.
  12. Cate, R. B. Jr, and L. A. Nelson. 1971. A Simple Statistical Procedure For Partitioning Soil test correlation data into two classes. Soil Sci. Soc. Am. Proc. 35: 658-660.
  13. Chen, Y., and P.Barak. 1982. Iron nutrition of plants in calcareous soils. Adv. Agron. 35:217-240.
  14. Franzen, D. W. 1999. Soil copper, pH, zinc, and boron levels. Extention report 52. North Dakota state university.
  15. Lindsay, W. L. 1979. Chemical equilibria in soils. Wiley Interscience, New York, NY.
  16. Lindsay, W. L., and W. Norvell. 1978. Development of a DTPA Soil test for Zinc, iron, manganese, and copper. Soil Sci. Soc. Am. J. 42: 421-428.
  17. Maguire,R.O., and S. E. Heckendorn.2015.Soil test recommendations for Virginia. Virginia cooperative extension. Virginia state university.
  18. Martens, D.C., and W.L. Lindsay. 1990. Testing soils for copper, iron, manganes, and zinc . p.229-264. In R.L.Westerman (ed.) Soil Testing and Plant Analysis . 3rd Soil Sience Society of America,Madison, WI.
  19. Mckenzie, R. H., A. B. Middleton, K. W. Seward, R. Gaudiel, C. Wildschut, and E. Breme. 2001. Fertilizer responses of dry bean in Southern Alberta. Can. J. Plant Sci. 81: 343-350.
  20. Moraghan, J. T, and K. Grafton. 1999. Seed- Zinc Concentration and the zinc – efficiency trait in Navy bean. Soil Sci. Soc Am. J. 63: 918-922.
  21. Mortvedt, J.J. 2000.Bioavailability of Micronutrients. In: M. Sumner(ed). Handbook of soil science. CRC press LLC.
  22. Milivojević, J., D. Nikezic, D. Krstic, M. Jelic, and I. Đalović. 2011. Influence of Physical-Chemical Characteristics of Soil on Zinc Distribution and Availability for Plants in Vertisols of Serbia. Pol. J. Environ. Stud. 20: 993-1000.
  23. Rahman, M.A., M. Jahiruddin, and M.R. Islam. 2007.Critical limit of zinc for rice in calcareous soils . J Agric. Rural. Dev. 5: 43-47.
  24. Rehm, G., M. Schmitt, and R. Eliason. 1997. Fertilizer recommendation for edible beans in Minnesota, University of Minnesota Extension Service. Fo – 6572-Goo.
  25. Sims, J.T., and G.V. Johnson. 1991. Micronutrient soil tests. In ( .??) Micronutrients in agriculture. 2ed Ed. Soil Science Society of America, Madison, WI.
  26. Sims, T. 2000.Soil fertility evaluation. In (ed.) Handbook of soil science.CRC press LLC.
  27. Schulte, E.E. 2004. Soil and Applied Zinc. Understanding plant nutritions. A2528.
  28. M,. A,H. Khoshgoftarmanesh. M. Norouzi and R. Schulin. 2009.Critical Soil Zinc Deficiency Concentration and Tissue Iron:Zinc Ratio as a Diagnostic Tool for Prediction of Zinc Deficiency in Corn. J. Plant Nutr. 32: 1983- 1993.
پژوهش های خاک
دوره 30، شماره 3
آذر 1395
صفحه 249-256

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار