بررسی تأثیر مواد آلی از منابع مختلف بر خواص فیزیکی و شیمیایی خاک و عملکرد گیاه در استان بوشهر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضوء هیأت علمی بخش خاک و آب مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر

2 عضوء هیأت علمی موسسه تحقیقات خاک و آب کشور

3 کارشناس سابق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر

چکیده

مواد آلی به علت اثرات سازنده‌ای که بر خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک دارند بعنوان یکی از ارکان مهم حاصلخیزی خاک‌ها شناخته می‌شوند. به علت پایین بودن درصد مواد آلی در خاک‌های استان بوشهر،آزمایشی بصورت کرت‌های خرد شده درقالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی شامل 15 تیمار و در 3 تکرار به مدت 5 سال به مرحله اجرا در آمد. فاکتور اصلی طرح شامل منابع مواد آلی (در 8 سطح) و فاکتور سطح مصرف مواد آلی (در 2 سطح) که در سال اول به خاک افزوده شدند، بود. مواد آلی بکار رفته شامل: M1)شاهد، M2)کود پوسیده گاوی، M3)کود مرغی، M4) کود سبز شبدر، M5)کمپوست برگ خرما، M6)کمپوست بقایای کنجد، M7) بقایای گیاه سالیکورنیا و M8)کمپوست پسماند شهری بود. سطوح بکار رفته از هر یک از تیمارها به ترتیب عبارت بودند از( 5/7 و 15)، ( 5/2 و 5)، (1- پس از 3 چین زیر خاک، 2- تماماً زیر خاک)، (5 و 10)، (5 و10)، (5/2 و 5) و (10و 20) تن در هکتار. در سال اول کشت شبدر انجام شد و در سالهای بعدی به ترتیب پیاز، باقلا، اسفناج و کلزا که از کشت های متداول منطقه است کشت شدند. بررسی نتایج  نشان داد که مصرف مواد آلی تأثیر معنی داری بر عملکرد گیاه تا سه سال اول آزمایش داشته است. در پایان آزمایش، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک نیز اندازه گیری شد. هدایت الکتریکی و درصد رطوبت اشباع خاک، در تیمارهای مختلف نسبت به شاهد افزایش معنی داری داشت ولی وزن مخصوص ظاهری کاهش نشان داد. سایر خصوصیات خاک مانند درصد کربن و ازت آلی، مقدار فسفر و پتاسیم قابل جذب و همچنین میزان آب قابل استفاده در خاک، تفاوت معنی‌داری نسبت به شاهد نداشتند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effects of Organic Matter from Different Sources on Soil Physico-Chemical Properties and Crop Yield in Boushehr Province

نویسندگان [English]

  • morteza pozesh shirazi 1
  • S. Samavat 2
  • Mokhtar Zolfi Bavariani 1
  • F. Fakhri 1
  • GH. Moradi 3
1 Science. member of Boushehr Agricultural and Natural Resources Research Center
2 Scientific member of Soil and Water Research Institute
3 Pedologist of Boushehr Agricultural and Natural Resources Research Center
چکیده [English]

Organic matters have positive effects on soil physical, chemical, and biological properties and its fertility as well. Because of low organic matter content in Bushehr Province soils (in southern Iran), a 5-year study was carried out in randomized block design, using 8 treatments with 7 organic matter sources: M1) control, M2) cow manure, M3) poultry manure, M4) clover as green manure, M5) Palm leaves compost, M6) sesame residues, M7) salicornia residues and M8) urban waste compost, at 2 rates with 3 replications. Clover was planted in the first year followed by onion, faba bean, spinach, and canola, respectively, in the following years. The results showed that the effects of organic matter on plants yield were significant until three years. At the end of the experiment, soil samples were taken from different treatments and their chemical and physical properties were analyzed. The results showed that, with application of organic matter   to the soil, E.C and saturation percentage (S.P) increased.  On the other hand, soil bulk density declined significantly. Soil organic carbon, phosphorous, organic nitrogen, and potassium did not have significant differences with the control treatment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Organic matters
  • Compost
  • Soil chemical and physical properties

مراجع

  1. حق نیا،غ. و ع.ر.کوچکی. 1380. استفاده از کودهای آلی در تولید پایدار چند گیاه زراعی. مجموعه مقالات هفتمین کنگره علوم خاک ایران. صفحه 21-20.
  2. کلباسی،م. 1374. کلروز آهن در گیاهان و راههای مبارزه با آن. سازمان پارک‌ها و فضای سبز اصفهان.
  3. گلستان، م. و م.ب.حسنی لنگرودی. 1375. فرآیند کمپوست از ضایعات نیشکر. سری مقالات نیشکر و تازه‌های آن. انتشارات وزارت کشاورزی.
  4. گندمکار، ا.، ش.کیانی و م.ج. ملکوتی.1380. اثر مقادیر و روش‌های کاربرد سولفات روی بر رشد و عملکرد درختان در مرکبات شمال خوزستان.ویژه نامه مصرف بهینه کود. ‌صفحه 234-229.
  5. ملکوتی، م.ج. 1375. کشاورزی پایدار و افزایش عملکرد با بهینه سازی مصرف کود در ایران. چاپ اول. انتشارات نشر آموزش کشاورزی.
  6. نگارستان، ع. 1370. جزوه‌ی درس شیمی خاک. دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران.کرج.
  7. Army, T.J., and Johnson, C. (1959). “ Effect of Green Manure Crops on Dry land Wheat Production in the Great Plains Area of Montana “. Argon. J. 51: 196 – 198.
  8. Barraclough, P.B., and Tinker, P.G. 1982. The determination of ionic diffusion in field soils. II. Diffusion of bromide ions in undisturbed soil cores. J. of Soil Sci. 33:13-24.
  9. Baruzzini, L., and Delzan, F.1992. Soil fertility improvement and pollution risks from the use of compost referred to N, P, K and C balance. Acta Horticulture. No. 302, 51-62.
  10. Bear, E. 1965. Chemistry of the soil. American chemical society. 515 pp.
  11. Cabrera, M.L., S.C. Tyson, T.R. Kelley, O.C. Pancorbo, W.C. Merka, and A. Thompson. 1994. Nitrogen mineralization and ammonia volatilization from fractionated poultry litter. Soil Sci. Soc. Am. J. 58:367–372.
  12. Chen, J., and Avnimelech, Y. 1986. The role of organic matter in modern agriculture. Developments in plant and soil science. Martinis Nojhoff publishers.P.306.
  13. Chang, C., Sommerfeldt, T.G. and Entz, T. (1991) Soil chemistry after eleven annual applications of cattle feedlot manure. Journal of Environmental Quality 20, 475-480.
  14. Cooperband, L., Bollero, G and Coale, F. (2002) Effect of poultry litter and composts on soil nitorgen and phosphorus availability and corn production. Nutrient Cycling in Agroecosystems 62, 185-194.
  15. Chung, c., and Jeon, B.T. 1989. The effect of animal manure on soil characters and productivity of grass land.J.Kor.SOC. Grassland Sci.9:1, 48-55.
  16. Crecchio, C., Curci, M., Mininni, R., Riccuti, P. and Ruggiero, P. (2001) Short-term effects of municipal solid waste compost amendments on soil carbon and nitrogen content, some enzyme activities and genetic diversity. Biology and Fertility of Soils 34, 311-318.
  17. Devi-HJ., Maity, TK., and Paria, NC. 2003. Effect of different sources of nitrogen on yield and economics of cabbage. Environment-and-Ecology. 21: 4, 878-880; 5 ref.
  18. Edwards, L., Burney, J.R., Rochter, G. & MacRae, A.H. (2000) Evaluation of compost and straw mulching on soil-loss characteristics in erosion plots of potatoes in Prince Edward Island, Canada. Agriculture, Ecosystems and Environment 81, 217-222.
  19. Eghball, B. (2002) Soil properties as influenced by phosphorus- and nitrogen-based manure and compost applications. Agronomy Journal 94, 128-135.
  20. Gee, G. W. and J. W. Bauder. 1982. Hydrometer method. PP.383-411. Agron. In: A. Klute (Ed.), Methods of Soil Analysis: Physical Properties. Part 1, 2nd ed., Monogr. No.9. ASA and SSSA, Madison, WI,.
  21. Hassen, A., N.Jadidi, M. Cherif, A.Mhiri, A. Boudabous and O. Van Cleemput. 1998. Mineralization of nitrogen ina clayey loamy soil amended with organic wastes enriched with Zn, Cu and Cd. Biores. Technol.64:39-45
  22. Knudsen, D., G.A. Peterson, and P.F. Pratt. 1982. Lithium, sodium and potassium. Methods of soil analysis: Chemical and microbiological properties. PP.225-246. Part 2, 2nd ed., Agron. Monogr. No.9. In: A. L. Page(Eds.), ASA and SSSA, Madison, WI.
  23. Lean, E. O. 1982. Soil pH and lime requirement. Methods of soil analysis: Chemical and microbiological properties. PP.199-224. Part 2, 2nd ed., Agron. Monogr. No.9. In: A. L. Page(Eds.), ASA and SSSA, Madison.
  24. Lindsay, W.L., and W.A. Norvell. 1978. Development of a DTPA soil test for zinc, iron, manganese and copper. Soil Sci. Soc. Am. J. 42: 421-428.
  25. Okonkwo, JC., and Lang, AJ. 2003. Effect of organic and inorganic fertilizers on the yield of true potato seed in Jos Plateau, Nigeria. Journal-of-Sustainable-Agriculture-and-the-Environment. 5: 1, 99-104; 11 ref.
  26. Olsen, S. R. and L. E. Sommer. 1982. Phosphorus. Methods of soil analysis: Chemical and microbiological properties. PP.403-430. Part 2, 2nd ed., Agron. Monogr. No.9. In: A. L. Page (Eds.), ASA and SSSA,Madison.
  27. Paul, E. R., and Clark, F.E. 1989. Soil microbiology and biochemistry. Academic Press New York, USA.
  28. Pieri, C. 1989. Fertilite des terres de Savane. Bilan de trente ans de recherche eet de development agricole au sud-du Sahra. CIRAD – IRAT (Eds).Paris. 444 pp.
  29. Rhoades, J. D. 1982. Soluble salts. Methods of soil analysis: Chemical and microbiological properties. PP.167-179. Part 2, 2nd ed., Agron. Monogr. No.9. In: A. L. Page (Eds.), ASA and SSSA, Madison, WI.
  30. Richards, L. A. 1969. Diagnosis and improvement of saline and alkali soils. Agriculture Handbook No: 60.
  31. Walkley, A. and A. Black. 1934. An examination of the Degtjareff method for determining soil organic matter and a proposed modification of the chromic acid titration method. Soil Sci. 34:29-38.
  32. Xia, L.Z., and Yang, L.Z. 2003. Effects of fertilizer application on accumulation of soil nutrients in plastic tunnel for tomato (Lycopersicon esculentum) cultivation. China-Vegetables. 2, 4-7; 7 refs.
  33. Zebarth, B.J., Neilsen, G.H., Hogue, E, and Neilsen, D. (1999) Influence of organic waste amendments on selected soil physical and chemical properties. Canadian Journal of Soil Science 79, 501-504.
پژوهش های خاک
دوره 25، شماره 4
اسفند 1390
صفحه 285-293

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار