ارزیابی کیفیت آب‌های زیر زمینی مورد استفاده در آبیاری در دشتهای مرکزی استان فارس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس

2 کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس

چکیده

غلظت کل نمکها مهمترین شاخص ارزیابی کیفیت آبهای آبیاری می‌باشد و وجود غلظت های زیاد برخی از آنیون ها و یا کاتیون ها می تواند به طور مستقیم و یا غیر مستقیم کاهش کیفیت آبهای مورد استفاده در آبیاری را به دنبال داشته باشد. به منظور ارزیابی کیفیت آب‌های زیر زمینی مورد استفاده در آبیاری دشتهای مرکزی استان فارس تعداد 60 نمونه آب چاه از شهرستانهای مرودشت، داراب، فسا، سروستان و نی‌ریز جمع آوری گردید. غلظت آنیونی و کاتیونی و تیپ آب نمونه ها اندازه‌گیری شده و شاخص اشباع نمکها محاسبه گردید. به منظور ارزیابی تناسب آب در آبیاری، نتایج بدست آمده بر اساس رهنمودهای فائو مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نمودارهای پایپر نشان داد تیپ آب بر اساس اولویت غلظت آنیونی، کلروره و بر اساس غالبیت کاتیونی سدیک می باشد. فقط 7 نمونه از 60 نمونه آب در دامنه بدون محدودیت برای آبیاری قرار داشتند. از لحاظ مسئله نفوذ، در 95 درصد موارد، غلظت نمک بیش از میزان لازم برای حفظ همآوری ذرات خاک است. بنابراین انتظار می‌رود بالا بودن نسبت جذب سدیم مشکلی از لحاظ سرعت نفوذ آب در خاک ایجاد ننماید. در63 درصد از نمونه ها، نسبت منیزیم به مجموع کلسیم و منیزیم بیش از 50 درصد بود. همچنین شاخص اشباع آبهای مورد مطالعه نشان داد در اغلب موارد، آّب از لحاظ کربنات کلسیم، آراگونیت و دولومیت اشباع بوده و در معدودی از آبهای مورد مطالعه (6/1 درصد) تشکیل رسوب گچ نیز محتمل بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of Groundwater Quality for Irrigation in Central Plain of Fars Province, Iran

نویسندگان [English]

  • A. Kiani Pouya 1
  • F. Rasouli 2
1 Researchers of Fars Agricultural and Natural Resources Research Center
2 Researchers of Fars Agricultural and Natural Resources Research Center
چکیده [English]

Total soluble salt is the most important index for assessing irrigation water quality. High concentrations of anions or cations affect quality of irrigation water either directly or indirectly. In order to assess water chemistry and type, sixty groundwater samples were collected from different wells in Fars Province.  Anionic and cationic concentrations of water samples were measured and saturation indices were calculated. The chemical composition of water samples was plotted in piper diagram. This diagram revealed that Cl- and Na+ were the dominant ions in the water samples studied. Seven out of 60 water samples fell in the nonrestrictive class. The higher value of SAR coincided with the high values of EC, therefore, 95 percent of the samples could be used for irrigation with little danger of infiltration problems. Sixty three percent of the groundwater samples had magnesium ratios more than 50%, showing an imbalanced concentration of Mg compared to Ca. Saturation indices of the studied waters showed that water samples were saturated with respect to calcite, aragonite and dolomite, while a small number of water samples (1.6 %) contained high concentrations of SO42-, which, upon further concentration, could precipitate in the soil.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Irrigation
  • Water quality
  • Water type
  • Saturation index

مراجع

  1. بدلیانس قلی‌کندی، گ. 1385. شیمی آب. انتشارات نوپردازان، تهران، ایران.
  2. دانشور، ن.1371. شیمی آب. انتشارات عمیدی، دانشگاه تبریز. ایران.
  3. Ayers. R. S. and D.W.Westcot.1985. Water quality for agriculture. Rome: Food and Agriculture Organization of the United Nations. Irri. and Drain, Paper No.29.
  4. Charlton, S.R., C.L. Macklin, and D.L. Parkhurst, 1997, PHREEQCI--A graphical user interface for the geochemical computer program PHREEQC: U.S. Geological Survey. Water Resources Investigations Report 97-4222, 9 p.
  5. Dreybrodt, W. 1992. Theoretical and experimental results on kinetics of calcite dissolution and precipitation. In G. Matthess, F. Frimmel, P. Hirsch, H. D. Schulz, and H.E. Usdowski, Eds.  Progress in hydrogeochemistry pp. 103-112. Springer- Verlag, Berlin, Germany. 
  6. FAO- UNESCO.1973.Irrigation, Drainage and Salinity. An International Source Book.
  7. Gupta, S., P. S. Dandele, M. B. Verma and P. B. Maithani. 2009. Geochemical Assessment of Groundwater Around Macherla- Karempudi Area, Guntur District, Andhra Pradesh. J. Geol. Soc. India 73: 202-212.
  8. Isaac R. K. · T. K. Khura · J. R. Wurmbrand. 2009. Surface and subsurface water quality appraisal for irrigation. Environ Monitor. Assess 159:465–473.
  9. Jurinak., J. 1990.The chemistry of salt-affected soils and waters. In K. K. Tanji. Agricultural salinity assessment and management. (pp.42-63), New York, ASCE.
  10. Key, J.L., L.T. Kurtz, and B.B. Tucker. 1962. Influence of ratio of exchangeable calcium- magnesium on yield and composition of soy beans and corn. Soil Sci 93: 265-273.
  11. McNeil, V. H., E. C. Malcolm, M. Preda. 2005. Assessment of chemical water types and their spatial variation using multi-stage cluster analysis, Queensland, Australia.  J. Hydrol. 310:181–200.
  12. Marschner, H. 1995. Mineral nutrition in higher plants. London: Academic Press.
  13. Plaut, Z. and C.M Grieve.1988. Photosynthesis of salt stressed maize as influenced by Ca:Na ratios in the nutrient solution. Plant Soil 105: 283-286.
  14. Qadir, M., S. Schubert, A. Ghafoor and G. Murtaza. 2001. Amelioration strategies for  sodic soils: a review.  Land Degrade. Develop. 12: 357-386.
  15. Rahman W.A. and D.L. Rowell. 1979 The influence of magnesium in saline and sodic soils: A specific effect or a problem of cation exchange? J. Soil Science 30:535–546.
  16. Rao S. N. 2006. Seasonal variation of groundwater quality in a part of Guntur District, Andhra Pradesh, India. Environ Geol  49: 413–429.
  17. Shalhevet, J. 1984. Management of irrigation with brackish water. In: I. Shainberg, & J. Shalhevet (Eds.), Soil salinity under irrigation. Process and Management.(pp.298-318).Germany: Springer-Verlog Berlin Heidelberg. 
  18. Singh , A. K. G. C. Mondal . Suresh Kumar T. B. Singh . B. K. Tewary and A. Sinha.2008. Major ion chemistry, weathering processes and water quality assessment in upper catchment of Damodar River basin, India. Environ Geol  54:745–758
  19. Tanji , K. K. 1990. Nature and extent of agricultural salinity. In   K. K. Tanji. Agricultural salinity assessment and management. (pp.1-17), New York, ASCE.
  20. Venugopal T., L. Giridharan M. Jayaprakash  P. Periakali. 2009. Environmental impact assessment and seasonal variation study of the groundwater in the vicinity of River Adyar, Chennai, India. Environ Monit Assess.  149:81–97.
پژوهش های خاک
دوره 24، شماره 3
اسفند 1389
صفحه 273-282

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار