تأثیر سطوح مختلف شوری محیط رشد بر جوانه زنی و رشد گیاهچه کلزا (Brassica napus L.)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فیزیک خاک دانشگاه تربیت مدرس تهران

2 دانشیار گروه خاکشناسی دانشگاه تربیت مدرس تهران

3 دانشیار دانشگاه تربیت مدرس تهران

چکیده

آب شور و خاک شور از موانع اصلی تولید فرآورده های کشاورزی در مناطق خشک و نیمه خشک است. برای گیاهی که در معرض شوری قرار گرفته، جوانه زنی بحرانی ترین دورۀ رشد آن است. زیرا بقا و استقرار گیاه وابسته به مراحل ابتدایی رشد می باشد. به منظور بررسی اثر شوری بر جوانه زنی کلزا(Brassica napus L.)  رقم Option500 در خاک شور طبیعی و مقایسه آن با جوانه زنی در آب شور با ترکیب طبیعی و آب شور مصنوعی (محلول NaCl +CaCl2) پژوهشی بصورت طرح کاملاً تصادفی و در قالب سه آزمایش انجام شد. جوانه زنی در آزمایش اول و دوم در پتری دیش و در اتاقک رشد صورت گرفت در حالیکه در آزمایش سوم جوانه زنی در گلدانهای حاوی خاک شور طبیعی و در گلخانه انجام شد.  تیمارهای اعمال شده در سه آزمایش فوق شامل آب معمولی بعنوان شاهد(با شوری 6/0 دسی زیمنس بر متر) و 12 سطح شوری شامل 3، 5، 7، 9، 11، 13، 15، 17، 19، 21، 23 و 25 دسی زیمنس برمتربود. شمارش بذرهای جوانه زده در ساعت معینی از روز انجام و تا هنگامی که در سه شمارش متوالی تعداد بذرهای جوانه زده ثابت می شد، ادامه یافت. تجزیه و تحلیل آماری نشان داد که با افزایش شوری، تعداد بذرهای جوانه زده و سرعت جوانه زنی کاهش می یابد. این کاهش در آب شور طبیعی بیشتر از محلول NaCl ) +( CaCl2 بود. همچنین، مقایسه جوانه زنی بذرها در اتاقک رشد با جوانه زنی در خاک نشان داد که جوانه زنی بذرها در خاک شور تا شوری 11 دسی زیمنس بر متر صورت گرفته در حالیکه بذرهایی که در پتری دیش قرار داشتند، (به رغم کاهش تعداد و سرعت جوانه زنی) در تمام سطوح شوری جوانه زده اند. همچنین با گذشت زمان، رشد گیاهچه ها کاهش و در پاره ای موارد از بین رفت. بنابراین اگرچه جوانه زنی در اتاقک رشد در تمام شوریها صورت گرفت، لیکن از آنجا که جوانه زنی موفق هنگامی تحقق می یابد که منجر به ایجاد یک گیاهچه قوی شود، به نظر میرسد کلزا تنها تا شوری 5 دسی زیمنس بر متر در مرحله جوانه زنی متحمل بوده و می تواند به رشد خود ادامه دهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effects of Different Salinity Levels in The Growing Medium on Germination and Seedling Growth of Canola (Brassica napus L.)

نویسندگان [English]

  • V. R. jalali 1
  • M. homaee 2
  • S. K. Mirnia 3
1 Former Graduate Student, Tarbiat Modares University
2 Associate Professor, Tarbiat Modares University
3 Associate Professor, Tarbiat Modares University
چکیده [English]

Saline soil and saline irrigation water presents potential hazards to Canola production. Germination is one of the most critical periods for a crop subjected to salinity, because plant establishment and survival are dependent on these phonologic stages. To investigate the effect of salinity on germination and seedling of Canola (Brassica napus L.) in a natural saline soil and to compare the germination process in natural and artificially made saline water (NaCl + CaCl2 solution), an experiment with three phases was conducted in completely randomized design with 12 saline treatment and 3 replicates in agricultural faculty of Tarbiat Modares University. Germination in the first two phases was in Petri dishes in an incubator and included a non-saline water treatment (Tap water) and 12 saline water treatment of 3 to 25 dS/m from two sources; natural saline water and NaCl + CaCl2 solution as a charge base. Germination in phase 3 was carried out in a greenhouse inputs containing natural saline soil, which was equilibrated with saline water having the same salinities. The germinated seeds were counted at the desired time intervals and continued until 3 continuous counting were identical. The percent of germinated seeds and germination rate were calculated and analyzed. The result indicated that germinated seeds and germination rate are decreased with salinity increasing. But this decrease in natural saline water was more than the NaCl + CaCl2 solution. Comparison of seed germination in soil and in incubator showed that the seed could germinate in all salinity treatment in incubator (in spite the decrease in germinated seeds and germination rate), but seed germination in soil was continued up to 11 dS/m. with time, seedling growth decreased with increasing salinity and sometimes was fully stopped. The seed could not germinate and grow in soil salinity more than 7 dS/m. also germination was observed in all saline treatments in the incubator, but seems it can tolerant salinity in germination stage up to 5 dS/m.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Canola
  • Germination
  • Salinity
  • Threshold value

مراجع

  1. اسماعیلی، ا.، م، همایی و م. ج. ملکوتی. 1384.اثرات متقابل شوری و کودهای ازتی بر رشد و ترکیب شیمیایی سورگوم. مجله علوم خاک و آب 19 : 131- 144
  2. زینلی، ا. .، ا. سلطانی و س. گالشی. 1381. واکنش اجزای جوانه زنی بذر به تنش شوری در کلزا. مجله علوم کشاورزی ایران. 33 : 137 – 145
  3. سعادت، س.، م، همایی و ع. لیاقت. 1384. اثر شوری محلول خاک بر جوانه زنی و رشد گیاهچه سورگوم علوفه ای. مجله علوم خاک و آب 19 : 243- 253
  4. همایی، م. 1381. واکنش گیاهان به شوری. کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران. نشریه شماره 58. تهران. ایران
  5. Francisco J. C., Mart´ınez,V., Carvajal, (2004). Does calcium determine water uptake under saline conditions in pepper plants, or is it water flux which determines calcium uptake? Plant Science 166 : 443–450.
  6. Francois LE. (1994). Growth, seed yield, and oil content of canola grown under saline conditions. Agronomy Journal 86: 233-237.
  7. Kaya, M, D., A, Üpek.(2003). Effects of Different Soil Salinity Levels on germinations and Seedling Growth of Safflower ( Carthamus tinctoriusL.). Turk J Agric 27 : 221-227.
  8. Khosh Kholgh Sima, N. A. (1999). Physiological aspects of fodder production on salt affected soils. Doctoral Thesis. School of Biosphere  sciences, Hiroshima, University
  9. Kingsbury, R. W., E. Epstein and R.W. Pearcy. (1984). Physiological response to salinity in selected lines of wheat. Plant Physiol. 74: 417-423.
  10. Maguire, J. D.(1962). Speed of germination-aid in selection and evaluation for seedling and vigor. Crop Science, 2 : 176-177.
  11. Massai, R., D. Remorin and M. Tattini. (2004). Gas exchange, water relation and osmotic adjustment in two scion/rootstock combination of prunes under various salinity concentration. Plant and soil. 259 : 153-162.
  12. Mer, R.K., Prajith, P.K., Pandya, D.H., Pandey, A.N., (2000). Effect of salts on germination of seeds and growth of young plants of Hordeum vulgare, Triticum aestivum, Cicer arietinum and Brassica juncea. J. Agron. Crop Sci. 185 : 209-217.
  13. Steppuhn H, Wall KG. (1997). Grain yields from spring-sown Canadian wheat grown in saline rooting media. Canadian Journal of Plant Science 77: 63-68.
  14. Szaboles, (1994). Soils and salinization. In Handbook of plant and crop stress. (ed. M. Pessarakli), pp. 1-12, Marcel Deckker, New York.
  15. Wilson, C., Lesch, S. M., Grieve., C. M. (1999). growth Stage Modulates salinity Tolerance of New Zealand Spinach (Tetragonia tetragonioides, Pall.) and Red Orach (Atriplex hortensis L.) Annals of Botany 85: 501-509
پژوهش های خاک
دوره 21، شماره 2
اسفند 1396
صفحه 209-218

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار