بررسی خصوصیات میکرومرفولوژیکی و میکروسکوپ الکترونی روبشی اریدی سولهای شور و گچی منطقه اشتهارد کرج

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه مهندسی علوم خاک دانشگاه تهران

2 عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک

3 استاد گروه مهندسی علوم خاک دانشگاه تهران

4 استادیار گروه مهندسی علوم خاک دانشگاه تهران

چکیده

اریدی سولهای شور و گچی وسعت زیادی از خاکهای مناطق خشک و نیمه خشک ایران را در بر گرفته اند. لکن مطالعات انجام یافته در مورد ترکیبات شور و گچی، اشکال مختلف بلورین و مکانیسم تشکیل آنها ناچیز می باشد. بمنظور بررسی تشکیل و رده بندی خاکهای شور و گچی منطقه اشتهارد، خصوصیات فیزیکوشیمیایی، میکرومرفولوژیکی و SEM آنها مطالعه گردید. اندازه گیری خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک، شامل بافت خاک، EC و واکنش خاک در عصاره اشباع، کربن آلی، کربنات کلسیم معادل، درصد گچ، کاتیونها و آنیونهای محلول بر روی نمونه های انتخاب شده از پدون های مورد مطالعه بر اساس روش های استاندارد انجام پذیرفت. در مطالعه مقاطع نازک، گچ عمدتاً بصورت بلورهای توجیه یافته در دیواره حفرات (جیپسان) و بلورهای لوزی شکل در بخش زمینه خاک مشاهده گردید. تصاویر میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) حضور بلورهای گچ عدسی شکل را همراه با بلورهای هالیت نشان داده است که با منحنی های EDS ترکیب این اشکال مورد تأیید قرار گرفت. بر اساس نتایج فیزیکوشیمیایی، میکرومرفولوژیکی و SEM خاکهای تیپ اراضی پست در اثر فرایند رو به بالا
(Per ascendum mode ) و خاکهای اراضی واریزه ای بادبزنی شکل در نتیجه حرکت رو به پایین
(Per descendum mode) تحول یافته اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Investigation of the Micromorphological and Scanning Electron Microscope Characteristics of Saliferous and Gypsiferous Aridisols of Eshtehard region, Karaj

نویسندگان [English]

  • E. Moghiseh 1
  • A. Ahmadi 2
  • Shahla Mahmoudi 3
  • Ahmad Heidari 4
1 Former Graduate Student, Soil Science, University of Tehran
2 Member of Scientific Board of Azad Islamic University of Arak
3 Professor, Department of Soil Science, University of Tehran
4 Assistant professor, Department of Soil Science, University of Tehran
چکیده [English]

Saliferous and gypsiferous aridisols constitute a major part of soils in arid and semi-arid regions of Iran. However limited information regarding their formations and crystalline forms is available. To investigate the formation of saliferous and gypsiferous soils of Eshtehard region in Karaj and to classify them, physicochemical, micromorphological, and SEM studies were carried out. An assessment of the soil physical and chemical properties, including soil texture, electrical conductivity (saturated extract), soil reaction, organic carbon percentage, equivalent calcium carbonate, gypsum content(percentage), soluble cations and anions was made on samples taken from pedological structure(pedons). Standard procedures were employed all throughout the study. In a study of  thin sections,  pedogenic gypsum  was observed as oriented crystals, infilling  voids. It was lenticular shape when within soil matrix. SEM analysis revealated the presence of  gypsum lenticular crystals accompanied by halite crystals of cubic forms. These were verified through EDS curves. Based upon physico-chemical, micromorphological and SEM studies, it is finally concluded that soils of lowland type have been formed as  per ascendum mode, while those of gravelly colluvial forms have been formed as per descendum mode.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Saliferous and Gypsiferous Aridisols
  • Micromorphology
  • Gypsum
  • Halite
  • Eshtehard

مراجع

  1. جاماب، 1370. بررسی زمین شناسی، مهندسی و توپوگرافی، ج 1، طرح جامع آب کشور، وزارت نیرو (زمین شناسی عمومی، زمین ساخت و لرز)
  2. روزی طلب م. ح. 1373، اریدی سولهای ایران و بهره برداری پایدار از آنها، چهارمین کنگره علوم خاک ایران.
  3. فاتحی، ش. محمودی ش.، سرمدیان ف.، 1384، بررسی خصوصیات ریخت شناسی، فیزیکوشیمیایی و کانی شناسی خاکهای اشتهارد، خلاصه مقالات نهمین کنگره علوم خاک و سومین همایش ملی رسوب، مرکز حفاظت خاک و آبخیز تهران ص 435-434
  4. محمودی، ش.، 1365، مرفولوژی و پیدایش گچ در برخی از خاکهای خشک منطقه کرج، مجله علوم کشاورزی ایران، ج 17 ،ش1و2.
  5. محمودی، ش.، 1377، خصوصیات و مدیریت خاکهای گچی. نشریه علمی پژوهشی خاک و آب، ج 13، شماره 2، ویژه نامه خاکهای گچی، صفحات 1- 26
  6. Amit, R., Yaalon, D. H., 1996, The Micromorphology of gypsum and halite in Reg soils- the Negev desert Israel, Earth Surface Processes and Landforms, Volume 21, Issue 12, p:1127-1143
  7. Brenda, J., John, Van Hoesen, G., 2002, Snowball morphology and SEM analysis of pedogenic gypsum, southern New Mexico, U.S.A, Arid Environment 51, p: 469-487
  8. Bullock, P., Fedoroff, N., Stoops, H., Jongerius, M.A., Tursina, T., 1985, Handbook for soil thin section description, ISSS.
  9. Carter, B.J, Inskeep W.P., 1988, Accumulation of pedogenic gypsum in western Oklahoma soils, SSSAJ, 52, p:1107-1113
  10. Eckardt, F.D., Drake, N., Goudie, A. S., White, K., Viles H., 2001,  The role of playas in pedogenic gypsum crust formation, in the central Namib desert: a technical model, Earth Surface Processes and Landforms, 26, p:1177–1193
  11. FAO, 1990, Management of gypsiferous soils, Bulletin 62, FAO, Rome
  12. 12 - Hanna, F.S., and Stoops, G., 1976, Contribution to the micromorphology of some  saline soils of the north Nile Delta in Egypt, Pedology, 26, p:55-73
  13. Herrero, J., Porta, J., Fedoroff, N., 1992, Hypergypsic soil micromorphology and landscape relationships in Norteastern Spain, Soil Sci.Soc.Am.J.56, p: 1188-1194
  14. Hesse, P.R, 1976, Particle size distribution in gypsic soils, Plant and Soil, 44, p: 241-247
  15. Jafarzadeh, A., 2002, Different factors impacts on gypsum crust crystallization pattern and rate under experimental condition, 17th WCSS, 14-21 August, Tailand
  16. Khademi, H., Mermut, A.R., 2003, Micromorphology and classification of argids and associated gypsiferous aridisols from central  Iran, Catena 54, p: 439-455
  17. Murphy, C.P., 1986, Thin section preparation of soils and sediments.Pub.by A.B Academic Publishers ,U.K
  18. Norman White, G. and Dixon, Joe B., 1995, Scanning electron microscopy of mineral in soils, TSEM J V. 26:1
  19. Roozitalab, M.H, 1987, National soil policy and its technical and administrative organization in Iran, Soil and Water Research Publication No. 725 (In Farsi).
  20. Siadat, H., Bybordi, M., Malakouti, M.J., 1997, Salt‑affected soils of Iran: A country report. International symposium on "Sustainable management of salt affected soils in the arid ecosystem". Cairo, Egypt
  21. I., Brenda, J.B., Leon, L., Merkler D., 2002, SEM analyses of pedogenic salt minerals in a toposequence, Death Valley, California, USA, 17TH WCSS, 14-21, August 2002, Thailand
  22. Soil Survey Staff, 1993, Soil Survey Manual, U.S. Dep. agr. Handbook 18.U.S. Government Printing Office, Washington, D.C
  23. Soil Survey Staff, 1999, Keys to soil taxonomy, 8th Edition
  24. Soil Survey Staff, 2003, Keys to soil taxonomy, 9th Edition
  25. Stoops, G., 2003, Guidelines for analysis and description of soil and regolith thin section, Handbook for soil thin section description, SSSA. Inc, Medison Wisconsin, USA
  26. Taimeh, A.Y., 1992, Formaion of gypsic horizons in some arid regions soils of Jordan, Soil Sci., Vol 135
  27. USDA, 2004, Soil survey labrotoary methods and precedures for collecting soil samples
  28. Nettleton, W.D., Peterson, F.F., 1983, Aridisols In: Wilding, L.P., et al., Eds., Pedogenesis and Soil Taxonomy: II. The Soil Order. Elsevier, Amsterdam, p:165 – 215
  29. Watson, A., 1988, Desert gypsum crusts as Palaeoenvironmental indicators: A micropetrography study of crusts from Southern Tunisia and the central Namib Desert, J. of Arid Enviornment 15, P:19-42.
پژوهش های خاک
دوره 21، شماره 2
اسفند 1396
صفحه 291-298

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار