اثر مقادیر آب آبیاری در دو روش سطحی و قطره‌ای بر عملکرد و صفات کیفی خرمای پیارم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات خرما ومیوه های گرمسیری کشور، اهواز

چکیده

این تحقیق در سالهای 1374 لغایت 1379 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی حاجی آباد بر روی درختان نخل پیارم (شش ساله) با فواصل کاشت 8×8 متر در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی بصورت فاکتوریل شامل 4 تیمار 4 درختی و در سه تکرار با دو روش آبیاری (آبیاری سطحی وآبیاری قطره‌ای) و دو میزان مصرف آب (75% و
100% تبخیر تجمعی از تشتک کلاس A) جمعاً برروی 48 اصله نخل به اجرا در آمد. تیمارها عبارتند ازA1 : سیستم آبیاری قطره‏ای میزان آب معادل 75% تبخیرتجمعی ازتشتک کلاس A، A2: سیستم آبیاری سطحی میزان آب معادل 75% تبخیرتجمعی از تشتک کلا س A ،B1: سیستم آبیاری قطره‏ای میزان آب معادل 100% تبخیرتجمعی از تشتک کلاس A، B2: سیستم آبیاری سطحی میزان آب معادل 100% تبخیرتجمعی از تشتک کلاسA. دور آبیاری در روش قطره‏ای یک روز در میان و در روش سطحی هفته‏ای یک بار در نظر گرفته شد. میزان آب مورد نیاز با استفاده از تبخیر از طشتک محاسبه و توسط کنتور حجمی در اختیار درختان قرار گرفت، عملکرد هر درخت و صفات کیفی میوه از قبیل pH، بریکس (TSS)، درصدهای اسیدیته قابل تیتراسیون، قند احیاء کننده، قند کل، ساکارز، رطوبت و ماده خشک در تیمارهای مختلف اندازه‏گیری شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اگر چه در تیمارهای مختلف میزان آب مختلفی در اختیار درختان قرارگرفت، ولی از لحاظ عملکرد و صفات کیفی میوه اختلاف معنی‏داری بین تیمارها وجود نداشت و فقط در درصد اسیدیته قابل تیتراسیون بین تیمارها اختلاف معنی‌داری در سطح 1% وجود داشت. میزان متوسط آب مصرفی سالیانه در تیمار 1 A درمرحله رشد رویشی معادل 7/23متر مکعب و در مرحله زایشی معادل 65/42 متر مکعب به ازاء هر درخت بوده که کمترین میزان مصرف را در بین تیمارها داشته است .میزان متوسط آب مصرفی سالیانه در تیمار B2 به روش آبیاری سطحی در مرحله رشد رویشی معادل 46/57 متر مکعب و در مرحله رشد زایشی معادل 45/100 متر مکعب بازاء هر درخت بود. بنابر این نتیجه می‏شود که مصرف آب در تیمار1 A به روش قطره‏ای کمتر از نصف مصرف آب در روش سطحی بوده است در حالیکه از لحاظ آماری اختلاف معنی‏داری بین عملکرد محصول خرما وجود نداشت بنابر این در شرایط آزمایش آبیاری به میزان 75% تبخیر تجمعی از تشتک و به روش قطره‌ای بهترین نتیجه را داشته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effects of Water Use Consumption in Drip Irrigation and Surface Irrigation Methods on Yield and Quality Characteristics of Date Palm (C.V piarom)

نویسنده [English]

  • A. H. Mohebbi
Researcher, Date Palm and Tropical Fruits Research Institute of Iran, Ahwaz.
چکیده [English]

This study was carried out on six-year-old Date palm (c.v Piarom) in Iran (Hormozgan province) from 1996-2001.In this study, two rates of water use and two irrigation systems were compared in a randomized complete block design (RCBD) in a factorial arrangement with three, where each treatment consisted of four date palm trees. The following four treatments were tested: A1= drip irrigation method; A2= surface irrigation method; B1= water use based on 75% evaporation of class A pan; B2= water use based on 100% evaporation of class A pan. The rate of water use was calculated based on ETP class A pan method by the following formulas:ETo= Ep ×KpETc= ETo × KcI=ETc × S / ŋ Eto = Reference evapotranspiration Ep = Pan evaporation; Kp = Pan coefficient Kc = crop coefficient I = Irrigation requirement S = surface ETc = Crop evapotranspiration Ŋ= efficiency of irrigation system. Irrigation interval in drip irrigation was two days and in surface irrigation, weekly. The results showed that there were no significant effects of treatments on the yield or quality of fruit such as pH, TSS, total sugar, reducing sugar, sucrose, moisture percentage, or dry matter percentage.  The results of this study showed that water requirement in drip irrigation method based on 75% evaporation of class A pan, drip irrigation method based on 100% evaporation of class A pan, surface irrigation method based on 75% evaporation of class A pan, and surface irrigation method based on 100% evaporation of class A pan were equal to 23.7, 42.65, 57.46, 100.45 m3/tree/year, respectively. Also the results showed no significant effects of treatments on the yield or quality of fruit except for titration acidity that was (significant at P<0.01).So due to many advantages of drip irrigation method such as more efficient use of water, low cost, easy- to -schedule management, easy to automate, etc; it is recommended as the best irrigation method for date palm plantation in southern Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Water use efficacy
  • Date palm
  • Drip irrigation
  • Surface irrigation,
  1. اعطا, ماشااله و رادمهر, م 1368. خرما و نخل (خاک, آب, کود و شخم) ترجمه از کتاب نخل التمر نوشته عبدالجباربکر- انتشارات ترویج کشاورزی خوزستان.
  2. بی نام . 1381 . آمار نامه کشاورزی سال زراعی 80-1379. جلد اول محصولات زراعی
  3. دانش نیا، عبدالعظیم و حمید رستگار.1378. گزارش نهائی طرح تحقیقاتی تعیین بهترین دور و عمق آبیاری باروش قطره‌ای برروی نخل شاهانی. مرکز تحقیقات کشاورزی فارس.
  4. رهبر، عباس و محمد رضا شریعتی.1367. آبیاری قطره‌ای مجموعه مقالات گردهمائی بخش‌های آبیاری، فیزیک خاک و اصلاح اراضی و زهکشی موسسه تحقیقات خاک وآب .نشریه شماره 761.
  5. شریعتی، محمد رضا .1373.کاربرد اطلاعات اقلیمی جهت تعیین آب مورد نیاز گیاهان و برنامه ریزی و مدیریت آبیاری  –فائو - جلد دوم رابطه آب و خاک وگیاه و تعیین ضریب گیاهی. معاونت امور زیر بنائی وزارت کشاورزی.
  6. فرشی، علی اصغر.1372. بررسی و برآورد ظرفیت تبخیر و تعرق در سطح مرجع. موسسه تحقیقات خاک وآب. نشریه فنی شماره 834.
  7. فرشی، علی اصغر، محمد‌رضا شریعتی، رقیه جاراللهی، محمدرضا قائمی. میر مسعود تولائی. 1376 – برآورد آب مورد نیاز گیاهان عمده زراعی و باغی کشور – جلد دوم گیاهان باغی – نشر آموزش کشاورزی.
  8. کشاورز، عباس وکورش صادق زاده .(1379). وضعیت موجود، چشم اندازهای آینده و راهکارهایی جهت بهینه سازی آن. دهمین همایش کمیته ملی آبیاری وزهکشی.
  9. مالک، اسماعیل و محمد حسن عالمی. 1365. آب مصرفی گیاهان وآب مورد نیاز برای آبیاری. مرکز نشر دانشگاهی.
  10. Abou-khaled,A.Abdol-salem,s.1981. Consumption of water by date palm. Preliminarg result of a date palm irrigation. Date Palm Journal 1981.No Iraq.
  11. Balogh,Y and Gergely,L, 1985. Basic aspect of trickling irrigation. Budapest.
  12. Droonebos,J and Pruit,W.D. 1988. Guidline for predicting crop water requirment, No.24 FAO.
  13. Jain,B.L. and Pareek,O.P.1989. Effect of drip irrigation and mulch on soil and performance of date palm under saline water. Central Arizona Research Institute. Jodhpour.India.
  14. Zaid, Abdelowahhab & E.J.Arias Jimenez, 1999, Date palm cultivation, FAO, plant production & protection paper 156 .