اندازه گیری سزیوم –137 پایه در غرب ایران و رابطه آن با بارندگی سالانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه کردستان

2 عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کردستان

چکیده

بعضی از مواد پرتوزا مانند سزیوم –137 در طبیعت وجود ندارند. این مواد از طریق آزمایش‌های هسته‌ای دهه‌های 70-1960 میلادی پس از وارد شدن به جوفوقانی همراه با بارندگیها به سطح زمین آن رسیده و جذب رسها و ذرات ریز خاک شده‌اند. مطالعات و تحقیقات گذشته نشان داده اند که اندازة این مواد در خاک بستگی به میزان بارندگی دارد. بیشتر جابجایی آنها همراه بانقل و انتقال ذرات خاک تنها هنگام فرسایش صورت می‌پذیرد. بنابراین، با سنجش اندازة این مواد در خاک امکان بررسی فرایند فرسایش و رسوبگذاری فراهم می‌شود. از آنجا که دست یابی به نقاط شاهد برای تعیین سزیوم مرجع کاری دشوار و پرهزینه است، با بدست آوردن رابطه واسنجی سزیوم – 137 پایه با بارندگی برای مناطقی که اندازة بارندگی آنها مشخص است، می توان سزیوم- 137 مرجع را محاسبه و مقدار هدر رفت خاک را برآوردکرد. در این تحقیق اقدام به اندازه گیری سزیوم –137 در ایستگاههای هواشناسی نواحی غرب ایران شده است. نیمرخ خاک در مجاورت ایستگاه های هواشتاسی موردنظر حفر و نمونه‌های خاک لایه به لایه برداشت شدند. نمونه‌های خاک کوچک تر از 2 میلی متر قطرجداسازی و با دستگاه سنجشگر ژرمانیوم سزیوم- 137 آنها اندازه‌گیری شد. بیشترین اندازة سزیوم-137 مشاهده شده مرجع در ایستگاه هواشناسی مریوان به دست آمده است که 2895 بکرل بر متر‌مربع می‌باشد. رابطة تغییرات اندازة بارش سالانه (P) برحسب میلیمتر وموجودی سزیوم-137‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍A)) برحسب بکرل بر متر مربع طبق معادلة 1976/1 P 8818/0= A بدست آمده است که با 88/0=2R در سطح 001/0 معنی‌دار می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Relation of Cs-137 Fallout with Annual Precipitation in Northwestern Iran

نویسندگان [English]

  • S. Shahoe 1
  • H. Khaledian 2
1 Assistant Professor, Agriculture and Natural Resources College, University of Kurdestan
2 Researcher in Agriculture and Natural Resources Research Center of Kordestan, respectively.
چکیده [English]

Cs-137 is a man made nuclide released from nuclear weapon explosions in the 1960 and 1970 decades and introduced into troposphere, from where it is precipitated by rain. Cs-137 has a small hydrated radius, which is strongly attracted by negative charges on colloid surfaces. It is neither leached through soil nor absorbed by plant roots, so its loss in the soil is related to its translocation by tillage or runoff. Determining the Cs-137 inventory is a prerequisite for soil erosion research. Finding a typical undisturbed site for sampling is tedious and difficult. Establishment of a relation between annual precipitation and Cs-137 concentration will facilitate determining Cs-inventory. In this study, undisturbed incremental core samples of soil for different depths were collected in 12 climatological stations in northwest part of the country. Cs-activity was determined by vandograph section of Iranian Atomic Energy Organization (AEO) with a pure Germanium detector with 85% efficiency. The regression analysis between annual precipitation and  Cs-137 fallout was significant at the 0.001 level with r2=0.88. In this study the maximum fallout in Becquerel/m2 was 2895 in Marivan station with 974.7 (mm) annual precipitation while a/ minimum value of 621 was recorded in Dehgolan station with 270  (mm) annual precipitation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • s-137
  • Cs fallout
  • Precipitation
  • Soil erosion
  1. شاهویی، ص.1375.چهره های مختلف تخریب اراضی در حوزه آبخیز گرگان رود و اثر آن بر خصوصیات خاک و کاهش توان تولید. پایان نامه دکترای خاک شناسی دانشگاه تهران.
  2. خالدیان ، ح.1374.کاربرد سزیوم –137 در مطالعات فرسایش خاک،کنفرانس منطقه ای مدیریت منابع آب. دانشگاه صنعتی اصفهان.
  3. یوسف کلافی ،س.1373. استفاده از سزیوم –137 در اندازه گیری فرسایش سطحی. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس.
  4. مصباح،ح. 1374.بررسی فرسایش و رسوب حوزه بردکن استان فارس با استفاده از کاربرد سزیوم–137 و مدل EPM . پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تهران.
  5. Fuhrmann, M., Lasat, M., Stephen, E., Jay, C. and Leon, K. 2003. Uptake and release of Cs-137 by five plant species as influenced by soil amendment in field experiments, Journal of Environmental Quality, 32(6): 2272-2279.
  6. Walling, D.E and Quine,T.A.1993.Use of Cs-137 as a tracer of erosion and sedimentation: Handbook for Application of the Cs-137 Technique, Department of Geography, University of Exeter.