پاسخ‌های تغذیه‌ای و فیزیولوژیکی نارنگی انشو با پایه گوتو (Citrus aurantium L. var. Gou Tou) به خاک‌های آهکی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی مرکز تحقیقات مازندران

2 عضو هیات علمی، سازمان تحقیقات کشاورزی

10.22092/ijsr.2024.366158.749

چکیده

پایه گوتو (Citrus aurantium L. var. Gou Tou)، به عنوان یکی از پایه­های متحمل به آهک خاک در مرکبات گزارش شده است. هدف این پژوهش ارزیابی روند رشد و تحمل پایه گوتو به خاک‌های آهکی شرق مازندران بود. به این منظور، آزمایشی به مدت دو سال درقالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در هفت خاک با دامنه کربنات کلسیم معادل از 2% تا 45% انجام شد. پاسخ‌های گیاهی شامل روند رشد رویشی، وزن خشک، شاخص‌ درجه زردی، کلروفیل، شاخص فلورسنس کلروفیل، غلظت عناصر غذایی در برگ و ریشه بود. نتایج نشان داد که بیشترین میانگین وزن خشک اندام هوایی از خاک­های رسی با آهک کل  بیشتر از 30% به دست آمد. درجه زردی برگ نهال­ها در خاک­های مختلف، تفاوت معنی­داری با هم داشت و این تفاوت بیشتر ناشی از کمبود منگنز در برگ بود. میانگین غلظت آهن کل در ریشه‌ها، 4/19 برابر میانگین غلظت آن در برگ‌ها بود که تجمع و رسوب آهن در ریشه‌ها را نشان می­داد. هر چند مقدار منگنز قابل استفاده خاک در بیشتر خاک‌ها برای درختان مرکبات بیش از حد مطلوب بود، اما میانگین غلظت منگنز برگ نهال­ها در بیشتر خاک‌ها کمتر از حد کفایت بود. میانگین غلظت منگنز در ریشه نهال­ها حدود شش برابر میانگین غلظت آن در برگ بود. به طور کلی منیزیم و گوگرد به ترتیب بیشترین وکمترین راندمان انتقال از ریشه به اندام هوایی را داشتند و آهن فعال و آهن کل به ترتیب دارای بیشترین و کمترین راندمان انتقال بودند. نتایج این پژوهش نشان داد که شاخص زرد برگی نهال­های انشو با پایه گوتو در خاک­های مختلف تفاوت معنی­داری با هم داشت و پایه گوتو نسبتا متحمل به آهک خاک بود. بنابراین، پایه گوتو نمی­تواند جایگزین مناسبی برای پایه نارنج در خاک­های با آهک خیلی زیاد باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Physiological and Nutritional Responses of Satsuma Mandarin on Gou Tou (Citrus aurantium L. var. Gou Tou) in Calcareous Soils

نویسندگان [English]

  • ali asadi kangarshahi 1
  • negin akhlaghi amiri 2
1 Associate Professor of Soil and Water Research Department, Mazandaran Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Sari,
2 Assistant professor of Agronomy and Horticultural Science Department, Mazandaran Agricultural and Natural Resources Research and Education Center
چکیده [English]

Due to the sensitivity of Sour orange (common rootstock in the region) to Tristiza disease and the sensitivity of Carizo citrange, Troyer citrange, C-35 and Swingle citromelo to high lime in the soil, investigating the response of the rootstocks that are tolerant or relatively tolerant to this disease and soil lime, seems to be very necessary for the stability of production in the east of Mazandaran. The Gou Tou (Citrus aurantium L. var. Gou Tou) has been reported as one of the rootstocks tolerant to soil lime and Tristiza disease. Therefore, the present study aimed to evaluate the growth trend and tolerance of this rootstock to the calcareous soils of east of Mazandaran. An experiment was conducted for two years in a randomized completely block design in seven soils with calcium carbonate content (2 to 45%). Measurements included vegetative growth trend, dry weight, chlorosis rate, fluorescence index (Fv/Fm), chlorophyll and nutrient concentration in leaves and roots. The results showed that the highest average dry weight of aerial parts was obtained from soils with clay texture and total lime content of 30%. There was a significant difference in the chlorosis rate of the leaves of seedlings on this rootstock in different soils, and this difference was mostly caused by manganese deficiency in the leaves The average Fe concentration in the roots was 19.43 times the average concentration in the leaves, indicating the accumulation and deposition of iron in the roots. In most soils, the amount of manganese available for citrus trees was excessive, but the mean concentration of leaf was less than adequate. The overall mean Mn concentration in the roots was about 6 times higher than its mean concentration in the leaves. From macroelements, magnesium and sulfur had the highest and lowest transfer efficiency and from micro elements, active Fe and total Fe had the highest and lowest transfer efficiency, respectively. According to the results of this research, the chlorosis rate of the seedlings in different soils did differ significantly, which shows this rootstock is relatively tolerant to soil lime. Therefore, Gou Tou can not be a good substitute for orange rootstock in calcareous soils (especially with very high lime).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Calcium Carbonate
  • Chlorosis rate
  • Citrus rootstock
  • Nutrients
  1. اخلاقی امیری. نگین. 1399. شاخص‌های عملکردی نارنگی انشو میاگاوا روی شش پایه در شرق مازندران. مجله علوم باغبانی ایران، جلد 52، شماره 2، دانشگاه تهران، کرج، ایران.
  2. اسدی کنگرشاهی، ع. و ن. اخلاقی امیری. 1401. بررسی مقدار رشد و ویژگی‌های رویشی و فیزیولوژیکی نارنگی انشو با پایه کاریزوسیترنج در چند خاک آهکی . مجله پژوهش‌های خاک، جلد 36، شماره 1، موسسه تحقیقات خاک و آب. کرج. ایران.
  3. اسدی کنگرشاهی، ع. 1398. مدیریت کوددهی درختان بارده مرکبات. انتشارات آموزش و ترویج کشاورزی. تهران، ایران.
  4. اسدی کنگرشاهی، ع. 1398. بررسی وضعیت مدیریت منگنز متناسب با مراحل رشد و تاثیر آن بر عملکرد و کیفیت مرکبات شرق مازندران. مجله پژوهش‌های خاک، جلد 9 شماره 5، موسسه تحقیقات خاک و آب. کرج. ایران.
  5. اسدی کنگرشاهی، ع. 1397. روند رشد، واکنش تغذیه‌ای و تحمل ترویرسیترنج به خاک‌های آهکی. نشریه علمی ترویجی مدیریت اراضی، جلد 9 شماره 2، موسسه تحقیقات خاک و آب. کرج. ایران.
  6. اسدی کنگرشاهی، ع. و ن اخلاقی امیری. 1399. بررسی مقدار رشد و ویژگی‌های رویشی و فیزیولوژیکی نارنگی انشو با پایه سی-35 در چند خاک آهکی . مجله پژوهش‌های خاک، جلد 32، شماره 2، موسسه تحقیقات خاک و آب. کرج. ایران.
  7. اسدی کنگرشاهی، ع. و ن. اخلاقی امیری. 1397. مدیریت احداث باغ پایدار مرکبات. انتشارات آموزش و ترویج کشاورزی. تهران، ایران.
  8. اسدی کنگرشاهی، ع.، ن. اخلاقی امیری و علیرضا فلاح. 1397. راهنمای نمونه­برداری و تفسیر نتایج تجزیه خاک و برگ برای درختان مرکبات. نشریه فنی 561، موسسه تحقیقات خاک و آب، کرج، ایران.
  9. اسدی کنگرشاهی، ع. و ن اخلاقی امیری. 1396. روند رشد، واکنش تغذیه­ای و درجه زرد برگی نارنگی انشو به پایه سوینگل سیتروملو در در برخی خاک­های آهکی مازندران. مجله پژوهش‌های خاک، جلد 31، شماره 2، موسسه تحقیقات خاک و آب. کرج. ایران.
  10. اسدی کنگرشاهی، ع. و ن. اخلاقی امیری. 1394. بررسی شاخص درجه زردی پایه‌های مختلف مرکبات در خاک‌های آهکی شرق مازندران. چهاردهمین کنگره علوم خاک ایران. دانشگاه ولی‌عصر رفسنجان، کرمان، ایران.
  11. اسدی کنگرشاهی، ع. و ن. اخلاقی امیری. 1393. تغذیه پیشرفته و کاربردی مرکبات. جلد اول، انتشارات آموزش و ترویج کشاورزی. تهران، ایران.
  12. اسدی کنگرشاهی، ع.، غ.ر. ثواقبی، م. سمر و م. فرحبخش. 1392. امکان استفاده از فلورسنس کلروفیل برای ارزیابی تحمل تعدادی از پایه­های مرکبات به تنش ماتداب. مجله به زراعی کشاورزی، جلد 15، شماره 4، دانشگاه تهران، تهران، ایران،صفحه 78- 65.
  13. اسدی کنگرشاهی، ع.، ن. اخلاقی امیری و م. ج. ملکوتی. 1390. تاثیر مصرف چهار ساله روی بر عملکرد و کیفیت پرتقال سانگین. مجله علوم خاک و آب. جلد 42، شماره 1، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
  14. اسدی کنگرشاهی، ع. و م. محمودی. 1379. ضرورت مصرف عناصر روی و منگنز در باغ‌های مرکبات شرق مازندران. مجله علمی پژوهش خاک و آب (ویژه نامه باغبانی)، موسسه تحقیقات خاک و آب. جلد 12 شماره 8، تهران، ایران.
  15. اسدی کنگرشاهی، ع.، ن. اخلاقی امیری، م. محمودی و م.  جعفر ملکوتی. 1381. شناخت ناهنجاری‌های تغذیه‌ای در مرکبات مازندران (محدودیت‌ها و توصیه‌ها): قسمت دوم ـ عناصر ریزمغذی. نشریه فنی شماره 269. نشر آموزش کشاورزی، سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی، وزارت کشاورزی، کرج، ایران.
  16. اسدی کنگرشاهی، ع.، ن. اخلاقی امیری و محمود سمر . 1394. شاخص درجه زردی و آهن فعال برای ارزیابی تحمل برخی پایه‌های مرکبات به آهک خاک. مجله پژوهش‌های خاک (علوم خاک و آب)، موسسه تحقیقات خاک و آب کشور، کرج، ایران.
  17. ایزدپناه، ب. 1355. مطالعات نیمه تفضیلی و اجمالی خاکشناسی و طبقه­بندی اراضی استان مازندران. نشریه شماره492. مؤسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی، تهران، ایران.
  18. بی نام. 1353. گزارش های پژوهشی اداره حاصلخیزی و خاکشناسی مازندران. موسسه تحقیقات خاک و آب، تهران، ایران.
  19. خویی، س. 1360. بررسی وضعیت تغذیه گیاهی مرکبات شرق مازندران. نشریه شماره 648، موسسه تحقیقات خاک و آب، تهران، ایران.
  20. طهرانی، م. م.، م. پسندیده و م. ح. داودی. 1390. تعیین پراکنش و توصیه عناصر کم مصرف در اراضی تحت کشت آبی استان های گیلان، مازندران، همدان، کرمانشاه، آذربایجان غربی و اصفهان. وزارت جهاد کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، موسسه تحقیقات خاک و آب. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی. نشریه شماره 1618. 30 صفحه. ایران.