اثر مصرف توأم کود فسفری و باکتری افزاینده رشد گیاه بر عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم گندم نان در مهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی سابق کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول

2 دانشجوی سابق کارشناسی ارشد دانشگاه ایلام

3 عضو هیأت علمی موسسه تحقیقات خاک و آب

4 عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی ایلام

چکیده

به منظور بررسی اثر باکتری­های افزاینده رشد گیاه بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم، آزمایشی به صورت کرت­های یکبار خرد شده با طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار در مهران در سال زراعی 89-1388 اجرا شد. عامل اصلی شامل رقم (چمران و وریناک) و عامل فرعی شامل تیمارهای مصرف کود (عدم مصرف کود، مصرف سودوموناس فلورسنس 168 و عدم مصرف کود فسفری، مصرف 50 درصد کود فسفری و عدم مصرف سودوموناس فلورسنس مصرف 50 درصد کود فسفری و مصرف سودوموناس فلورسنس، مصرف 75 درصد کود فسفری و عدم مصرف سودوموناس فلورسنس، مصرف 75 درصد کود فسفری و مصرف سودوموناس فلورسنس، مصرف 100 درصد کود فسفری و عدم مصرف سودوموناس فلورسنس، مصرف 100 درصد کود فسفری و مصرف سودوموناس فلورسنس) بود. نتایج نشان داد که رقم، تأثیر معنی­داری بر عملکرد دانه، تعداد سنبله در متر مربع، وزن هزار دانه و ارتفاع بوته داشت. رقم وریناک با 7/6 درصد افزایش عملکرد دانه (4/4235 کیلوگرم در هکتار)، 1/3 درصد افزایش تعداد سنبله در متر مربع (9/378 سنبله) و 10 درصد افزایش وزن هزار دانه (5/40 گرم) نسبت به رقم چمران، برتر بود. همچنین اختلاط کود فسفری و سودوموناس فلورسنس تأثیر معنی­داری بر عملکرد و اجزای عملکرد داشت. به­طوری­که مخلوط 75 درصد کود شیمیایی و تلقیح با سودوموناس فلورسنس دارای بیشترین عملکرد دانه (3/4858 کیلوگرم در هکتار)، تعداد سنبله در متر مربع (3/406 سنبله)، تعداد دانه در سنبله (1/39 دانه)، عملکرد بیولوژیک (3/11481 کیلوگرم در هکتار) و پروتئین دانه (8/11 درصد) بود. بین 75 و 100 درصد کود فسفری همراه با تلقیح با سودوموناس فلورسنس تفاوت­های معنی­داری مشاهده نشد. اثر برهمکنش رقم در مخلوط کود فسفری در سودوموناس فلورسنس بر عملکرد دانه، تعداد دانه در سنبله، عملکرد بیولوژیک و ارتفاع بوته  معنی­دار گردید. بیشترین عملکرد دانه (3/5223 کیلوگرم در هکتار) در رقم وریناک و مخلوط 75 درصد کود فسفری و سودوموناس فلورسنس و کمترین عملکرد دانه (3/3113 کیلوگرم در هکتار) در رقم وریناک و عدم مصرف کود فسفری و عدم تلقیح با سودوموناس فلورسنس بدست آمد. بنابراین با کاهش 25 درصدی کود فسفری توصیه شده بعلاوه مصرف سودوموناس فلورسنس و انتخاب رقم وریناک می­توان به عملکرد دانه قابل قبولی دست یافت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of Integrated Application of Phosphorus Fertilizer and Plant Growth Promoting Rhizobacteria (PGPR) on Yield and Yield Components of Two Bread Wheat in Mehran

نویسندگان [English]

  • S. Bazdar 1
  • R. Naseri 2
  • K. Khavazi 3
  • R. Soleimani 4
1 Former Graduate Student, Isalmic Azad University, Arak Branch
2 Former Graduate Student, Ilam University
3 Scientific Member of Soil and Water Research Institute
4 Agriculture and Natural Resources Research Center, Ilam
چکیده [English]

To evaluate the effect of plant growth promoting bacteria (P. fluorescens) on yield and yield components of wheat, a split plot experiment with randomized complete block design and three replications was conducted in Mehran, Iran, during 2009-2010 growing season. The main plots were allocated to cultivars (Chamran and Verinak) and sub-plots contained fertilizers treatments (without fertilizer application; application of P. fluorescens alone; 50% of recommended chemical P-fertilizer; P. fluorescens and 50% chemical P-fertilizer; 75% chemical P-fertilizer; P. fluorescens and 75% chemical fertilizer; 100% recommended chemical fertilizer; P. fluorescens and 100% chemical fertilizer). The results indicated that cultivar had a significant effect on grain yield, number of spike per m2, thousands grain weight, and plant height. Verinak grain yield (4235.4 kg ha-1), number of spike per m2 (378.9 spikes) and thousand grain weight (40.5 gram) were 6.7%, 3.1% and 10%, respectively, more than Chamran cultivar. Also, mixture of chemical fertilizer with P. fluorescens had significant effect on yield and yield components. Indeed, mixture of 75% chemical fertilizer and inoculation with P. fluorescens produced the highest grain yield (4858.3 kg.ha-1), number of spikes per m2 (406.3 spikes), number of grains per spike (39.1 grains), biological yield (11481.3 kg.ha-1), and grain protein (11.8%). There were no significant differences between application of 75% and 100% chemical fertilizer combined with P. fluorescens inoculation. Interaction effect of cultivar and chemical fertilizer on grain yield, number of grain per spike, biological yield, and plant height was significant. The maximum grain yield (5223.3 kg ha-1) was produced by Verinak cultivar with combination of 75% chemical fertilizer and P. fluorescens and the minimum grain yield (3113.3 kg ha-1) was produced by Verinak cultivar without chemical fertilizer and without P. fluorescens inoculation. Therefore, by reducing 25% chemical fertilizer application, P. fluorescens inoculation and selection of Verinak cultivar can still produce acceptable grain yield. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Pseudomonas flurescens
  • Biological fertilizer

مراجع

  1. اکبری،‌پ.،‌ ا. قلاوند و س. ع. م. مدرس ثانوی. 1388. اثرات سیستم­های مختلف تغذیه و باکتری­های افزاینده رشد (PGPR) بر فنولوژی، عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان. مجله الکترونیک تولید گیاهان زراعی. جلد دوم. شماره سوم. صفحات 134-119.
  2. ایران نژاد، ح.، س. ابراهیمی، ب. آزادگان، ا. ح. شیرانی راد، ز. جوانمردی، غ. اکبری و ر. امیری. 1387. بررسی اثر میزان مختلف نیتروژن در حالت کاربرد و عدم کاربردازتوباکتر بر عملکرد کمی و کیفی ارقام علوفه کلزا. دهمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران. موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، کرج. ص 406.
  3. توحیدی مقدم، ح.، ب. ثانی،‌ م. شریفی و ف. قوشچی. 1383. تأثیر باکتری­های تثبیت کننده نیتروژن و حل کننده فسفات بر روی برخی از شاخص­های کمی سویا از دیدگاه کشاورزی پایدار. چکیده مقالات هشتمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران. دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان. ص 148.
  4. حمیدی، ا.، ر. چوکان، ا. اصغرزاده، م. دهقان شعار، ا. قلاوند و م. ج. ملکوتی. 1388. اثر استفاده از باکتری­های افزاینده رشد گیاه (PGPR) بر فنولوژی دورگ­های دیررس ذرت (Zea mays). مجله علوم زراعی ایران. جلد یازدهم، شماره 3. 270-249.
  5. حمیدی، ا.، ا. قلاوند، م. دهقان شعار، م.ج. ملکوتی، ا. اصغرزاده، و ر. چوکان. 1385 .اثرات کاربرد باکتری­های محرک رشد گیاه بر عملکرد ذرت علوفه­ای. پژوهش و سازندگی، 70. 22-16
  6. رشیدی، ز.، م. ج. زارع، ف. رجالی و ع. ا. مهرابی. 1390. تأثیر خاکورزی و تلفیق کودهای زیستی و شیمیایی بر عملکرد کمی و کیفی گندم نان و فعالیت زیستی خاک تحت شرایط دیم. مجله الکترونیک تولید گیاهان زراعی. جلد چهارم، شماره دوم. 189-206.
  7. خرم دل، س.،‌ ع. کوچکی،‌م. نصیری محلاتی و ر. قربانی. 1387. اثر کاربرد کودهای زیستی بر شاخص­های رشدی سیاهدانه. پژوهش­های زراعی ایران. جلد 6. شماره 2. صفحات294-285.
  8. مرادی، م. 1389. تأثیر باکتری­های حل کننده فسفات بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم در شرایط آب و هوایی مهران. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد واحد دزفول. 101 صفحه.
  9. Abdulla, A. M. 1999. Effect of organic and biofertilization on growth, yield and its quality and storability of potato. Ph.D. Thesis, Fac. Agric. Cairo Univ. pp: 14-35
  10. Alexander, D. B. and D. A. Zuberer. Responses by iron-efficient and inefficient oat cultivars to inoculation with siderophore-producting bacteria in a calcareous soil. Biology and Fertility of Soils 16: 118-124.
  11. Al-Karaki, G., B. McMichael, and J. Zak. 2004. Field response of wheat to arbuscular mycorrhizal fungi and drought stress. Mycorrhiza 14:263–269.
  12. Ashraf, M., M. Museen-Ud-Din, and N.H. Warraich. Production efficiency of mung bean (Vigna radiate L.) as affected by seed inoculation and NPK application. International Journal of Agriculture and Biology 5: 179-180.
  13. Auge, R. M., X., Duan, R. C., Ebel, and A. J. W. Stodola. 2001. Nonhydraulic signalling of soil drying in mycorrhizal maize. Planta 193: 74-82.
  14. Behl, R. K., H. Sharma, V. Kumar, and K. P. Singh. 2003. Effect of dual inoculation of VA mycorrhiza and Azotobacter chroococcum on above flag leaf characters in wheat. Archives of Agronomy and Soil Science 49: 25-31.
  15. Das, A. C and D. Saha. 2000. Influence of diazotrophic inoculations on nitrogen of rice. Australian Journal of Soil Research 41: 1543-1554.
  16. Hafeez, F.Y., M.E. Safdar, A.U Chaudry, and K.A. Malik. 2004. Rhizobial inoculation improves seedling emergence, nutrient uptake and growth of cotton. Australian Journal of Experimental Agriculture 44:617-622.
  17. Hernandez, A. N., A. Hernandez, and M. Heydrich. 1995. Selection of rhizobacteria for use in maize cultivation. Cultivos Tropicales 6: 5-8.
  18. L. 2005. Role of mycorrhiza symbiosis in growth and phosphorus nutrition of wheat. The University of Adelaide. 99 180.
  19. Idris, M. 2003. Effect of integrated use of mineral, organic N and Azotobacter on the yield, yield components and N-nutrition of wheat (Triticum aestivum ). Pakistan Journal of Biological Sciences 6: 539-543.
  20. Lakshminarayana, K., B., Shukla, S.S., Sindhu, P., Kumari, N., Narula, and R.K. Sheoran. 2000. Analogue- resistant mutants of Azotobacter chroococcum derepressed for nitrogenase activity as inoculatants for cereal crops. Indian Journal of Exprimental Biology 38: 373-378.
  21. Lynch, J. M. 1990. The Rhizospher. John Wiley and Sons, USA.
  22. Marius, S., A., Octavita, U., Eugen, and A. Vlad. 2005. Study of a microbial inoculation on several biochemical indices in sunflower (Helianthus anuus L.). Genetic and Molecular Biology 15:14-18.
  23. Park, K. H., C. Y., Lee and H. J. Son. 2009. Mechanism of insoluble phosphate solubilization by Pseudomonas fluorescens RAF15 isolated from ginseng rhizosphere and its plant growth-promoting activities. Letters in Applied Microbiology. 222–22
  24. Raja, A. R., K. H., Shah, M., Aslam and M. Y Memon. 2002. Respons of phosphobacterial and mycorrhizal inoculation in wheat. 4: 322-323.
  25. Rai, S. N. and A. C. Caur. 1998. Characterization of Azotobacter Spp. and effect of Azospirilum lipoferum on the yield and N-Uptake of wheat crop, Plant and Soil 109: 131-134.
  26. Rodriguze, H and R. Fraga. Phosphate solubilizing bacteria and their role in plant growth promotion. Biothecnology Advances 17: 319-339.
  27. A., A. Ozturk, S. Akten, F. Sahin, and F. Donmez. 2005. Effect of inoculation with non-indigenous and indigenous rhizobacteria of Erzurum (Turkey) origin on growth and yield of spring barley. Plant and Soil. 275: 147–156.
  28. Shaalan, M.N. 2005. Influence of biofertilizers and chicken manure on growth, yield and seeds quality of (Nigella sativa ) plants. Egyptian Journal of Agricultural Research. 83: 811-828.
  29. Sharma, A.K. 2002. Biofertilizers for sustainable agriculture. 1st edition. Jodhpur: agrobios, Indian. 456p.
  30. Shehata, M.M., and S.A. EL-Khawas, 2003. Effect of two biofertilizers on growth parameters, yield characters, nitrogenous components, nucleic acids content, minerals, oil content, protein profiles and DNA banding pattern of sunflower yield. Pakistan Journal of Biological Sciences. 6: 1257-1268.
  31. Singh, R., R.K, Behl. K.P., Singh, P. Jain and N. Narula. 2004. Performance and gene effects for wheat yield under inoculation of arbuscular mycorrhiza fungi and Azotobacter chroococcum. Haryana Agricultural University. Hisar, India. Plant and Soil Environment 50: 409-415.
  32. Tanwar, S.P.S., G. L. Sharma, and M.S.Chahar. 2002. Effects of phosphorus and biofertilizers on growth and productivity of black gram. Annuals of Agricultural Research. 23: 491-493.
  33. Wu, S.C., Z.H. Caob, Z.G. Lib, K.C. Cheunga and M.H. Wong. 2005. Effects of biofertilizer containing N-fixer, P and K solubilizers and AM fungi on maize growth: a greenhouse trial. Geoderma 125: 155–166.
  34. Zahir, A. Z., S. A. Abbas, A. Khalid and M. Arshad. 2000. Substrate dependent microbially derived plant hormones for improving growth of maize seedlings. Pakistan Journal of Biological Science 3: 289-291.
پژوهش های خاک
دوره 27، شماره 3
آذر 1392
صفحه 263-274

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار