تأثیر زئولیت در کاهش آبشوئی نیتروژن در یک خاک شنی تحت کشت کلزای علوفه‌ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس و عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد

2 استادیار گروه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس

3 استاد گروه خاکشناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

به منظور بررسی تأثیر کاربرد زئولیت طبیعی ایرانی بر کاهش آبشوئی نیتروژن در اراضی سبک، آزمایشی در سال زراعی 86-1385 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس، به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا شد. عوامل مورد بررسی شامل سطوح مختلف زئولیت (0، 3، 6 و 9 تن در هکتار) و مقدار کود نیتروژن در سه سطح (90، 180 و 270) کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار از منبع اوره، بود. کلزای پائیزه رقم OKAPI در دهم مهر­ ماه در مزرعه کشت و برای ارزیابی محصول علوفه گیاه، کل زیست توده اندام هوائی کلزا در ابتدای مرحله غلاف­دهی برداشت شد. میزان آبشوئی نیتروژن با اندازه­گیری غلظت یون نیترات و آمونیوم موجود در زه­آب خروجی زیر عمق توسعه ریشه کلزا و سپس ضرب آن در مقدار نفوذ عمقی آب، محاسبه گردید. نتایج نشان داد اثرات اصلی زئولیت و نیتروژن بر عملکرد کمی علوفه کلزا و مهار آبشوئی نیتروژن از خاک معنی­دار بود (p≤0.01)، اما اثر متقابل آن دو بر هیچیک از صفات مورد مطالعه معنی­دار نشد. بکارگیری زئولیت در سطوح 6 و 9 تن در هکتار، باعث کاهش معنی­دار غلظت نیترات (NO3-) در نمونه زه­آب شد. اما سطوح مختلف زئولیت تأثیر معنی­داری بر کاهش شستشوی آمونیوم (NH4+) نداشت. با افزایش کاربرد زئولیت از 3 تن در هکتار به 9 تن در هکتار، غلظت نیتروژن در توده گیاهی کاهش یافت. بیشترین عملکرد علوفه تر و خشک به ترتیب معادل 66/70 و 31/11 تن در هکتار از تیمار 270 کیلوگرم نیتروژن در هکتار حاصل شد. افزایش نیتروژن مصرفی از 90 به 270 کیلوگرم نیتروژن در هکتار موجب افزایش 15 و 6 درصدی به ترتیب در غلظت نیتروژن توده گیاهی و میزان کلروفیل برگ شد. در مجموع نتایج این تحقیق نشان داد که استفاده از زئولیت­های طبیعی افزون بر تأثیر غیر مستقیم برای حصول عملکردهای مطلوب، مانع هدرروی نیتروژن از خاک­های زراعی می­گردد. انجام آزمایش­های بیشتر در خصوص نقش احتمالی زئولیت­ها در جلوگیری از آبشوئی نیترات مورد انتظار است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of Zeolite on Reducing Nitrogen Leaching in Canola (Brassica napuse L.) Forage Production in a Sandy Soil

نویسندگان [English]

  • M. Gholamhoseini 1
  • M. AghaAlikhani 2
  • M. J. Malakoti 3
1 M. Sc Student, Department of Agronomy, Faculty of Agriculture, Tarbiat Modares University. (Member of Young Club Researches of Islamic Azad University)
2 Assistance of professor of Agronomy Department, Faculty of Agriculture, Tarbiat Modares University (Corresponding author)
3 Professor of Soil Science Department of Soil Science, Faculty of Agriculture, Tarbiat Modares University
چکیده [English]

In order to study the effect of Iranian natural zeolite application on reducing nitrogen leaching in light soils, a field experiment was carried out during 2006-07 in the research farm of Tarbiat Modares University Iran. A factorial experiment was used based on RCBD with 3 replications., The variables included rates of zeolite (0, 3, 6 and 9 t.ha-1) and nitrogen rates (90, 180 and 270 kg ha-1) in the form of urea. Winter canola (Brassica napus L. Cv. Okapi) was sown in October 2nd and for assessment of forage production of the plant, aboveground biomass of canola was harvested in the early pod formation stage. Amount of nitrogen leaching was calculated by measuring NO3 - and NH4+ concentration in drainage water under root extension zone of canola multiplied by the total amount of deep percolation.  The result showed that effect of nitrogen and zeolite on forage yield of canola and prevention of nitrogen leaching were significant (p≤0.01), but interaction effect of the two factors was not statistically significant. Application of zeolite in rates of 6 and 9 ton ha-1 caused significant decrease inNO3 - concentration in leachate sample, but different levels of zeolite had no significant effect on decreasing NH4+leaching. Increased application of zeolite from 3 t ha-1 to 9 t ha-1 diminished concentration of nitrogen in the plants. The highest fresh and dry forage yields were, respectively,70.66 and 11.33 t.ha-1 and were obtained from 270 kg N ha-1. Increasing N rates from 90 to 270 kg ha-1 increased nitrogen content of plant and amount of leaf chlorophyll by as much as 6% and 15%, respectively. According to our findings, application of natural zeolites indirectly increased yield and prevented nitrogen leaching from soils. Further research is needed to understand probable role of zeolite in prevention of nitrogen leaching.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Natural Zeolite
  • Nitrogen
  • Leaching
  • Forage Canola

مراجع

  1. آقا علیخانی، م. 1382. سودمندی­های زراعت کلزا در اکوسیستم­های زراعی ایران. مجموعه مقالات همایش توسعه کشت کلزا، 17 اردیبهشت 1382، دانشکده کشاورزی دانشگاه مازندران. بابلسر، ایران.
  2. امامی، ع،. 1375. روش­های تجزیه گیاه. جلد اول. نشریه فنی شماره 982. موسسه خاک و آب.
  3. رضاپور، ک. 1378. کلزای علوفه­ای، غذای آینده دام­های ایران. مجله کشاورزی و دامپروری برزگر، شماره 791-790. ص 46-43. تهران، ایران.
  4. عزیزی، م.، ا. سلطانی، و س. خاوری خراسانی. 1383. کلزا (فیزیولوژی، زراعت، به­نژادی، تکنولوژی زیستی). انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. 231 صفحه.
  5. قانع، م، ر. تأثیر مقادیر نیتروژن بر تولید علوفه سبز از کلزا و جو پائیزه. پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت. دانشگاه تربیت مدرس. 200 صفحه.
  6. کاظمیان، ح. مقدمه­ای بر زئولیت­ها، کانیهای سحر انگیز. چاپ اول. نشر بهشت. تهران. 100 صفحه. مشهد، ایران.
  7. کوچکی، ع.، ا. سلطانی، و م. عزیزی. 1376. اکوفیزیولوژی گیاهی. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. 180 صفحه. مشهد، ایران.
  8. ملکوتی، م. ج. و ا. سپهر،. 1382. تغذیه بهینه دانه های روغنی. مجموعه مقالات. انتشارات خانیران. 290 صفحه. تهران، ایران.
  9. ملکوتی، م. ج. و م. همائی. 1383. حاصلخیزی خاک­های مناطق خشک و نیمه خشک. چاپ دوم. دفتر نشر آثار علمی دانشگاه تربیت مدرس. 482 صفحه.
  10. R. G. 1996. Assessing integrity of weather data for use in reference evaportranspiration estimation. J. Irrig. and Drain. Eng., ASCE, 122, 2:97-106.
  11. Allen, R. G., L. S. Pereira, D. Raes, and M. Smith. 1998. Crop evaportranspiration guidelines for computing crop water requirement. FAO irrigation and Drainage Paper, NO. 56, Rome, Italy.
  12. Amin, E. A., A. I. Ghazy, and M. K. Tahoun. 2002. The influence of Brassica species accession on productivity and nutrient quality of forage Rape in Egypt. Available on the url: http://www.regional.org.au.
  13. 2004. Effect of nitrogen on canola plant growth. Available on the url: http://www.canola-council.org.
  14. Asar, E., and D. H. Scarisbrick. 1995. Rate of nitrogen and sulfur fertilizers on yield, yield components and seed quality of oilseed rape (Brassica napuse). Field Crop Research. 44:41-46.
  15. Basso, B., and J. T. Ritchie. 2005. Impact of compost, manure and inorganic fertilizer on nitrate leaching and yield for a 6-year maize- alfalfa rotation in Michigan. Agriculture Ecosystem & Environment. 108: 329-341.
  16. Bigelow, C. A., D. C. Bowman, and D. K. Cassel. 2003. Inorganic soil amendments limit nitrogen leaching in newly constructed sand-based putting green rooting mixture. USGA Turfgrass and Environmental Research Online 2(24): 1-7.
  17. Dreccer, M. F., A. H. Schapendonk, G. A. Slaferand and R. Rabbinage. 2000. Comparative response of wheat and oilseed rape to nitrogen supply: absorption and utilization efficiency of radiation and nitrogen during reproductive stages determining yield. Plant and Soil. 220: 189-205.
  18. Dwairi, M. 1998. Evaluation of Jordanian zeolite tuff as a controlled slow-release fertilizer for NH4 . Environmental Geology. 34: 1-3.
  19. Evans, E. J. and N. Islam. 1990. The influence of late nitrogen on the growth and yield of winter oilseed rape (B.napus L.). Proceeding of 7th Int rapeseed Congress. Poznan Poland, p.918.
  20. S., E. Munyankusi, J. Monerief, F. Zvomuya, and M. Hanewall. 2004. Tillage and manure application effects mineral nitrogen leaching from seasonally frozen soils. Journal of Environmental Quality., Vol . 33: 1239-1246.
  21. Hang, Z. T. and A. M. Petrovic. 1994. Clinoptilolite influence on nitrate leaching and nitrogen use efficiency in simulated sand based golf greens. Journal of Environmental Quality. 23: 1190-1194.
  22. Hermanson, R., W. Pan, C. Perillo, R. Stevens, and C. Stockle. 1998. Nitrogen use by crop and the fate of nitrogen in the soil and vadose zone. Washington State University and Washington Department of Ecology Interagency Agreement No. C9600177.
  23. Humphreys, E., M. Edrak, and M. Bethune. 2003. Deep drainage & Crop water use for irrigation annual crops & Pastures. CSIRO land and Water, Griffith. Technical Report 14/03.
  24. Kazemian, H. 2000. Recent research on the Iranian natural zeolite resource ( A review). Access in Nanoporous Materials-II. Banff. Alberta. Canada. May. pp: 25-28.
  25. Kejellstrom, C. 1991. Growth and distribution of the root system in Brassica napus. In: McGregor DI (Eds). Proceedings of the eight international rapeseed congresses, Saskatoon, Canada, 122-126.
  26. Mumpton, F., 1999. la roca magica: Uses of natural zeolite in agriculture and industry. National Academy of Sciences. USA. Vol. 96 : 3467-3470.
  27. Pathak, B. K., F. Kazama, and T. Iida. 2004. Monitoring of nitrogen leaching from a tropical paddy field in Thailand. Agriculture Engineering International: the CIGR Journal of Scientific Research and Development Manuscript LW 04 015. Vol. VI.
  28. Perrin, T. S., J. L. Boettinger, D. T. Drost, and J. M. Norton. 1998. Decreasing nitrogen leaching from sandy soil with ammonium-loaded clinoptilolite. Journal of Environmental Quality. 27: 656-663.
  29. Polat, E., M. Karaca, H. Demir, and A. Naci Onus. 2004. Use of natural zeolita (clinoptilolite) in agriculture. Journal of Fruit Ornam. Plant Research. Special ed. 12 :183-189.
  30. Rathke, G. W., T. Behrens, and W. Diepenbrock. 2006. Integrated nitrogen management strategies to improve seed yield, oil content and nitrogen efficiency of winter oilseed rape: A review. Agriculture Ecosystem & Environment. 117: 80-108.
  31. Rehakova, M., S. Cuvanova, Dzivak, J. Rimar, and Z. Gavalova. 2004. Agricultural and agrochemical uses of natural zeolite of the clinoptilolite type. Current Opinion in Solid State and Materials Science. 8: 397-404.
  32. J.W., and R. Andrews. 2001. Cation exchange capacity affects greens' truf growth. Golf Course Management. March 2001. 73-77.
  33. Shukla, S., E. A. Hanlon, F. H. Jaber, P. J. Stoffella, T. A. Obreza, and M. O. Hampton. 2006. Groundwater nitrogen: behavior in flatwoods and gravel soils using organic amendments for vegetable production. Gainesville: University of Florida Institute of Food and Agriculture Sciences. Circular 1494.
  34. Supapron, J., and L. Ptayakon. 2002. Effect of zeolite and chemical fertilizer on the change of physical and chemical properties on lat ya soil series for suger cane. Soil and water conservation division, Land development depertment, Chatuchac, Bangkok
  35. 2002. Current drinking water standards. EPA 816-F-02-013. Office of Water, U.S. Environmental Protection Agency, Washington, DC.
  36. Vinten, A. J. A., B. J. Vivian, F. Wright, and R. S. Howard. 1994. A comparative study of nitrate leaching from soils of differing texture under similar climatic and cropping conditions. Journal of Hydrology. 159: 197-213.
  37. Waddell, J. T., S. C. Gupta, J. F. Moncrief, C. J. Rosen, and D. D. Steele. 2000. Irrigation and nitrogen management impacts on nitrate leaching under potato. Journal Environmental Quality. 29: 251-261.
  38. Yang, W.H., S. Peng, J. Huang, A. L. Sanico, J. Buresh, and C. Witt. 2003. Using leaf color charts to estimate leaf nitrogen status of rice. Agronomy Journal. 95:212-217.
پژوهش های خاک
دوره 23، شماره 1
خرداد 1388
صفحه 49-60

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار