بررسی تأثیر کاربرد خاک فسفات، گوگرد و باکتری تیوباسیلوس بر عملکرد کمی و کیفی سویا و اثرات باقی مانده آن بر ذرت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مربی پژوهشی

2 استادیار پژوهشی موسسه تحقیقات خاک و آب

چکیده

این آزمایش به منظور بررسی اثر بخشی خاک فسفات به همراه گوگرد و مایه تلقیح باکتری‌های تیوباسیلوس بر عملکرد کمی و کیفی سویا و اثرات باقی مانده آن بر گیاه ذرت، در ایستگاه تحقیقات خاک و‌ آب کرج، در سال 1381 و 1382 انجام گرفت. طرح به صورت بلوک‌های کامل تصادفی با شش تیمار و در چهار تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایش عبارت بودند از: T1 به عنوان شاهد، T2 سوپر فسفات تریپل (kg ha-1 p2o5 5/67 )،‌ T3 خاک فسفات (kg ha-1 p2o5 5/112 )، T4 خاک فسفات و گوگرد، T5 خاک فسفات، گوگرد و مایه تلقیح تیوباسیلوس و T6 خاک فسفات، گوگرد و کود دامی انتخاب شدند. در سال اول اجرای آزمایش در تیمار شاهد  (T1)کود فسفره استفاده نشد و در تیمار دوم نیز کود سوپر فسفات تریپل به مقدار 150 کیلوگرم بر هکتار، به صورت نواری و زیر بذر استفاده گردید. خاک فسفات و گوگرد هر کدام به مقدار 300 کیلوگرم بر هکتار، به صورت پودری استفاده گردیدند. مایه تلقیح باکتری تیوباسیلوس نیز به مقدار یک کیلوگرم بر هکتار مصرف گردید. کود دامی به مقدار 10 تن در هکتار از کود گاوی کاملاً پوسیده استفاده شد. بذور سویا (رقم ویلیامز) قبل از کشت، با مایه تلقیح باکتری Bradyrhizobium japonicum، آغشته گردیدند. در سال دوم اجرای آزمایش در همان کرت‌ها، گیاه ذرت رقم SC 704  کشت گردید. در این سال کود فسفر دار مصرف نگردید. تنها در تیمار پنجم، تلقیح با مایه تلقیح باکتری تیوباسیلوس انجام گرفت. پس از برداشت عملکرد و نمونه‌گیری بر‌گ،‌ نمونه خاک نیز در هر سال ازعمق 30-0 سانتی‌متر تهیه گردید. نتایج آزمایش بر روی گیاه سویا نشان داد که با کاربرد کود سوپر فسفات تریپل نسبت به شاهد،‌ عملکرد افزایش یافت ولی این افزایش در سطح پنج درصد معنی‌دار نبود. با کاربرد خاک فسفات نیز این افزایش مشاهده گردید ولی اثر آن کمتر از سوپر فسفات تریپل بود. در تیمار چهارم عملکرد نسبت به شاهد کاهش یافت. در تیمار پنجم عملکرد نسبت به شاهد افزایش معنی‌داری نشان داد ولی تفاوت با تیمارهای T3 و T2 در سطح پنج درصد معنی‌دار نبود. عملکرد در تیمار T6 سبت به شاهد کاهش یافت. از لحاظ درصد روغن دانه، اختلاف بین تیمارهای مختلف در سطح پنج درصد معنی‌دار نگردید. در سال دوم اجرای آزمایش در گیاه ذرت، بیشترین مقدار علوفه‌تر از تیمار پنجم به مقدار 67190 کیلوگرم بر هکتار بدست آمد که تنها با تیمار ششم در سطح پنج درصد دارای اختلاف معنی‌دار بود. بین تیمارهای دیگر اختلاف معنی‌داری در سطح پنج درصد مشاهده نشد. درتیمار دوم (سوپر فسفات تریپل) عملکرد نسبت به شاهد افزایش یافت ولی این افزایش معنی‌دار نبود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of Rock Phosphate, Sulfur and Thiobacillus Application Affecting the Yield and Quality of Soybean and their Residual Effects on Corn Growth

نویسندگان [English]

  • F. Nourgholipour 1
  • K. Khavazi 2
  • H. Besharati 2
  • A. Fallah 2
چکیده [English]

This experiment was carried out at Karaj Soil and Water Research Station during 2002 and 2003 for evaluation of rock phosphate, sulfur, and Thiobacillus on the yield and quality of soybean and their residual effects on corn growth. The experiment was based on a randomized complete block design with six treatments and four replications. The treatments were: T1=control; T2=Triple superphosphate; T3=rock phosphate; T4=rock phosphate + sulfur; T5=rock phosphate + sulfur+ Thiobacillus inoculum; and T6=rock phosphate + sulfur + manure. No phosphorus fertilizer was applied in the control treatment (T1) during the first year, while in the second treatment (T2) 150 kg ha-1 of triple superphosphate was applied in a band below the seeds. Each one of rock phosphate and sulfur was applied in the form of powder at a rate of 300 kg ha-1.  Thiobacillus inoculant was used at a rate of one kg ha-1 (108cells g-1 inoculum). Composted cow manure was also used at a rate of 10 tons ha-1. Soybean seeds of Williams variety were inoculated with a Bradyrhizobium japonicum before sowing. A  SC 704 variety of corn planted in the second year in the same plots used for soybean. No phosphorus fertilizers were applied during the second year, while in T5, Thiobacillus inoculant was used. Soil samples were collected each year from 0-30 cm depth following harvest and leaf sampling. Results of first year indicated that the application of triple superphosphate improved the yield as compared with the control though not significantly (even at 5 % level). Rock phosphate application also increased the yield though less than triple superphosphate. T5 increased the yield significantly as compared with the control but no significant differences (at 5 % level) were observed among yields of T5, T2 and T3.  There was no significant differences among treatments respect with seed oil concentration. In the second year, the highest forage yield of 67190 kg ha-1 was obtained in T5 which was significantly (at 5 % level) differ from T6. No significant yield differences were obtained with the other treatments at 5 % level. T2 (triple superphosphate) improved the yield as compared with the control but this increase was not significant.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rock Phosphate
  • Sulfur
  • Thiobacillus
  • Soybean
  • Corn
  • Residual effects

مراجع

  1. امامی، ع. 1375. روشهای تجزیه گیاه. نشریه فنی شماره 982، موسسه تحقیقات خاک و آب، نشر آموزش کشاورزی، کرج، ایران.
  2. بشارتی کلایه، ح. 1377. بررسی اثرات کاربرد گوگرد همراه با گونه‌های تیوباسیلوس در افزایش قابلیت جذب برخی از عناصر غذایی درخاک. پایان نامه کارشناسی ارشد گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.
  3. سالار دینی، ع. 1371. حاصلخیزی خاک. چاپ چهارم، شماره 1739، انتشارات دانشگاه تهران، تهران، ایران.
  4. علی احیائی، م. و ع. ا. بهبهانی زاده. 1372. شرح روشهای تجزیه خاک (جلد اول). موسسه تحقیقات خاک و آب، نشریه شماره 893، تهران، ایران.
  5. کوچک‌زاده، ی.، م. ج. ، ملکوتی و ک. خاوازی. 1380. نقش گوگرد، تیوباسیلوس، حل کننده‌های فسفات و تفاله چای در تأمین فسفر مورد نیاز ذرت از خاک فسفات. مجله خاک و آب، ویژه نامه مصرف بهینه کود، جلد 12، شماره 14، مؤسسه تحقیقات خاک و آب، تهران، ایران.
  6. ملکوتی، م. ج. 1378. کشاورزی پایدار و افزایش عملکرد با بهینه سازی مصرف کود در ایران. چاپ دوم، نشر آموزش کشاورزی، سازمان تات، وزارت کشاورزی، کرج، ایران.
  7. 2003. Sulfate- VS. Elemental sulfur Part ll:Characterstics of s oxidation sou. / URL: http// WWW. Back- To- basics. Net/agrifacts/ pdf/ b2b2 9 b. pdf.
  8. Aguilar, S. and A. Van Diest. 1981. Rock –phosphate mobilization induced by the alkaline uptake pattern of legumes utilizing symbiotically fixed nitrogen. Plant and Soil, 61:27-42.
  9. Chien, S. H. 2001. Factors affecting the agronomic effectiveness of phosphate rock: A general review. International Meeting on Direct Application of Phosphate Rock and Related Technology. Kuala Lumpur, Malaysia.
  10. Chien, S. H. 2001. IFOC’S Evaluation of modified phosphate rock products. International Meeting on Direct Application of Phosphate Rock and Related Technology, Kuala Lumpur, Malaysia.
  11. Choudhary, M., L. D. Bailey and T. R. Peck. 1996. Effect of rock phosphate and superphosphate on crop yield and soil phosphorus test in long term fertility plots. Comm. Soil Sci. Plant Anal., 27: 3085-3099.
  12. Cifuentes, F. R. and W. C. Linderman. 1993. Organic matter stimulation of elemental sulfur oxidation in a calcareous soil. Soil Sci. Soc. Am. J., 75: 727-731.
  13. Hagin, J. and B. Tucker. 1982. Fertilization of Dryland and Irrigated Soils, Hidelberg, New York.
  14. Kalbasi, M., F. Filsoof, and Y. Rezai – Nejad. 1988. Effect of sulfur treatment on yield and uptake of Fe, Zn and Mn by corn, sorghum and soybean. J. Plant Nutr., 11(6- 11): 1353 – 1360.
  15. Kalbasi, M., N. Manuchehri, and F. Filsoof, 1986. Local acidification of soil as a means of alleviate iron chlorosis on quince orchards. J. Plant Nutr., 9 (3-7): 1001- 1007.
  16. Kelly, D. P. and A. P. 1984. Genus Thiobacillus. In: Staley, J. T. (ed.) Bergey’s Manual of Systematic Bacteriology. 9th ed . Williams and Wikins, Baltimore.
  17. Khavazi, k., F. Nourgholipour and M. J. Malakouti. 2001. Effect of Thiobacillus and phosphate solubilizing bacteria on increasing P availability from rock phosphate for corn. International Meeting on Direct Application of Rock Phosphate and Related Technology, Kuala Lumpur, Malaysia.
  18. Kittams, H. H. and O. J. Attoe. 1965. Availability of P in rock phosphate sulfur fusion. Agron. J., 57: 331-334.
  19. Kline, J.S., J.T. Sims, and L. Schilke-Gartely.1989. Response of irrigated corn to sulphur fertilization in the Atlantic costal plain. Soil Sci. Soc. Am. J., 53: 1101-1108.
  20. Kochar, R. K., B. R. Arora and V. K.Nayyar. 1990. Effect of sulfur and zinc application on maize crop. J. Indian Soc. Soil Sci., 38: 339-341.
  21. Kucey, R. M. N. 1983. Phosphate solubilizing bacteria and fungi in various cultivated and virgin Alberta soils. Can. J. Soil Sci. 79: 227-234.
  22. Pathiratna, L. S. S., U. P. De, S. Waidyanatha, and O. S. Peries. 1989. The effect of apatite and elemental sulfur mixtures on the growth and P content of Centrocema pubescent. Fertilizer Research, 21:37-43.
  23. Rajan S.S.S. and E. A. Edge. 1980. Dissolution of granulated low grade phosphate rock, phosphate rock / sulphur (Biosuper), and superphosphate in soil. New Zealand Journal of Agricultural Research, 23: 451-456.
  24. Rosa, M. C., J. Muchovej, J. Muchovej and V. H. Alvarez. 1989. Temporal relation of phosphorus fraction in an oxisol amended rock phosphate and Thiobacillus thiooxidans. Soil. Sci. Soc. Am. J., 53: 1096-1100.
  25. Schofield, P. E., P. E. H. Gregg, and J. K. 1981. Biosuper as a phosphate fertilizer: A glasshouse evaluation. N.Z. J. Expl. Agric., 9: 63-67.
  26. Singh, D. and I. M. Chhibba.1991. Evaluation of some sources of sulfur using maize and wheat as test crops. Indain Soc. Soil Sci., 39: 514-516.
  27. Sperber, J. I. 1958. The incidence of apatite solubilizing organisms in the rhizosphere. Australian Journal of Agricultural Research, 9: 778-781.
  28. Stevenson, F. J. and M. A. Cole. 1999. Cycles of Soil. Second Edition. PP.427. John Wiley and Sons. Inc., New York.
  29. Swaby, R. J. 1975. Biosuper- Biological Superphosphate. In: McLachlan, K. D. (ed.) Sulfur in Australian Agriculture. Sydney University Press, S
  30. Tabatabai, M. A. 1986. Sulfur in Agriculture. Am. Soc. Agron. Madison, WI., U. S. A.
  31. Tisdale, S. L. and W. L. Nelson. 1974. Soil Fertility and Fertilizers. Collier Machmillan, USA.
  32. Vishniac, W. and M . 1957. The Thiobacilli. Bacteriol. Rev., 21: 195- 213.
  33. Wainwright, M. 1984. Sulfur oxidation in soils. Advances in Agronomy, 37: 349-396.
  34. Wollum, A. G. 1982. Cultural methods for soil microorganisms. In: Methods of Soil Analysis, Part. Ed. Page, A. L. et al. PP. 781-801. American Society of Agronomy and soil science society of America, Madison, WI.
  35. Zapata, F. and R. N. Roy. 2004. Use of phosphate rocks for sustainable agriculture. URL: http//www. FAO. Org/documents/ show-cdr. asp? url-file=/ docrep/007/ Y50.
پژوهش های خاک
دوره 20، شماره 1
خرداد 1385
صفحه 117-126

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار