اثر تنش خشکی و کودهای مختلف بر زیست توده و کارایی مصرف آب و بیوماس اسفرزه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی سابق کارشناسی ارشد دانشگاه شهرکرد

2 دانشیار دانشگاه شهرکرد

چکیده

در شرایط خشک و نیمه خشک، کمبود آب ممکن است استفاده از نیتروژن توسط گیاه را محدود نماید و موجب کاهش تولید محصول و کارایی مصرف آب گردد. بنابراین، به منظور بررسی اثر تنش خشکی و کودهای مختلف بر جنبه‌های مختلف کارایی مصرف آب و بیوماس اسفرزه، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‎های کامل تصادفی با ۴ تکرار تحت شرایط اکوسیستم آزمایشی (Microcosm) اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل دو سطح بدون تنش و توأم با تنش به عنوان فاکتور اول، دو سطح میکوریزا (تلقیح با قارچ Glomus intraradices و عدم تلقیح) به عنوان فاکتور دوم و سه نوع کود (کاربرد جداگانه ازتوباکتر Azotobacter chroococcum، کاربرد 40 کیلوگرم نیتروژن در هکتار از منبع اوره و کاربرد تلفیقی ازتوباکتر بعلاوه 20 کیلوگرم نیتروژن در هکتار از منبع اوره) به عنوان فاکتور سوم بودند. نتایج نشان داد که تنش خشکی موجب کاهش بیوماس ریشه و اندام­های هوایی به ترتیب به میزان 31 و 28 درصد گردید ولی همزیستی میکوریزایی موجب افزایش بیوماس ریشه و اندام­های هوایی به میزان 65 و 7/24 درصد گردید. کارایی مصرف آب در تولید بیوماس اندام­های هوایی و بیوماس کل گیاه در شرایط تنش خشکی توأم با میکوریزا و کاربرد 40 کیلوگرم نیتروژن در هکتار از منبع اوره افزایش یافت ولی کارایی مصرف آب در تولید دانه و موسیلاژ تنها تحت تأثیر تنش خشکی و همزیستی میکوریزایی قرار گرفت. به­طور کلی نتایج نشان داد که کارایی مصرف آب در تولید دانه فقط با تلقیح میکوریزایی توأم با تنش خشکی افزایش می­یابد ولی کارایی مصرف آب در تولید موسیلاژ نه تنها با تنش خشکی افزایش می­یابد بلکه در شرایط تنش خشکی توأم با تلقیح میکوریزایی با شدت بیشتری افزایش می‎یابد.

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Effect of Drought Stress and Various Fertilizers on Different Aspects of Water Use Efficiency and Biomass of Isabgol

نویسندگان [English]

  • K. Ghasemi 1
  • S. Fallah 2
چکیده [English]

Under arid and semi-arid conditions, water deficiency may limit the use of nitrogen by plant and lead to a decline in crop production and water use efficiency. Therefore, in order to study the effect of drought stress and various fertilizers on different aspects of water use efficiency and biomass of isabgol, a factorial experiment was conducted in a randomized complete blocks design with four replications under microcosm conditions. Treatments included two levels of drought stress (non-stress and with stress) as the first factor, two levels of mycorrhizae (inoculated with G. intraradices and non-inoculated) as the second factor and three fertilizer types (separate application of Azotobacter chrococcum, application of 40 kg N/ha as urea fertilizer, and combined application of azotobacter plus 20 kg N/ha as urea) as the third factor. The results indicated that drought stress reduced the root and shoot biomass on average by 31% and 28%, respectively. But, mycorrhizae caused the increase of root and shoot biomass on average by 65% and 24.7 %, respectively. Water use efficiency increased for the aboveground biomass and total biomass production in drought stress plus mycorrhizae and 40 kg N/ha as urea. However, water use efficiency for seed and mucilage production was only affected by drought stress and mycorrhizae. In conclusion, results showed that water use efficiency for seed production was only increased by mycorrhizal inoculation under drought stress. However, water use efficiency for mucilage production not only increased in drought stress conditions, but also it increased more in mycorrhizal inoculation treatment under drought stress conditions.