پهنه‌بندی پتانسیل خطر بیابانزایی با استفاده از رویکرد MADM و مدل آنتروپی شانون، مطالعه موردی: منطقه خضرآباد یزد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیارگروه محیط زیست، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان

چکیده

ارزیابی و تهیه نقشه پتانسیل شدت بیابانزایی همواره به عنوان یکی از ابزارهای برنامه ریزان در عرصه مدیریت مناطق بیابانی مطرح بوده است. با توجه به اهمیت کاربردی این نقشه­ها علیرغم توسعه فنون و روش­های کمی در طی سال­های اخیر، همچنان سعی می­شود که روش­هایی با خطای کمتر و ضریب اطمینان بیشتر ارائه گردد. در این رابطه با بررسی مدل­های پهنه­بندی خطر بیابانزایی ملاحظه شد که نقیصه­ای که در تمامی این مدل­ها همواره مطرح بوده این است که در ارزشگذاری شاخص­ها، تنها ارزش مطلق هر شاخص در هر واحد کاری در نظر گرفته می­شد و اولویت آنها در ایجاد شرایط بحرانی مد نظر قرار نمی­گرفت که این امر منجر­به دستیابی به نتایج غیر واقعی می­شد. از این رو هدف این پژوهش ارائه مدلی به منظور طبقه­بندی شدت بیابانزایی هم بر مبنای اولویت شاخص­ها نسبت به هم و هم اهمیت هر شاخص در هر واحدکاری می­باشد و در این رابطه از مدل آنتروپی شانون استفاده شده است. این مدل که برگرفته شده از تئوری اطلاعات می­باشد با ساختار سلسله مراتبی به ارزیابی پتانسیل خطر بیابانزایی در واحدهای کاری می­پردازد و در انتها نتایج را به صورت نقشه­های ارزیابی ارائه می­دهد. مطالعات انجام شده نشان داد که 43/0% درصد از کل منطقه مطالعاتی به صورت شدید و 92/8% درصد به صورت نسبتاً شدیدی تحت فرایند بیابانزایی می­باشد و بیابانزایی با شدت متوسط (18/57%) و نسبتاً متوسط (48/33%) به ترتیب، بیشترین سهم را در منطقه مطالعاتی به خود اختصاص داده است. در عین حال ارزش کمی شدت بیابانزایی برای کل منطقه از مجموع عوامل 065/0 (کلاس متوسط یا V) بدست آمد.

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Zoning Desertification Potential Hazard Using MADM Approach and Shannon Entropy Model in Khezrabad Region, Yazd

نویسنده [English]

  • M. H. Sadeghi Ravesh
چکیده [English]

Assessment and mapping of desertification potential has been considered as a planning tool in management of desert areas. Based on the importance of these maps, despite the development of techniques and quantitative methods in recent years, experts try to provide methods with fewer errors and more reliability. In this regards, studying desertification hazard zonation models revealed that in evaluation of indices, only the absolute value of each index in each work unit has been considered and their priorities in critical condition has been neglected, thereby leading to unrealistic results. Therefore this study aimed to present a model to classify desertification severity based on indices priority and the importance of each indicator in each work unit. In this regard, Shannon entropy model was used. This model, derived from information theory, evaluates potential risk of desertification by analytic hierarchy process in work units and finally presents the result as evaluation maps. The results showed that 0.43% and 8.92% of the study area faced severe and relatively severe desertification, while the greatest proportion of desertification belonged to medium (57.18%) and relatively medium (33.48%) class of desertification, respectively. However, quantitative value of desertification severity for the total area was 0.065, corresponding to medium class (V) of desertification.