پراکنش عناصر سنگین ناشی از کاربری‌های انسانی در خاک پارک ملی بمو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه یزد

2 دانشیار گروه محیط زیست دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی دانشگاه یزد

3 استادیار گروه محیط زیست دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی دانشگاه یزد

چکیده

وجود فلزات سنگین در خاک با غلظت­های بالا برای انسان، گیاهان و حیوانات سمی است. نمونه­های خاک از 20 ایستگاه نمونه­برداری با پنج بار تکرار در محدوده چهار کاربری پارک ملی بمو شامل جاده، پالایشگاه، شهرک صدرا و زمین کشاورزی جمع­آوری شد و سپس غلظت فلزات سنگین با استفاده از DTPA عصاره­گیری و با دستگاه جذب اتمی شعله­ای مدل analyticjena تعیین گردید. در این مطالعه غلظت عناصر سرب، کادمیوم، روی، کروم و نیکل مورد بررسی قرار گرفت و پتانسیل آلودگی خاک منطقه با محاسبه شاخص­های آلودگی یکپارچه و درجه آلودگی ارزیابی شد. نتایج ارزیابی کلی از نظر شاخص آلودگی یکپارچه و شاخص متوسط درجه آلودگی، پتانسیل آلودگی محدوده مورد مطالعه کم است. نتایج آنالیز واریانس یک طرفه دانکن نیز نشان داد که تمام عناصر با نمونه­خاک­های مورد بررسی اختلاف معنی­داری دارند. یافته­ها حاکی از آن است کهخاک پالایشگاه از نظر عنصر نیکل با خاک بقیه کاربری­ها اختلاف معنی­داری دارد، همچنین خاک کشاورزی با خاک پالایشگاه از نظر عنصر نیکل مشابه بود.خاک منطقه مسکونی از نظر عنصر سرب با خاک جاده متفاوت و با خاک کشاورزی و پالایشگاه اختلاف معنی­داری نداشت. همچنین خاک جاده با خاک پالایشگاه و خاک کشاورزی از نظر عنصر سرب مشابه بود.خاک پالایشگاه از نظر عنصر کروم با خاک جاده و منطقه مسکونی متفاوت و با خاک کشاورزی مشابه بود.خاک منطقه مسکونی از نظر عنصر کادمیوم با خاک جاده و خاک پالایشگاه متفاوت و با خاک کشاورزی مشابه بود.خاک پالایشگاه از نظر عنصر روی با خاک بقیه مناطق اختلاف معنی­داری دارد.

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Investigation of Heavy Metals Distribution in Soils of Bamu National Park due to Human Activities

نویسندگان [English]

  • F. Hushmand Firoozabadi 1
  • A. A. Karimian 2
  • M. R. Elmi 3
  • H. R. Azimzadeh 2
چکیده [English]

Heavy metals in high concentrations in soils are potential health risk for humans, animals, and plants. Soil samples were collected in five replicates from 20 points with four land use including: roads, refineries, residential area (Sadra town), and farmland. Heavy metals were determined using flame atomic absorption (Analyticjena), while DTPA was chosen as trace elements extractor. In this study, soil surface concentrations of lead, cadmium, zinc, chromium, and nickel were measured to evaluate the potential risk of pollution. The results of soil pollution evaluation showed that the soils pollution levels were low and non-contaminating. ANOVA (Duncan's test) result showed that all the elements were significantly different in various land uses. The findings revealed that Ni of soil refinery was significantly different than the others. Soil Pb showed significant differences between urban and road land uses, but there was no significant difference between agriculture and refinery. According to the results, soil Cr of refinery was different than that of road and urban areas but was similar to the agricultural land. Cd of soil surface in urban areas had significant difference with refinery and road but was similar to agricultural soil. Also, soil Zn in refinery area was significantly different compared with the others.