تأثیر کاربرد بیوچارهای مختلف بر برخی ویژگی‌های خاک و قابلیت جذب بعضی از عناصر غذایی در یک خاک آهکی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه شیراز

چکیده

گرماکافت بقایای گیاهی و تبدیل آن به بیوچار و افزودن به خاک علاوه بر ترسیب کربن و کاهش آلودگی‌ هوا می‌تواند سبب اصلاح برخی ویژگی‌های خاک‌های آهکی شود. هدف از این پژوهش، ارزیابی تاٌثیر بیوچار حاصل از گرماکافت پنج نوع بقایای گیاهی بر برخی ویژگی‌های خاک آهکی می‌باشد. بیوچارهای مورد استفاده از گرماکافت بقایای گندم، بقایای ذرت، چوب ذرت، بقایای پنبه و بقایای کنجد در دمای 500 درجه سلسیوس به مدت سه ساعت و در شرایط اکسیژن محدود به دست آمد. سپس تأثیر افزودن مقدار 2 درصد بیوچار به یک خاک آهکی به صورت آزمایش­ فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار بررسی شد. نمونه‌ها به مدت 90 روز در دمای 2±22 درجه سلسیوس و 50 درصد رطوبت اشباع نگهداری شده و سپس ویژگی‌های خاک شامل پ‌هاش، قابلیت هدایت الکتریکی، ظرفیت تبادل کاتیونی و مقدار کربن آلی، شکل‌های پتاسیم، مقدار نیتروژن کل، فسفر، آهن، منگنز، روی و مس قابل استفاده خاک در آنها اندازه‌گیری گردید. نتایج نشان داد که بیوچار حاصل از بقایای پنبه و کنجد سبب افزایش معنی دار پ‌هاش خاک گردید. همه بیوچارها مقدار کربن آلی و قابلیت هدایت الکتریکی خاک را به طور معنی‌داری افزایش دادند. مقادیر پتاسیم محلول، تبادلی و غیرتبادلی تحت تاٌثیر افزودن بیوچار و نوع آن قرار گرفت. بیوچارها سبب افزایش 4/4 تا 7 برابری پتاسیم محلول شدند. مقدار افزایش پتاسیم تبادلی از 144 میلی­گرم­ بر­کیلوگرم با کاربرد بیوچار پنبه تا 209 میلی‌گرم بر کیلوگرم با کاربرد بیوچار کنجد متغیر بود. پتاسیم غیرتبادلی نیز با افزودن بیوچار از 290 تا 532 میلی‌گرم بر کیلوگرم افزایش یافت. قابلیت استفاده نیتروژن، فسفر، روی و مس تحت تاٌثیر کاربرد بیوچار قرار نگرفت، اما بیوچار بقایای پنبه و کنجد مقدار آهن قابل استفاده را افزایش دادند. همچنین منگنز نیز با کاربرد هر پنج نوع بیوچار افزایش معنی‌دار نشان داد. با توجه به افزایش قابل ملاحظه مقادیر شکل‌های مختلف پتاسیم و با توجه به کمبود پتاسیم در بعضی از خاک­های آهکی استان فارس، می‌توان استفاده از بیوچار به‌عنوان منبع حاوی پتاسیم را در مدیریت حاصلخیزی این عنصر مد نظر قرار داد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of Different Biochars Application on Some Soil Properties and Nutrients Availability in a Calcareous Soil

نویسنده [English]

  • M. Najafi-Ghiri
چکیده [English]

Plant residue pyrolysis and its conversion to biochar for soil application may improve some soil properties, as well as carbon sequestration and air pollution reduction. The purpose of this investigation was the evaluation of the effect of five kinds of biochar on some properties of a calcareous soil. The used biochars were produced from pyrolysis of residues of wheat, maize, cotton, sesame, and maize cobs at 500 °C for three hours under limited oxygen condition. Then, the effect of 2% biochar application to a calcareous soil was studied in a randomized complete block design with three replicates. Soil samples were incubated at 22±2 °C and 50% of saturated moisture content for 90 days. Then, soil properties including pH, electrical conductivity, cation exchange capacity, and organic carbon as well as potassium pools distribution, total N, and available P, Fe, Mn, Zn, and Cu were determined. Results indicated that cotton and sesame biochars significantly increased soil pH. All biochars increased soil OC and EC, significantly. Soluble, exchangeable and non-exchangeable potassium were affected by biochars application and its kind. Biochars increased soluble K by 4.4 to 7 times. Increase in exchangeable K was from 144 to 209 mg kg-1 for cotton and sesame biochars application, respectively. Non-exchangeable K was also increased from 290 to 532 mg kg-1. Availability of N, P, Zn, and Cu was not affected by biochar application, but cotton and sesame biochars increased available Fe. Available Mn was also increased by all biochars. With respect to considerable increase in different K forms by biochar application and considering K deficiency problem in some calcareous soils of southern parts of Fars province, use of biochar as a K-rich component in K fertility management may be recommendable.

کلیدواژه‌ها [English]

  • soil pH
  • Cation Exchange Capacity
  • Fars province
  • Cotton residue
  • Sesame residue