افزایش کارایی خاک فسفات با استفاده از برخی ریز جانداران بومی باغ‌های پسته برای بهبود رشد و تغذیه دانهال پسته در تنش شوری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم و مهندسی خاک دانشگاه شهید باهنر کرمان

2 دانشیار موسسه تحقیقات خاک و آب کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

3 استاد پردیس کشاورزی دانشگاه تهران

چکیده

تبدیل خاک فسفات به کودهای فسفری پر هزینه است و مصرف آنها همواره خطر آلودگی خاک از طریق تجمع عناصری مثل کادمیم  را نیز به دنبال دارد. در صورتی­که بتوان قابلیت جذب و فراهمی فسفر خاک فسفات را افزایش داد، تحولی بزرگ در تغذیه فسفری گیاهان رخ خواهد داد. در این تحقیق پتانسیل استفاده از باکتری­های حل کننده فسفات و تیوباسیلوس بومی باغات پسته برای افزایش کارایی خاک فسفات و بهبود شرایط تغذیه­ای نهال پسته مورد مطالعه قرار گرفت. آزمایشگلخانه­ای به صورت فاکتوریل، شامل 5 تیمار تلقیح و 3 سطح شوری بود که در قالب یک طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار اجرا شد. تیمارهای تلقیح شامل شاهد بدون کود و تلقیح (T1)، خاک فسفات(T2)خاک فسفات همراه با دو جدایه حل­کننده فسفات  شامل Pantoea dispersaو  P. thivervalensis(T3)، خاک فسفات همراه با گوگرد و سه جدایه تیوباسیلوس (T4) و خاک فسفات همراه با گوگرد، دو جدایه حل­کننده فسفات و سه جدایه تیوباسیلوس (T5)و سطوح شوری شامل S0، S1 و S2، به ترتیب با مقادیر عددی 3، 8 و 16 دسی زیمنس بر متر بودند. با توجه به نتایج بدست آمده، افزایش شوری باعث کاهش معنی­دار وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه، میانگین ارتفاع و تعداد برگ به ازاء نهال، مقدار جذب عناصر فسفر و آهن شد و بر غلظت فسفر و مقدار جذب روی تأثیر معنی­داری نداشت. تیمارهای باکتری تأثیر معنی­داری بر وزن تر و خشک اندام هوایی، میانگین ارتفاع و تعداد برگ، غلظت فسفر و آهن و میزان جذب عناصر فسفر، آهن و روی داشتند. استفاده از باکتری­های حل کننده فسفات به همراه خاک فسفات بیشترین تأثیر مثبت را بر وزن تر و خشک اندام هوایی و میانگین ارتفاع و تعداد برگ به ازاء نهال داشت و صفات فوق را نسبت به تیمار شاهد به ترتیب 1/36، 8/37، 5/11و 1/27 درصد افزایش داد. استفاده از باکتری­های اکسیدکننده گوگرد به همراه خاک فسفات و گوگرد (T4)، و نیز مخلوط حل کننده­های فسفات و اکسیدکننده­های گوگرد به همراه خاک فسفات و گوگرد (T5) بیشترین تاثیر را از نظر غلظت و مقدار جذب فسفر ایجاد کرد. تیمار T4 از نظر غلظت و مقدار جذب فسفر و تیمار T5 از نظر مقدار فسفر در تمام سطوح شوری اختلاف معنی­داری را با شاهد بدون تلقیح داشتند. اگر چه مصرف خاک فسفات به تنهایی نسبت به تیمار شاهد باعث افزایش غلظت و مقدار جذب فسفر شد، اما اثر این تیمار با اختلاف معنی­داری کمتر از تیمارهای تلقیح با باکتری­ها بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Increasing the Efficiency of Rock Phosphate by some Indigenous Microorganisms of Pistachio Orchards to Improve Growth and Nutrition of Pistachio Seedlings under Salt Stress

نویسندگان [English]

  • M. Sarcheshmehpour 1
  • H. Besharati 2
  • G.R. Savaghebi 3
چکیده [English]

Conversion of rock phosphate to phosphorus fertilizers is expensive and their consumption can increase the risk of soil pollution via accumulation of heavy metals like cadmium. Increasing p availability of rock phosphate is important in plant P nutrition. In this research, potential use of phosphate solubilizing and Thiobacillus bacteria were studied for increasing rock phosphate efficiency and pistachio seedling growth. The greenhouse experiment was factorial with five bacterial and three salinity levels as completely randomized design with four replications. Inoculation treatments included a control without fertilizer and inoculation (T1), rock phosphate (T2), rock phosphate with two phosphate solubilizing strains contain pantoea dispersa and p. thivervalensis (T3), rock phosphate with sulfur and three Tiobacilluce isolates (T4), and rock phosphate with sulfur, two phosphate solubilizing strains and three Tiobacilluce isolates (T5). Also, three salinity levels including S0, S1, and S2, respectively, 3, 8, and 16 dS/m were applied.Increasing salinity significantly reduced wet and dry weights of shoot and root, average height and number of leaves per seedling, total uptake of P and Fe, had no significant effect on P concentration and Zn uptake. Bacterial treatment had significant effect on wet and dry weight of shoot and root, average height and number of leaves per seedling, P and Fe concentrations, and total uptake of P, Fe, and Zn. Use of phosphate solubilizing bacteria with rock phosphate had the highest effect on wet and dry weights of shoot and root, average height and number of leaves per seedling, and increased them by, respectively, 36.1%, 37.8%, 11.5%, and 27.1 per cent compared with the control. Combination of sulfur oxidizing bacteria with sulfur and rock phosphate (T4), and also combination of phosphate solubilizing and sulfur oxidizing bacteria with sulfur and rock phosphate (T5), had the highest effect on phosphorus concentration and uptake. The T4 treatment in case of P concentration and uptake and the T5 in case of P uptake had significant difference with the control in all salinity levels. However, application of rock phosphate increased P concentration and uptake, but the effect was significantly less than bacterial treatment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • phosphate solubilizing bacteria
  • Thiobacillus
  • Sulfur
  • Salinity
  • Inoculation