برآورد ماده آلی و رس خاک با استفاده از مدل رقومی ارتفاع

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

10.22092/ijsr.2016.106320

چکیده

تهیه مدل رقومی ارتفاع با ابعاد مختلف می­تواند ویژگی­های توپوگرافی و هیدرولوژیکی متفاوتی ایجاد کند. هدف از این مطالعه تعیین مناسب­ترین ابعاد سلولی مدل رقومی ارتفاع و اثرات آن در تخمین برخی ویژگی‌های خاک بود. به این منظور، دو منطقه با ویژگی­های توپوگرافی متفاوت از دشت سئلین، استان آذربایجان­شرقی انتخاب شدند. تعداد 31 و 37 نمونه خاک به ترتیب از منطقه (1) و (2) به صورت تصادفی برداشت و سپس ارتفاع و شیب نقاط و میزان رس و ماده آلی خاک به ترتیب با استفاده از GPS، دستی، به روش هیدرومتری و والکلی-بلک اندازه­گیری شد. نتایج نشان داد که ابعاد سلولی کوچک­تر مدل رقومی ارتفاع منجر به ایجادگودال‌های مصنوعی بیشتری نسبت به ابعاد سلولی بزرگتر می‌شود که این امرموجب بروز خطا در برآورد ویژگی‌های هیدرولوژیکی می­گردد. مناسب­ترین ابعاد سلولی مدل رقومی ارتفاع بستگی به ویژگی‌های توپوگرافی منطقه دارد. به گونه‌ای که برای منطقه (1) و (2) به ترتیب با وضعیت توپوگرافی هموار و دارای تغییرات شدید ابعاد سلولی 50 و 40 متر مناسب بود. تجزیه و تحلیل زمین­آماری نشان داد که در هر دو منطقه با افزایش ابعاد سلولی تا 75 متر همبستگی مکانی به صورت خطی کاهش و بعد از آن در منطقه (2) با شدت بیشتری کاهش یافت که بیان­گر از بین رفتن حجم زیادی از اطلاعات توپوگرافی است. اختلاف بین R2 در ابعاد متفاوت مدل رقومی ارتفاع در برآورد ماده آلی و رس خاک در منطقه (1) در مقایسه با منطقه (2) بسیار کم بود. به‌طور کلی، نتایج این پژوهش نشان داد که ابعاد سلولی کوچکتر (کمتر از 75 متر) برای مناطق با تغییرات توپوگرافی شدید و مورفولوژی پیچیده‌تر و ابعاد سلولی بزرگتر (200 متر) برای مناطق پست و هموار توصیه می‌گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Estimation of Soil Organic Matter and Clay Using Digital Elevation Model

چکیده [English]

Different resolutions of digital elevation models (DEMs) can generate varied topographic and hydrological features. The objective of this study was determination of suitable cell size of DEMs and its effects on prediction of some soil properties. For this purpose, two study areas were selected with different topographic properties in Selin plain, East-Azerbaijan Province. A total of 31 and 37 points were selected randomly from study area (1) and (2), respectively, and then, elevation, slope, clay and organic matter contents were measured by GPS, manual, hydrometer and Walkly-Black methods. The results showed that the number of cells with sink was more in smaller cell size than bigger cells, causing error in determination of hydrological characteristics. Therefore, they must be removed. Appropriate cell size of DEMs depends on the properties of the area topography, which for the study area (1) and (2) with flat and severely undulating topography, the cell size was 50 and 40 meters, respectively. Geostatistical analysis showed that, in both study areas, spatial correlation linearly decreased with increases in cell size upto 75 m; while in study area (2), it decreased with more intensity, reflecting the loss of large volumes of topographic information. Difference between R2 values for the estimation of soil organic matter and clay from DEMs with different cell sizes was less in area (1) than area (2). Generally, the results of this study showed that lower cell size (<75 m) was recommendable for areas with sever topographic changes and complex morphology, while higher cell size (200 m) was suitable for flat areas. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • DEM
  • Selin plain
  • Slope
  • topography
  1. ایوبی، ش.، خرمالی، ف.، شتایی جویباری، ش. 1386. استفاده از تکنیک زمین آمار در تعیین مناسب­ترین ابعاد سلولی مدل رقومی زمین برای برآورد مشخصه­ی توپوگرافی (LS) مدل برآوردی فرسایش RUSLE در منطقه تاش علیا (استان گلستان). پژوهش و سازندگی در منابع طبیعی. 77. 129-122.
  2. محمدی، ج. 1385. پدومتری (2) (آمار مکانی). انتشارات پلک.
  3. Cambardella, C.A., Moorman, T.B., Nocak, J.M., Parkin, T.B., Karlen, D.L., Turco,R.F. and Konopka, A.E. 1994. Field-scale variability of soil properties in central Iowa soils. Soil Sci. Soc. Am. J. 58: 1501–1511.
  4. Cavazzi, S., Corstanje, R., Mayr, T., Hannam, J. and Fealy, R. 2013. Are fine resolution digital elevation models always the best choice in digital soil mapping? Geoderma. 195-196: 111-121.
  5. Chaubey, I., Cotter, A.S, Costello, T.A. and Soerens T.S. 2005. Effect of DEM data resolution on SWAT output uncertainty; Hydrol. Process. 19(3): 621–628.
  6. Derek, C.F. and Williams. P.2007. Karst hedrogeology and geomorphology. Jhonwiley.pp 354.
  7. Gee, G.H. and Bauder, J.W. 1986. Particle size analysis. In: A. klute, (eds.), Methods of soil Analysis. Physical Properties. SSSA, Madison, WI 9: 383-411.
  8. Hengl, T. 2006. Finding the right pixel size; Comput. Geosci. 32(9): 1283–1298.
  9. Kienzle, S. 2004. The effect of DEM raster resolution on first order, second order and compound terrain derivatives. Transactions in GIS 8 (1): 83–112.
  10. Sharma, A., Tiwari,K.N. and Bhadoria, P.B.S. 2011. Determining the optimum cell size of digital elevation model for hydrologic application. J. Earth Syst. Sci. 120(4): 573–582.
  11. Lagacherie, P. andMcBratney, A. 2005. Spatial soil information systems and spatial soil inference systems: perspectives for digital soil mapping. In: Lagacherie, P., McBratney, A. andVoltz, M. (Eds.), Proceedings of the Global Workshop on Digital Soil Mapping, ontpellier 14–17 September 2004. Developments in Soil Science Series. Elsevier, INRA,Montpellier, pp. 1–15.
  12. Lee, G.S. and Lee, K.H. 2006. Scaling effect for estimating soil loss in the RUSLE model using remotely sensed geospatial data in Korea.Hydrol. Earth Syst. Sci. Discuss. 3(1): 135–157.
  13. Pain, C.F. 2005. Size does matter: relationships between image pixel size and landscape process scales. MODSIM 2005 International Congress on Modeling and Simulation. 1430–1436.
  14. Thompson, A.J., Bell, J.C., Butler, C.A. 2001. Digital elevation model resolution: effects on terrain attribute calculation and quantitative soil-landscape modeling. Geoderma. 100: 67–89.
  15. Walkley, A. and Black, I.A. 1934. An examination of Degtgareff method for determining soil organic matter and a proposed modification of the chromic acid in soil analysis. 1. Experimental. Soil Science Society America Journal. 79: 459-465.
  16. Wang, G., Gartner, G.Z., Parysow, P. and Anderson, A.B. 2001. Spatial prediction and uncertainty assessment of topographic factor for the Revised Universal Soil Loss Equation using digital elevation models. Journal of Photogrammetry and Remote Sensing, 56: 65-80.
  17. Zhang, J.X, Chang, K.T. and Wu, J.Q. 2008. Effects of DEM Resolution and Source on Soil Erosion Modeling: a Case Study Using the WEPP Model; Int. J. Geogr. Inf. Sci. 22(8): 925–942.