تأثیر زیرشکنی و روش‌های خاک‌ورزی بر برخی از خصوصیات فیزیکی خاک و عملکرد آفتابگردان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان

2 محقق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان

چکیده

این مطالعه به منظور بررسی اثر زیرشکنی و روش‌های خاک‌ورزی بر برخی از خصوصیات فیزیکی خاک و عملکرد آفتابگردان روغنی در ایستگاه تحقیقاتی کبوترآباد واقع در 25 کیلومتری جنوب شرقی اصفهان، اجرا شد. طرح به‌صورت بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد که تیمار‌‌ها‌ی آزمایش شامل 1- شخم با گاوآهن برگردان‌دار تا عمق 25-20 سانتی‌متر و کشت در کف کرت (T1) 2- شخم با گاوآهن برگردان‌دار تا عمق 25-20 سانتی‌متر و کشت بر روی پشته (T2) 3- زیرشکنی به‌وسیله ساب‌سویلر تا عمق 45-40 سانتی‌متر و متعاقب آن شخم با گاوآهن برگردان‌دار تا عمق 25-20 سانتی‌متر و کشت در کف کرت (T3)، خاک‌ورزی نواری و کشت در کف کرت )(T4، خاک‌ورزی نواری به همراه ساب‌سویلر و کشت درکف کرت (T5) و خاک‌ورزی نواری به همراه ایجاد جوی در نوار و کشت در کف آن (6T) بودند. صفات جرم مخصوص ظاهری خاک، مقاومت به نفوذ خاک، سرعت نهایی نفوذ آب در خاک و خصوصیات گیاهی شامل طول ریشه اصلی، ارتفاع بوته، قطر ساقه، قطر طبق، عملکرد دانه، وزن هزار دانه، وزن خشک بوته و درصد روغن دانه اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که استفاده از روش‌ها‌ی متفاوت خاک‌ورزی در مقدار جرم مخصوص ظاهری خاک تفاوت معنی‌داری ایجاد نمی‌کند. مقادیر مقاومت به نفوذ خاک به غیر از عمق 30 سانتی‌متر، در سایر عمق‌ها تفاوت معنی‌داری ندارند. سرعت نهایی نفوذ آب در خاک زیرشکن شده به‌صورت معنی‌دار بیشتر از شخم مرسوم است. در مورد اندازه‌گیری‌‌ها‌ی گیاهی مشاهده شد که قطر ساقه در تیمار T6 به‌صورت معنی‌دار بیشتر از سایر تیمار‌‌ها‌ است. در دیگر موارد اندازه‌گیری شده از جمله عملکرد دانه و راندمان مصرف آب در گیاه تفاوت معنی‌داری مشاهده نمی‌شود. با توجه به عدم تاثیر عملیات زیرشکنی بر عملکرد آفتابگردان روغنی و هزینه بالای اجرا، استفاده از این عملیات در منطقه کبوترآباد ضرورت پیدا نمی‌کند. در صورتی‌که ادوات و تجهیزات مناسب خاک‌ورزی نواری دردسترس قرار گیرد، خاک‌ورزی نواری قابل توصیه است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effects of Subsoiling and Tillage Methods on Soil Physical Properties and Sunflower Yield

نویسندگان [English]

  • M. Heidari soltanabadi 1
  • H. R. Salemi 1
  • M. Miranzadeh 2
1 Assistant Professor, Isfahan Center for Agricultural and Natural Resource Research
2 Researcher, Isfahan Center for Agricultural and Natural Resource Research
چکیده [English]

This study was carried out to investigate the effect of using subsoiler and tillage methods on some soil properties and grain yield of sunflower in Isfahan Kabutarabad Research Station (25 km southeast). The experiment was arranged as a randomized complete block design with 3 replications, including: T1= using moldboard plow in depth of 20-25 cm and flat planting, T2= using moldboard plow in depth of 20-25 cm and furrow planting, T3= subsoiling in depth of 40-45 cm, using moldboard plow in depth of 20-25 cm and flat planting, T4= strip tillage and flat planting, T5= strip tillage, subsoiling and flat planting and T6= strip tillage, furrowing and planting into it. Cone index, bulk density, infiltration rate, root length, plant height, stem diameter, sunflower head diameter, seed yield, thousand seed weight, plant dry weight and oil content were measured. The results indicated that there was no significant difference in bulk density. Also, there was no significant difference in cone index, except at 30 cm depth; however, infiltration rate was greater in subsoiling tillage than in conventional tillage. The results showed that stem diameter in T6 was significantly higher than the other treatments. The subsoiling with high cost did not affected sunflower yield and water use efficiency, therefore, it is not recommended for Kabutarabad area. If strip tillage equipment is available, this method of tillage can be recommended to use. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bulk density
  • Cone index
  • Infiltration rate

مراجع

  1. آتش، س. 1372. مقایسه ذرت و سورگوم از نظر خصوصیات فیزیولوژیکی، عملکرد دانه و راندمان مصرف آب در اصفهان، پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشکده کشاورزی.
  2. اسکندری، ا. و ع، همت. 1382. اثر زیر شکنی بر حفظ و ذخیره رطوبت خاک و عملکرد محصول گندم دیم. مجله تحقیقات مهندسی کشاورزی. جلد4. شماره14
  3. بی‌نام. 1391. برنامه راهبردی روغن‌های خوراکی. روغن‌های خوراکی، وضعیت. http://www.bsmt.ir/85/.
  4. رمضانی، م.ک. و ا. زند. 1391. سوزاندن بقایای گیاهی و تأثیر آن بر سرنوشت و کارائی باقیمانده علف‌کش‌ها. مجله پژوهش علف‌های هرز، سال چهارم، شماره 1. 94 -91.
  5. دهقانیان س. ا. و ع.  ا.، صلح جو. 1384. بررسی تأثیر عملیات زیرشکن روی خصوصیات فیزیکی خاک و رطوبت قابل استفاده گیاه چغندر قند. کارگاه فنی آبیاری سطحی مکانیزه.
  6. صلح‌جو، ع. و ج. نیازی. 1380. تاثیر عملیات زیرشکن بر خصوصیات فیزیکی خاک و عملکرد گندم آبی. مجله تحقیقات مهندسی کشاورزی. وزارت جهاد کشاورزی، سازمان تحقیقات وآموزش کشاورزی، موسسه تحقیقات کشاورزی. جلد2، شماره7 ، 78-65.
  7. فرشی، ع.، م. شریعتی، ر. جار اللهی، م. قائمی، م. شهبازی فر و م. تولائی. 1376. برآورد آب مورد نیاز گیاهان عمده زراعی و باغی کشور. موسسه تحقیقات خاک و آب. نشر آموزش کشاورزی. تهران. ص 629.
  8. قربانی‌بیرگانی، م. و م.ح. دیبایی. 1389. بررسی تأثیر خاک‌ورزی عمیق بر عملکرد آفتابگردان در شرایط شمال خوزستان. دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی‌واحد خوراسگان (اصفهان). ص. 1-4. مجموعه مقالات پنجمین همایش ملی ایده‌های نو در کشاورزی. 27-28 بهمن 1389.
  9. قضاوی‌خوراسگانی، م.ع.، ر. محمودیه، و ع. خدامی. 1388. بررسی اثر چهار نوع خاک ورز اولیه بر برخی خصوصیات کیفی غده‌های سیب زمینی. دو فصلنامه پژوهش در علوم کشاورزی، شماره 9،53 -45.
  10. Aase, J.K., D.L. Bjorneberg, and R.E. Sojka. 2001. Zone-subsoiling relationships to bulk density and cone index on a furrow- irrigated soil. Transactions of the ASAE. American Society of Agricultural Engineers. 44(3): 577-583.
  11. Birkás, M., M. Jolánkai, C. Gyuricza, and A. Percze. 2004. Tillage effects on compaction, earthworms and other soil quality indicators in Hungary. Soil & Tillage Research. 78: 185–196.
  12. Borghei, A.M.,  J. Taghinejad, S. Minaei, M. Karimi, and M.G. Varnamkhasti. 2008. Effect of subsoiling on soil bulk density, penetration resistance and cotton yield in northwest of Iran. Int. J. Agri. Biol. 10: 120-123.
  13. Gash, B. J. P., M.J.G. Mendes,  P.R. Carvacho,  F. Marques, and M. J. Santos. 2003. Interaction of tillage, system and water regime in sunflower production universidade de Evova, Departament de. Fitotecnia, Evora, Portugual.
  14. Rusanovschi, V., E. Timivgaziu, A. C. Nicolau, V. Irlan and  V. Pesteanu. 1972. Contribution to the improvement of cultural methods for sunflower in the condition of Moldova. Cercetari. Agronomice in moldova. 5: March, 59-68. Podu-Iloaie Romania.
  15. Unger, P. W., R. K. Allen, O. K. Jones, A. C. Mathers, and B. A. Stewart.1976. Sunflower research in the southern high plains. A progress Report. Proc. Sunflower Forun. (Farge, N.D.) 1: 24-29.
  16. Van den Putte, A., G. Goversa,  J. Dielsa, K. Gillijnsb, and M. Demuzerea. 2010. Assessing the effect of soil tillage on crop growth: A Meta-Regression Analysis on European Crop Yields Under Conservation Agriculture. European Journal of Agronomy. 33(3): 231–241.
  17. Winter, S. R. 1983. Efficient deep tillage for sugarbeet on pullman clay loam. J. of the A. S. S. B. T. 22(1): 29-33.
پژوهش های خاک
دوره 28، شماره 2
شهریور 1393
صفحه 277-584

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار