بررسی میزان فلوئور در تعدادی از خاک‌ها و ارتباط آن با ویژگی‌های خاک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهشی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تبریز _ ایران

چکیده

هرچند فلوئور عنصری ضروری برای انسان و حیوان می­باشد ولی بالا بودن غلظت این عنصر در خاک می­تواند برای حیوان­های چراکننده و گیاهان آسیب­زا باشد. در حیوان­های چراکننده، فرودادن و گوارش خاک هنگام چرا به­عنوان راهی برای سمناکی و مسمومیت احتمالی فلوئور در نظر گرفته می­شود. در پژوهش حاضر، دامنه­ی غلظت­های فلوئور کل و محلول و ارتباط­ آن­ها با ویژگی­های برگزیده­ی خاک­های اطراف شهرستان اهر در استان آذربایجان شرقی بررسی شده­است. برای اجرای این پژوهش، تعداد 21 نمونه خاک سطحی از مناطق اطراف شهرستان اهر برداشت و برخی ویژگی­های فیزیکی و شیمیایی و غلظت­های فلوئور کل و فلوئور محلول آن­ها اندازه­گیری شد. یافته­های به­دست آمده نشان داد که غلظت فلوئور کل و فلوئور قابل استخراج با کلراید کلسیم خاک‌ها در دامنه­های به­ترتیب 3/574 – 7/204 و  9/5 – 7/0 میلی­گرم بر کیلوگرم خاک و با میانگین­های به­ترتیب 8/334 و 1/4 میلی­گرم بر کیلوگرم خاک قرار داشت که نشان میداد این خاک‌ها از نظر فلوئور در گروه خاک­های غیرآلوده می­باشند. غلظت فلوئور کل با فسفر کل، کربن آلی و اکسیدهای آلومینیوم همبستگی معنی­دار نشان داد، در حالی­که فلوئور قابل استخراج با کلراید کلسیم فقط با کربن آلی همبستگی معنی‌دار داشت. غلظت‌های برآورده شده فلوئور در محلول خاک‌ها بسیار پایین‌تر از غلظت­های بحرانی فلوئور برای ایجاد سمیت در گیاهان (5/0 – 3/0 میکرو­گرم بر میلی­لیتر برای جوی دوسر و 32 میکروگرم بر میلی­لیتر برای گوجه­فرنگی)  بود. با در نظرگیری میزان طبیعی بلع و فرودادنخاک به­وسیله­ی دام، مسمومیت این عنصر برای آن­ها خیلی ضعیف به­نظر می­رسد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Investigating Fluorine Content of Some Soils and Their Relationship with Soil Properties

نویسنده [English]

  • ramin salmasi
Watershed Management Research Department, East Azarbaijan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education, and Extension Organization, Tabriz, Iran
چکیده [English]

Fluorine (F) is a necessary element for human and plant, however, high concentration of this element poses a risk to grazing animals and plants. Soil ingestion has been highlighted as a pathway for causing possible F toxicity in grazing animals. In this paper, total and soluble F concentrations and their relationships with selected soil properties in soils around Ahar City, East Azarbayjan Province, were studied. For this purpose, 21 composite soil samples were taken from around Ahar City and their major characteristics, total F concentration, and soluble F were measured. Results showed that the Ft and FCaCl2 concentrations ranged from 204.7- 574.3 and 0.7- 5.9 mg F kg-1soil with means of 334.8 and 4.1 mg F kg-1soil, respectively. These values were well within the range of non-polluted soils. Total fluorine showed significant correlation with total P concentrations, organic matter, and Al oxides contents of the studied soils; whereas such correlations were observed for total and free soluble fluorine concentrations with organic matter and pH, respectively. Concentration of F species in soil solution was much less than the critical concentrations of F for plants (0.3-0.5 µg/mL for oat and 32 µg/mL for tomato). In general, it seems that at normal soil ingestion rates, the soils are unlikely to cause F toxicity to grazing animals.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Extractable fluoride
  • Total soil fluoride
  • Critical concentration
  • Fluorine Toxicity

مراجع

  1. بطالب­لویی، ص. و مر، ف. 1391. زمین­شیمی زیست محیطی و منشا فلورید در منطقه پشت کوه دشستستان. رساله دکترای دانشگاه شیراز.
  2. سلماسی، ر. و پیروان، ح. ر. 1392. بررسی منابع آلودگی آب به فلوئور در حوضه­ی آبخیز اهرچای، مطالعه موردی: روستای قلندر از توابع شهرستان اهر. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری.
  3. کیانی ن. 1382 . بررسی میزان فلوئور در نمونه­های خاک و تعدادی از محصولات زراعی منطقه اصفهان، پایان­نامه کارشناسی محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان.
  4. Adriano, 2001. Trace Elements in Terrestrial Environments: Biogeochemistry, Bioavailability, and Risks of Metals. New York: Springer-Verlag.
  5. Barrow, N. 1986. Testing a mechanical model. 1. The effects of time and temperature on the reaction of fluoride and molybdate with a soil. Journal of Soil Science 37: 265-75.
  6. Bower, C., and J. Hatcher. 1967. Adsorption of fluoride by soils and minerals. Soil Science 103: 151-54.
  7. Clark, D.J. 1983. The Mineral Requirements of Grazing Ruminants. New Zealand Society of Animal Production, Keeling and Mundy Ltd, Palmerston North, New Zealand, 324p.
  8. Cronin, S.J., V. Manoharan, M. J. Hedley, and P. Loganathan. 2000. Fluoride: a review of its fate, bioavailability, and risks of fluorosis in grazed-pasture systems in New Zealand. New Zealand Journal of Agricultural Research 43: 295-321.
  9. Eyde, B. 1982. Determination of fluoride in soil and plant material with an ion- selective electrode. Fresenius J. Anal. Chem. 311: 19-22.
  10. Geeson, N.A., W. Abraha, M.P.  Murphy,  M.P., and Thornton,  I., 1998. Fluorine and metal enrichment of soils and pasture herbage in the old mining areas of Derbyshire, UK. Agriculture, Ecosystems and Environmental Pollution 68: 217-31.
  11. Gee, G.W., and D. Or, 2002. Particle-Size Analysis. In: Dane JH and Topp CG. (Ed.), Methods of Soil Analysis. Part 2. Physical Methods. Soil Science Society of America  Book Ser. Soil Science Society of America, Madison, WI, pp.255-293.
  12. Gilpin, L., and A. Johnson. 1980. Fluorine in agricultural soils of southeastern Pennsylvania. Soil Science Society of America Journal 44: 255-78.
  13. Kabata-Pendias,  , and  H. Pendias. 2015. Trace elements in soils and plants. CRC Press. pp. 634.
  14. Kuo,  1996. Phsphorus. In: Sparks, D.L. (Ed.), Methods of Soil Analysis. Part 3. Chemical Methods. Soil Science Society of America  Book Ser. Soil Science Society of America, Madison, WI, pp.330-339.
  15. Loganathan, , M.J. Hedley, G. Wallace, and A. Roberts. 2001. Fluoride accumulation in pasture forages and soils following long term applications of phosphorus fertilizers. Environmental Pollution 115: 275–82.
  16. Loganathan, , M.J. Hedley, N.D. Grace, J. Lee, S.J. Cronin, and N. Bolan. 1983. Fertiliser contaminants in New Zealand grazed pasture with special reference to cadmium and fluorine: a review. Australian Journal of Soil Research 41: 501-32.
  17. Marschner, P., Rengel, Z. 2007. Nutrient Cycling in Terrestrial Ecosystems. Springer Verlag.
  18. McLaughlin, M.J., D. P. Stevens, D. Keerthisinghe, J. Cayley, and A.M. Ridley. 2001. Contamination of soil with fluoride by long-term application of superphosphates to pastures and risk to grazing animals. Australian Journal of Soil Research 39: 627–40.
  19. Olu-Owolabi, , P. Diagboya, and  K. Adebowale.  2015. Sorption and desorption of fluorene on five tropical soils from different climes. Geoderma 239-240: 179–85.
  20. Omueti, ,  and R. Jones. 1997a. Regional distribution of fluorine in Illinois soils. Soil Science Society of America Journal 41: 771-74.
  21. Omueti, J., and R. Jones. 1977b. Fluoride adsorption by Illinois Journal of Soil Science 288: 564-72.
  22. Osman, 2018. Management of Soil Problems. Chittagong,  Bangladesh, pp. 421.
  23. Pickering, W. 1985. The mobility of soluble fluoride in soils. Environmental Pollution 9: 281-308.
  24. Polomski J., Fluhler H., and P Blaser. (1982). Accumulation of airborne fluoride in soils. Journal of Environmental Quality 11, 457–461.
  25. Radojevic, M. and V.N. Bashkin. 1999. Practical Environmental Analysis. Royal Society of Chemistry, UK.
  26. Singh, 1990. Uptake of cadmium and fluoride uptake by oats and rape from phosphate fertilisers in two different soils. Norwegian Journal of Agricultural Science 4: 239–49.
  27. Sposito G. The Chemistry of Soils. 1989. Oxford University Press.
  28. Stevens, P.,  M. McLaughlin, and A. Alston. 1997. Phytotoxicity of the fluoride ion and its uptake from solution culture by Avena sativa and Lycopersicon esculentum. Plant and Soil 200: 119–125.
  29. Sumner, M.E. 1996. Cation exchange capacity. In: Sparks, D.L. (Ed.), Methods of Soil Analysis. Part 3. Chemical Methods. Soil Science Society of America Book Ser. Soil Science Society of America, Madison, WI, pp. 380-401.
  30. Thomas Sims, J. 1996. pH determination. In: Sparks, DL. (Ed.), Methods of Soil Analysis. Part 3. Chemical Methods. Soil Science Society of America  Book Series, Soil Science Society of America, Madison, WI, pp. 403–414.
  31. Nelson, W., and L.E. Sommers. 1996. Organic mater. In: Sparks, D.L. (Ed.), Methods of Soil Analysis. Part 3. Chemical Methods. Soil Science Society of America  Book Ser. Soil Science Society of America, Madison, WI, pp. 375-390.
  32. Widdowson, A. 1971. Soil fluorine. Journal of Soil Science 22: 210-22.
پژوهش های خاک
دوره 35، شماره 2
شهریور 1400
صفحه 207-215

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار