توزیع پتاسیم، کلسیم، منگنز و روی در بـخشهای مختـلف سنبله و سنبلک ارقام گندم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد زراعت، دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه

2 عضو هیأت علمی (استادیار)، دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه

چکیده

اطلاعات کمی درباره نحوه توزیع عناصر غذایی در بخشهای مختلف سنبله گندم در دسترس است. در حالیکه برای افزایش عملکرد دانه بدون تأثیر منفی بر کیفیت غذایی، داشتن این اطلاعات بسیار مهم است. در این پژوهش چگونـگی توزیع پتاسیم (K)، کلسیم (Ca)، منگنز (Mn) و روی (Zn) در بخشهای مختـلف سنبله (شامل بخشهای پائینی، میانی و بالایی) و همچنین در دانه های با وزن های متفاوت هر سنبلک (شامل دانه های بزرگ و کوچک) در طی روزهای پر شدن دانه بعد از گلدهی مورد بررسی قرار گرفت. این پژوهش در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه در سال زراعی 86-85 اجرا گردید. طرح آماری به کار رفته کرتهای خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار می باشد. تیمارهای این آزمایش شامل تیمارهای کودی با سه سطح (0، 3 و 4 لیتر در هکتار) و دو رقم گندم مهدوی (دانه درشت) و فلات (دانه ریز) می باشد. غلظت عناصر پر مصرف پتاسیم و کلسیم و کم مصرف منگنز و روی در این آزمایش به ترتیب با دستگاههای طیف سنج و جذب اتمی اندازه گیری شد. نتایج این پژوهش نشان داد که سنگین ترین دانه ها در قسمت میانی سنبله و سبک ترین دانه ها در بخش بالایی محور سنبله قرار داشتند. به طوری که میانگین تعداد دانه های تشکیل شده در بخش میانی سنبله بیشتر از دو بخش پایینی و بالایی سنبله بود. غلظت عناصر پر مصرف و کم مصرف در بخشهای مختلف سنبله با وزن دانه همبستگی داشت. به طوری که غلظت این عناصر در بخشهای میانی سنبله بیشتر از بخشهای دیگر بود. غلظت منگنز و روی در طی دوره پر شدن دانه کاهش یافت. غلظت عناصر غذایی مورد مطالعه در دانه های کوچک و بزرگ هر سنبلک بیانگر کاهش معنی دار غلظت آنها با فاصله از محور سنبله بر روی سنبلک بود. این کاهش غلظت عناصر نسبت به موقعیت قرارگیری دانه ها در محور سنبلک در مقام مقایسه با محور سنبله بیشتر بود. در این آزمایش بین ارقام دانه درشت و دانه ریز تفاوت معنی داری از لحاظ توزیع عناصر غذایی در طول محور سنبله و سنبلک دیده نشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Distribution of K, Ca, Mn, and Zn in Different Parts of Spike and Spikelet in Wheat Cultivars

نویسندگان [English]

  • M. Asadi Dashbulagh 1
  • D. Eradatmand 2
  • M. Yousefirad 2
1 M.Sc. in Agronomy, Faculty of Agriculture, Islamic Azad University, Saveh Branch, Saveh, Iran
2 Assistant Professor, Department of Agronomy, Faculty of Agriculture, Islamic Azad University, Saveh Branch, Saveh, Iran
چکیده [English]

Little information is known about nutrient distribution within different parts of spike of wheat, whereas this information is very important for increasing grain yield without negative effect on quality of grain. In this research, the distribution of  two macronutrients (K and Ca) and two micronutrients (Mn and Zn) were investigated during grain filling period in bold and small grains in different parts of spike(P,M,D) in two wheat varieties having large grains (Mahdavi) and small grains (Falat). The research was conducted at the agricultural research farm of College of Agriculture in Islamic Azad University of Saveh during 2007-08 season. Statistical design was split plot and randomized complete block design with three replications. The treatments were three levels of nutrients as the main plot (0, 3 and 4 liter per hectare) and the aforementioned varieties of wheat in the sub plots. Concentrations of the macro- and micronutrients were measured by spectrometer and atomic absorption method, respectively. The results have shown the highest grain weight in the central part of spike as compared to the proximal and distal parts of spike. Number of grains in the central part of spike was more than the two other parts (distal and proximal). There was a positive correlation between grain weight and K, Ca, Mn, and Zn concentration in different parts of the spike. This relation was higher in the central part of spike as compared to the other two parts of spike. Concentration of Zn and Mn decreased during grain filling period. Grain nutrient concentration decreased as distance from the rachis increased. The magnitude of the reduction, however, varied by nutrients. In this study, different varieties did not show any difference in distribution of macro and micro nutrients in rachis as well as rachilla.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Wheat
  • Calcium (Ca)
  • Potassium (K)
  • Manganese (Mn)
  • Zinc (Zn)

مراجع

  1. امام، ی. 1386. زراعت غلات، چاپ سوم، انتشارات دانشگاه شیراز. 190 صفحه. شیراز. ایران.
  2. امام، ی. و م.ج. ثقه الاسلامی. 1384. عملکرد گیاهان زراعی، فیزیولوژی و فرآیندها. انتشارات دانشگاه شیراز. 592 صفحه. شیراز. ایران.
  3. کافی، م.، ا.، جعفرنژاد، و م.، جامی الاحمدی . 1384. گندم اکولوژی و فیزیولوژی و برآورد عملکرد. دانشگاه فردوسی مشهد. 478 صفحه. مشهد. ایران.
  4. ملکوتی، م.ج.، و م.م.، طهرانی. 1384. نقش ریزمغذیها در افزایش عملکرد و بهبود کیفیت محصولات کشاورزی. دانشگاه تربیت مدرس. 398 صفحه. تهران. ایران.
  5. Brown, P.H., N. Bellaloui, M.A. Wimmer, E.S. Bassil, J. Ruiz, H. Hu, H. Pfeffer, F. Dannel and V. Romheld. 2002. Boron in plant biology. Plant Biology. 4: 205–223.
  6. Calderini, D.F. and I.O. Monasterio. 2003. Grain position affects grain macronutrient and micronutrient concentration in wheat. Crop Science. 43: 141–151.
  7. Calderini, D.F., M. P. Reynolds, and G. A. Slafer. 1999. Genetic gains in wheat yield and associated physiological changes during the twentieth century. P. 351-377. In E. H. Sattore and G. A. Slafer (ed.) Wheat: Ecology and physiology of yield determination. Haworth Press, New York.
  8. El-Badry, O.Z. 1995. Effect of nitrogen and copper fertilization on yield and quality. 33: 3, 1017-1024.
  9. Garvin, D.F., R.M. Welch, and J.W. Finlay. 2006. Historical shifts in the seed mineral micronutrient concentration of US hard red winter wheat germplasm. Journal Science Food Agric. 86: 2213-2220.
  10. Harlan, J.F. 1981. The early history of wheat. Wheat Science Today and Tomorrow (Eds. Evans and W. J. Peacoack). Cambridge University Press, Cambridge, UK, Pp. 1-19.
  11. Herzog, H., and P., Stamp. 1983. Dry matter and nitrogen accumulation in grains at different ear positions in ‘gigas’ semidwarf and normal spring wheats. 32: 511-520.
  12. Kalayci, M., B. Torun, S. Eker, M. Aydina, L. Ozturk and Cakmak. 1999. Grain yield zinc efficiency and zinc concentration of wheat cultivars grown in a zinc-deficient calcareous soil in field and greenhouse. Field Crops Research. 63: 87-98.
  13. Kirby, E.J.M. 1983. Development of the cereal plant. In D.W. Wright (editor), The Yield of Cereals. Royal Agricultural Society of England, London, pp. 1-3.
  14. Korb, N., C. Jones and J. Jacobsen. 2002. Potassium cycling, testing, and fertilizer recommendations. Nutrient Management Module. 5: 1–12.
  15. Kostas, B.S. and C. Dordas. 2006. Effect of foliar applied boron, manganese and zinc on tan spot in winter durum wheat. Crop Protection. 25: 657–663.
  16. Lavado, R.S., A., C., Porcelli, and R., Alvarez. 2001. Nutrient and heavy   metal concentration and distribution in corn, soybean and wheat as affected by different tillage systems in the Argentine Pampas. Soil   &   Tillage Research. 62: 55-60.
  17. Li, A.G., Y.S., Hou, G.W., Wall, A., Trent, B.A., Kimball, and P.J., Pinter. 2000. Free-air Co2 enrichment and drought stress effects on grain filling rate and durution in spring wheat. Crop Science. 40: 1263-1270.
  18. Liu, Z.H., H.Y. Wang, X.E. Wang, G.P. Zhang, P.D. Chen and D.J. Liu. 2006. Genotypic and spike positional difference in grain phytase activity, phytate, inorganic phosphorus, iron, and zinc content in wheat (Triticum aestivum). Journal of Cereal Science. 44: 212–219.
  19. Loss, S. P., and K. H. M. Siddique. 1994. Morphological and physiological traits associated with wheat yield increases in Mediterranean environments. Agron. 52: 229-276.
  20. Simmons, R., and D.N., Moss. 1978. Nitrogen and dry matter accumulation by kernels formed at specific florets in spikelets of spring wheat. Crop Sci. 18: 139-143.
  21. Slafer, G.A., E.H., Satorre, and F.H., Andrade. 1994. Increases in yield in bread wheat from breeding and associated physiological changes. in G.A., Slafer (Editor), Genetic Improvement of Yield crops. Marcel Dekker, Inc. New York. 1-68.
  22. Zarcinas, B.A., B. Cartwright and L.R. Spouncer. 1987. Nitric acid digestion and multielement analysis of plant material by inductively coupled plasma spectrometry. Soil Science Plant Anal. 18: 131–146.
پژوهش های خاک
دوره 25، شماره 1
خرداد 1390
صفحه 23-31

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار