تأثیر روشهای مختلف خاکورزی بر میزان ماده آلی و پایداری خاکدانه ها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهش مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس

چکیده

از آنجا که خاکورزی سنتی(مرسوم) باعث شکسته شدن خاکدانه ها به ویژه در خاکهای لومی و لومی شنی گردیده و حساسیت خاک را در برابر فرسایش آبی و بادی افزایش می دهد، استفاده از سایر روشهای خاکورزی در اراضی کشاورزی بخصوص در دیمزارها امری ضروری است. در این طرح تحقیقاتی، تأثیر سه نوع عملیات خاکورزی شامل خاکورزی مرسوم (تهیه بستر بذر با گاوآهن بشقابی)، خاکورزی حفاظتی (کاشت بذر با کمبیناتور بدون هیچگونه عملیات خاکورزی دیگر و نگهداری تمام بقایا بر روی سطح خاک پس از عملیات برداشت) و حداقل خاکورزی (کاشت بذر با کمبیناتور بدون هیچگونه عملیات خاکورزی دیگر و نگهداری 30 درصد بقایا پس از عملیات برداشت) همراه با تیمار شاهد (بدون کشت و کار) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار بر میزان ماده آلی، پایداری خاکدانه ها و میزان پیشروی طولی آبکندها در اراضی گندم دیم حساس به فرسایش آبکندی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصله نشان داد که تیمارهای خاکورزی حداقل و حفاظتی در مقایسه با تیمار خاکورزی مرسوم، باعث افزایش معنی دار مقدار ماده آلی خاک و پایداری خاکدانه ها (به صورت شاخص MWD) و کلیه تیمارها در مقایسه با تیمار شاهد باعث کاهش معنی دار میزان پیشروی طولی آبکندهای پایین دست گردید. بنابراین، برای افزایش مواد آلی و پایداری خاکدانه ها و در نتیجه جلوگیری از گسترش انواع فرسایش آبی بویژه فرسایش آبکندی در شرایط مشابه، اعمال روشهای خاکورزی حفاظتی یا حداقل پیشنهاد می گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effects of Different Tillage Methods on Soil Organic Matter Content and Aggregate Stability

نویسنده [English]

  • M. J. Rousta
Assistant Prof. of Agriculture and Natural Resources Research Center of Fars Province
چکیده [English]

The conventional tillage disturbs aggregates, specially, in loamy and sandy loam soils and increases the susceptibility of soil to water and wind erosion. Thus, use of other tillage methods, especially in rain fed agriculture, is recommended. The objectives of this study were to investigate the impacts of different tillage methods on soil organic matter, soil aggregate stability, and linear development of gullies. The treatments included conventional tillage (preparation of seed bed by a disc plow), conservation tillage (sowing with Combinator device without any soil plowing while conserving 100% of the residues on soil surface), minimum tillage (sowing with Combinator device without any soil plowing while conserving about 30% of the residues on the soil surface), and control (without sowing and tillage). Treatments were arranged as randomized complete block design (RCBD) with three replications at the head cuts of the existing gullies in a rain fed wheat farm. The results showed that minimum and conservation tillage significantly increased soil organic matter and water aggregate stability compared to the conventional tillage. In addition, the three mentioned treatments decreased the linear development of gullies significantly as compared to the control. Results, suggest that gully development may be mitigated by using conservation or minimum tillage .

کلیدواژه‌ها [English]

  • Conservation tillage
  • Minimum tillage
  • Organic matter
  • Aggregate stability
  • Linear development of gullies
  1. بای بوردی، م. 1366. فیزیک خاک، چاپ سوم، انتشارات دانشگاه تهران،  424 صفحه، تهران، ایران.
  2. حق نیا، غ. وکوچکی، ع. 1375. مدیریت پایدار خاک (ترجمه)، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، 204 صفحه، مشهد، ایران.
  3. روستا، م. ج. و گلچین، ا. 1384. نظریه های تشکیل خاکدانه، مجله علمی- ترویجی حفاظت آب و خاک، جلد 1، شماره 3، صفحات 92-87.
  4. صوفی، م.1382. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی بررسی ویژگیهای مورفوکلیماتیک آبکندهای استان فارس، مرکز ملی تحقیفات حفاظت خاک و آبخیزداری،130صفحه، تهران، ایران.
  5. Allison, F. E. 1973. Soil organic matter and its role in crop production. Development in soil science 3, Elsevier Science Publishing Co. New York.
  6. Bear, M.H., P. F. Hendrix and, D.C. Coleman. 1994. Water stable aggregates and organic matter fraction in conventional and no-tillage. Soil Sci. Soc. Am. J. 58: 777-786.
  7. Campbell, A. and, W. Souster. 1982. Loss of organic matter and potentially mineralizable nitrogen from Saskachewan soils due to cropping. Can. J. Soil Sci. 62: 651-656.
  8. Cox, W.J., R.W. Zable, H.M. Vanes and, D. Otis. 1990. Tillage effects on some soil physical and corn physiological characteristics. Agron. J. 82: 806-812.
  9. Dick, W.A. 1983.Organic carbon N, P concentration and pH in soil profiles as affected by tillage intensity. Soil Sci. Soc Am.J. 47 : 102-107.
  10. 10-Faulkner, E.H. 1943. Plowman’s Folly. University of Oklahoma Press, Norman, OK. 161 pp.
  11. Golchin, A., J.A. Baldock, and, J.M. Oades. 1998. A model linking organic matter decomposition, chemistry, and aggregate dynamics, In: Soil Processes and the Carbon Cycle, Lal, R., Kimble, J. M., Follett, R. F. and, Stewart, B.A., CRC Press.
  12. Ismail, , R.L.Blevins and, W.W. Trye. 1994. Long-term no tillage effects on soil properties and continuous corn yields. Soil Sci. Soc. Am. J. 58: 193-198.
  13. Kern J.S., and M.G. Johnson. 1993. Conservation tillage impacts on national soil and atmospheric carbon Soil Sci. Soc. Am. J.57:200-210.
  14. Lal R., Kimble J.M. 1997. Conservation tillage for carbon sequestration. Nutr. Cycl. Agroecosyst. 49: 243-253.
  15. Lal, R., A. Mahboubi and N.R. Fausey. 1994. Long-term tillage and rotation effects on properties of a Central Ohio Soil Sci. Soc. Am. J. 58: 517-522.
  16. Malhi, S.S., and M.A. O, 1990. Soil temperature, moisture and compaction under zero and conventional tillage in Central Alberta. Soil and Tillage Res. 17: 173-179.
  17. Slowinska-Jurkiewicz, A. 1994. Changes in structure and physical properties of soil during spring tillage operations. Soil and Tillage Res. 29: 397-407.
  18. Tisdall, J.M., and J.M. Oades. 1982. Organic matter and water-stable aggregates in soils. Soil Sci. 33: 141-163.
  19. Wright, A.L. and, F.M. Hons. 2005. Tillage impacts on soil aggregation and carbon and nitrogen sequestration under wheat cropping sequences. Soil and Tillage Res. 84: 67-75.