اثر تنش رطوبتی در مراحل مختلف رشد بر عملکرد گیاه لوبیا چشم بلبلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مربی گروه کشاورزی و صنایع غذایی- پژوهشکده فرآیندهای تبدیلی و زیست محیطی فارس- پارک علم و فناوری فارس

2 دانشیار بخش آبیاری دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز

چکیده

به منظور بررسی اثر تنش رطوبتی در مراحل مختلف رشد لوبیا چشم بلبلی تحقیقی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با پنج تیمار در چهار تکرار با روش آبیاری جویچه ای انجام شد. تیمارهای آزمایش عبارت بودند از 1-تیمار شاهد( بدون قطع آبیاری) 2- قطع آبیاری در مرحله سبزینه ای 3- قطع آبیاری در مرحله گلدهی 4- قطع آبیاری در مرحله غلاف دهی 5- قطع آبیاری در مرحله پرشدن غلاف. مقدار تبخیر و تعرق بوسیله روش بیلان آبی بر اساس اندازه گیری رطوبت خاک با استفاده از نوترون متر در طول دوره رشد اندازه گیری شد. مقدار آب مورد نیاز هرکرت باتوجه به اختلاف در صد رطوبت خاک و ظرفیت زراعی خاک به هر کرت داده شد. عملکرد دانه در تیمار شاهد (بدون قطع آبیاری) و تیمار قطع آب در مرحله سبزینه ای بترتیب 2384 و 2170 کیلوگرم در هکتار بوده که با هم اختلاف معنی داری ندارند و مقدار آب مصرفی در آنها به ترتیب 946 و 828 میلی متر بوده است، ولی این دو تیمار با تیمارهای قطع آب در مرحله گلدهی، غلاف دهی و پر شدن غلاف، که عملکرد آنها به ترتیب 1782، 1760 و1700 کیلوگرم در هکتار است اختلاف معنی داری در سطح پنج درصد دارند و مقدار آب مصرفی در آنها به ترتیب 820، 798 و 789 میلی متر بوده است. نتایج بدست آمده نشان می دهد که قطع آب به مدت دو هفته در مرحله سبزینه ای برای گیاه قابل تحمل بوده است ولی قطع آب به مدت دو هفته در مراحل گلدهی یا غلاف دهی و یا پرشدن غلاف سبب کاهش عملکرد دانه، تعداد بذر در یک غلاف و وزن هزار دانه شده است. روابطی بین عملکرد دانه با حجم آب آبیاری و عملکرد دانه با تبخیر و تعرق بدست آمد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of Water Stress on the Yield of Cowpea at Different Growth Stages

نویسندگان [English]

  • A. R. Rezaee 1
  • A. A. Kamkar Haghighi 2
1 Assis. Researcher. Agri. and Food Sc. Dept. Fars Technological & Environmental Research Center (FTERC), Shiraz, Iran
2 Assoc. Prof. Irr. Dept. College of Agri. Shiraz University
چکیده [English]

This experiment was conducted to investigate the effect of water stress at different growing stages of cowpea. A complete randomized block design with five treatments in four replications was used on a silty clay loam soil under furrow irrigation. The treatments consisted of one control (without water  stress)  and  four  treatments  with  water  stress  at,  respectively, vegetative, flowering, pod forming, and pod filling stages. Soil moisture was measured  weekly  by  neutron  meter  before  each  irrigation. Evapotranspiration was calculated using water balance method. The water requirement was supplied based on difference between soil moisture and field capacity. Seed yields in the control and stress treatment at vegetative stage were, respectively, 2384 and 2170 kg.ha-1,   without significant difference. The amounts of water supply were, respectively, 946 and 828 mm.  Seed  yields  of  the  treatments  with  water  stress  at  flowering,  pod forming, and pod filing stages were 1782, 1760, and 1700 kg.ha-1, respectively, being   significantly lower than the first two treatments. The amounts of water supplied to these three treatments were 820, 898, and 789 mm, respectively. According to the results, cowpea tolerates water stress for two weeks at vegetative stage, but, the same water stress experienced at flowering, pod forming or pod filling stages decreases the number of seeds per pod, the average weight of one seed, and total seed yield. Relations found between the seed yield with the amount of water supply and seed yield with evapotranspiration are presented in the main text.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cowpea
  • growth Stages
  • Water Stress
  1. ایلام پور، س. 1371. برنامه ریزی آبیاری و تخمین تبخیر تعریق مزرعه لوبیا چشم بلبلی (vigna sinensis L.) با استفاده از درجه حرارت پوشش سبز گیاه. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی. دانشگاه شیراز. ایران. 166 صفحه.
  2. تی یر، آی.و ام. ام. پیت. 1982. رابطه آب و خاک در گیاهان زراعی (مترجمان ع. کوچکی، م. حسینی و م. نصیری محلاتی. 1372) انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. ش 88، 560 صفحه.
  3. سالنامه آماری فارس. 1381 . سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور. سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان فارس.
  4. شهرام، ع. و دانشی، ن. 1384 . مناسبترین دور آبیاری و میزان آب مورد نیاز در زراعت لوبیا سفید کشاورزی. نهمین کنگره علوم خاک ایران.
  5. Arkley,R.J.1963.Relationships between plant growth and transpiration. Hilgardia. 34:559-584.
  6. Calvache, M., Reichardt,K. , Bacchi, O.O.S. , and Neto, D.D. 1997. Deficit irrigation at different growth stages of the common bean (phaseolus vulgaris L) agric. (piracicaba, Braz.) Vol.54 no spe piracicaba. (In English).
  7. Dewit, C.T. 1958. Transpiration and crop yields. Versl landbouwk. Onderz.64.6 inst. Of Biol. And Chem. Res. On Field Crops and Herbag. Wageningen. The Netherlands.
  8. Dorrenbos, J., and Kassam, A.H. 1979. Yeild response to water. FAO Irrigation and Drainage paper No. 33.
  9. Dubetz, S., and Mahalle, P.S. 1969. Effect of soil water on bush beans (Phaseolus vulgaris) at three stages of growth. J.Am.Soc.Hort.Sci. 94: 479-481.
  10. Froussios, G.1970.Genetic diversity and agricultural potential in phaseolus vulgarisExpl.Agric.6:129-141.
  11. Lobo, F.A., Oliva, M.A., Resende, M., Lopes, N.F., and Maestri, M. 2004. Infrared thermometry to Schedule irrigation of Common bean. Pesq. Agropec. Bras. Vol. 39 no.2 Brasilia. (In English).
  12. Mackay,C.,andEvans,.A.1962.The influence of irrigation treatments on yields and on fertilizer utilization by sweet corn and snap beans. Can .J.Plant.Sci.42:219-228.
  13. Maurer,A.R., Ormrod, D.P., and Scott, J. 1969. Effect of five soil water regimes on growth and composition of snap beans. Can.J. Plant. Sci.49:271-278.
  14. Millar, A. A.,and Gardner, W.R. 1972.Effect of the soil and plant water potentialis on the dry matter production of snap beans. Agron. J.64:559-562.
  15. Retta,A.,and Hanks,R.J.1980.Corn and alfalfa production as influenced by limited irrigation.Irrig.Sci.1:135-147.
  16. Robins,J.S., and Domingo, C.E.1956.Moisture deficits in relation to the growth and development of dry bdans.Agron.J.48:67-70.
  17. Samadi ,A., and Sepaskhah, A.R.1984. Effect of alternate furrow irrigation on yield and water use efficiency of dry beans.Iran Agric.Res.3:95-116.
  18. Sepaskhah,A. R., and Ilampour, S. 1996. Relationships between yield,crop water stress index.(CWSI) and transpiration of cowpea (Vigna sinensis L.) Agriculture and environment.16:269-279.
  19. Stansell, J.R ,and Smittle ,D.A. 1980. Effects of irrigation  regimes on Yeild and water use of  Snap Bean (Phaseolus Vugarisl.). Journal of the America Society for Horticultural Science. V.105, n.6, P.869-873.
  20. 20- Weaver, M.L., Ng, H. , Burke, D.W., Silbernagel, J., Foster, K., and Timm, H. 1984. Effect of soil moisture tension  on  pos  retention and seed yield of bean. Horticultural Seience. V.19, P 567-572.
  21. Wright, J. L. and M. E. Jensen. 1978. Development and evaluation of evapotranspiration models for irrigation scheduling Transaction of the ASAE.21: 88-96.