بررسی عملکرد سامانه‌ی پخش سیلاب و تغذیه‌ی مصنوعی آبخوان باغ سرخ شهرضا برکمیت و کیفیت سفره‌ی آب زیرزمینی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه آب دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان

2 کارشناس سد و شبکه، شرکت آب منطقه‌ای لرستان

چکیده

افزایش مصرف آب، کاربرد روش‌های تغذیه‌ی مصنوعی را برای غنی کردن منابع آب زیرزمینی افزایش داده است. تغذیه‌ی مصنوعی روشی است که با کمک آن می‌توان آب مازاد را برای مصرف در زمان‌های کم آبی در زیر زمین ذخیره کرد. هدف از این تحقیق بررسی عملکرد سامانه‌ی پخش سیلاب و تغذیه‌ی مصنوعی آبخوان باغ سرخ شهرضا, و نقش آن در افزایش ذخیره و بهبود کیفیت سفره‌ی آب زیرزمینی منطقه می‌باشد. برای بررسی عملکرد این طرح‌ها، منطقه‌ای به وسعت 1570 کیلومتر مربع در دشت شهرضای جنوبی در نظر گرفته شد. آمار مربوط به نوسانات سطح ایستابی در 20 چاه مشاهده‌ای و چند رشته قنات شاخص در این منطقه از 5 سال قبل از آبگیری طرح‌ها (1365) تا 1381 تهیه و مورد بررسی قرار گرفت. نوسانات سالانه‌ی سطح ایستابی نشان دهنده‌ی بالا آمدن سطح ایستابی بعد از آبگیری این طرح, می‌باشد. آبگیری نوبت اول و دوم با افزایش بیش ا ز یک متر سطح آب زیرزمینی نسبت به سایر آبگیری‌ها بیشترین تأثیر را در افزایش سطح سفره‌ی آب زیرزمینی منطقه داشته است. کاهش نفوذپذیری در سطوح رسوب گرفته، هدر رفت سیلاب از طریق تبخیر، بهره‌برداری بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی بویژه در فصول خشک, و وقوع خشکسالی‌های اخیر با شدت بالا سبب کاهش تأثیر شبکه در افزایش رقوم سطح و کیفیت آب زیرزمینی منطقه شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A System Performance Assessment of the Bagh-e-Sorkh Floodwater Spreading and The Artificial Recharge On Groundwater Quality and Quantity

نویسندگان [English]

  • S. S. Eslamian 1
  • A. Goudarzi 2
1 Associate Professor, Department of Water, Faculty of Agriculture, Isfahan University of Technology
2 Former Graduate Student, Department of Water, Faculty of Agricultune, Isfahan University of Technology
چکیده [English]

The increasing demand for water has increased the awareness towards application of the artificial recharge of groundwater. Artificial recharge is a method of storing water underground in times of water surplus to meet the demand in the times of shortage. The objective of this research was to evaluate the efficiency of Bagh-e-Sorkh floodwater spreading and artificial recharge system on water table stage, and to understand the role of this system on groundwater quality in the area. For evaluation of these projects on the discharge of wells and qunats, the aquifer of the south of Shahreza Plain was selected. The area that affects of this aquifer is about 1570 km2. In this plain, data of 20 observation wells and discharge of some important qunats for 5 years before the construction (1365-1381) were analyzed. The results show very good effect on the ground water level and discharge of qunats. Annual fluctuation of water level shows rise in groundwater table after storing water by these projects in spite of an increase in exploitation. The first and second time flooding occurred in 1371 and 1377 and seems to have had the highest influence on raising the groundwater level. Reduction of infiltration, evaporation from a floodwater spreading systems, overuse of groundwater resources by farmers, particularly in dry seasons, and the occurrence of recent severe drought period entails the least efficiency of this system.

کلیدواژه‌ها [English]

  • floodwater spreading
  • artificial recharge of groundwater
  • water table

مراجع

  1. اداره‌ی مطالعات و طراحی مدیریت آبخیزداری استان اصفهان. 1378. ارزیابی طرح‌های پخش سیلاب و تغذیه‌ی مصنوعی باغ سرخ وامین آباد، 44 صفحه.
  2. اداره‌ی مطالعات و طراحی مدیریت آبخیزداری استان اصفهان. 1372. مطالعات و طراحی پخش و بهره‌وری از سیلاب "رودخانه اسفرجان در منطقه‌ی باغ سرخ" شهرستان شهرضا، 86 صفحه.
  3. بهنیا، ع. 1367. قنات سازی و قنات داری، مرکز نشر دانشگاهی, 236 صفحه.
  4. ترحمی، ا. 1376. اثرات اقتصادی و اجتماعی سطح آب و نشست زمین بر اثر تخلیه بی‌رویه آب زیرزمینی در دشت مشهد، مجله آب و توسعه، وزارت نیرو، شماره 5، 54-59.
  5. توکلی، م. ح. 1362. گزارش مقدماتی منابع آب دشت درز و سایبان، سازمان آب منطقه‌ای فارس، وزارت نیرو.
  6. رحمانیان، د. 1365. نشست زمین و ایجاد شکاف بر اثر تخلیه آب‌های زیرزمینی در کرمان، مجله آب و توسعه، وزارت نیرو، شماره‌ی 6، 35-48.
  7. رضایی، و. 1377. مطالعه‌ی امکان بازیابی سرعت نفوذ اولیه طرح‌های تغذیه‌ی مصنوعی با لایروبی بستر تأسیسات نفوذی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، 120 صفحه.
  8. سامانی، ن. 1370. ارزیابی اثر تغذیه‌ی مصنوعی بر آب‌های زیرزمینی به وسیله‌ی مدل‌های تحلیلی، مجموعه‌ی مقالات اولین کنفرانس منطقه‌ای مدیریت منابع آب، دانشگاه صنعتی اصفهان، 118-109.
  9. سرزعیم، م. ص. و م. میراب زاده‌ی اردکانی. 1374. نقش طرح‌های تغذیه مصنوعی آب‌های زیرزمینی در توسعه‌ی پایدار منابع آب. مجموعه مقالات کنفرانس منطقه‌ای مدیریت منابع آب، دانشکده عمران، دانشگاه صنعتی اصفهان، 145-133.
  10. علیزاده، ا. 1374. هیدرولوژی کاربردی، انتشارات دانشگاه امام رضا، 634 صفحه.
  11. کردوانی، پ. 1374. ژئوهیدرولوژی، چاپ دوم، انتشارات دانشگاه تهران, 359 صفحه.
  12. کرمی، غ. 1375. بررسی سیلاب‌ها و منابع آب زیرزمینی در منطقه‌ی بیابانی احمد آباد، خارتوران شاهرود. مجموعه‌ی مقالات دومین همایش ملی بیابان زدایی، 380-376.
  13. کیاحیرتی، ج. 1380. بررسی عملکرد سیستم پخش سیلاب در تغذیه سفره آب زیرزمینی دشت موغار در استان اصفهان، پایان نامه‌ی کارشناسی ارشد بیابانزدایی، دانشکده‌ی منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان، 100 صفحه.
  14. وکیلی، ع. 1375. سخنرانی‌های کلیدی در گردهمایی اقتصاد آب. مجله آب و توسعه، شماره 15، 18-13.
  15. Hamill, L., and Bell, F. G. 1986. Groundwater Resources Development, London.

16. Wulff, H. E. 1968. The qunats of Iran, Sci. Am., Vol. 218, No. 4, 94-105

پژوهش های خاک
دوره 21، شماره 1
خرداد 1386
صفحه 147-157

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار