تأثیر کمبود آب و مقادیر نیتروژن بر برخی صفات مؤثر بر عملکرد دانه ذرت بهاره در شرایط آب و هوایی خوزستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زراعت، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

2 استاد، گروه زراعت، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

3 استادیار، گروه زراعت، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

چکیده

آب و نیتروژن از عوامل اصلی مؤثر بر عملکرد محصول هستند. به‌منظور بررسی اثر سطوح مختلف آبیاری و مقادیر نیتروژن بر برخی صفات مؤثر بر عملکرد دانه ذرت بهاره، تحقیقی در سال زراعی 94-1393 به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه‌ی تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز اجرا گردید. تیــمارهای آزمایش شامل آبیاری در سه سطح (آبیاری بعد از60، 95، 130 میلی­متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A که  حجم کل آب آبیاری در این تیمارها به‌ترتیب 6435، 5620 و 5140 مترمکعب در هکتار بود) و مقادیر نیتروژن مصرفی در سه سطح (شامل مصرف 80 ، 150 و 220 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) که به ترتیب در کرت‌های اصلی و فرعی قرار داده شدند. نتایج نشان داد که تیمار آبیاری بر صفاتی چون شاخص سطح برگ بلال، محتوای رطوبت نسبی برگ، عملکرد و اجزای عملکرد دانه و شاخص برداشت تأثیر معنی‌داری داشت. همچنین کاربرد کود نیتروژن به‌طور معنی‌داری صفات شاخص سطح برگ و نیتروژن برگ بلال، عملکرد و اجزای عملکرد، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت را تحت تأثیر قرار داد. بیشترین عملکرد دانه از تیمار آبیاری پس از60 میلی‌متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A و مصرف 220 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن با میانگین 2/763 گرم در مترمربع به‌دست آمد که با آبیاری در تیمار 60 میلی‌متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A و 150 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن اختلاف آماری معنی‌داری نداشت و بنابر این تیمار اخیردر شرایط آب و هوایی خوزستان پیشنهاد می­شود.
 
 
 
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Effect of Water Deficit and Nitrogen Levels on Some Traits Affecting Spring Corn Grain Yield in Khuzestan Climate

نویسندگان [English]

  • parisa Elahi 1
  • shahram lak 2
  • mani mojaddam 3
1 Department of Agronomy, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran
2 Professor, Department of Agronomy, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran
3 Assistant Professor, Department of Agronomy, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran
چکیده [English]

Water and nitrogen are among the main factors affecting crops yield. In order to investigate the effect of different levels of irrigation and amounts of nitrogen on some traits affecting yield of spring corn, a research was carried out in the form of split plots and use of a completely randomized block design with three replications in the research farm of the Islamic Azad University, Ahvaz branch.  Treatments included irrigation at three levels (irrigation after 60, 95, 130 mm of evaporation from class A evaporation pan, and the total volume of irrigation water in each treatment was, respectively, 6435, 5620 and 5140 m3/ha) and amounts of nitrogen consumption at three levels (including 80, 150, and 220 kg.N.ha-1), which were placed in the main and sub plots, respectively. The results showed that irrigation treatment had a significant effect on traits such as leaf area index, leaf relative water content, grain yield and its components, and harvest index. Also, application of nitrogen fertilizer significantly affected the characteristics of leaf area index and cob leaf nitrogen, yield and yield components, biological yield and harvest index. The highest seed yield from the irrigation treatment was obtained after 60 mm of evaporation and 220 kg.ha-1 of nitrogen fertilizer with an average of 763.2 g.m-2, which had no statistically significant difference with the treatment of 60 mm of class A evaporation pan and 150 kg/ha of nitrogen fertilizer; threfore, this treatment is suggested for the climatic conditions of Khuzestan
 
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Biological yield
  • Maize leaf nitrogen content
  • Corn irrigation

مراجع

  1. آمارنامه اداره کل هواشناسی استان خوزستان، آمار و اطلاعات هواشناسی سال زراعی1394-1393.
  2. ساکی‌نژاد، ط. 1382. مطالعه اثر تنش آب بر روند جذب عناصر ازت، فسفر، پتاسیم و سدیم در دوره‌های مختلف رشد، با توجه به خصوصیات مرفولوژیک و فیزولوژیک گیاه ذرت در شرایط آب و هوایی اهواز. پایان‌نامه دوره دکتری فیزیولوژی گیاهان زراعی. دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات اهواز. 288 صفحه.
  3. غلامی سالکویه، س. ا. امیری، ح. ر. مبصر، س.ا.ع. موسوی. 1390. بررسی تأثیر آبیاری نوبتی و کود نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه‌ای. اولین همایش ملی مباحث نوین در کشاورزی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه.1390.
  4. قطاوی، ح. غ. معافپوریان و ع. بحرانی.. 1390. تأثیر محلو‌ل‌پاشی سولفات روی و دور آبیاری برعملکرد، اجزای عملکرد و میزان پروتئین ذرت دانه‌ای. مجله اکوفیزیولوژی گیاهی. 4(1): 101-90.
  5. کاظمی‌زاده، م. ع.ر. هوشمند، ع.ع. ناصری، م. گالبی، و م. مسکر باشی. 1398. بررسی عملکرد، بهره‌وری مصرف آب و کارآیی نیتروژن در کشت ذرت در استان خوزستان. نشریه حفاظت منابع آب و خاک. 9(1): 40-26.
  6. کشاورز، پ. 1392. راهبردهای افزایش کارآیی مصرف نیتروژن در کشاورزی. نشریه مدیریت اراضی. 1(1): 53-47.
  7. کوچکی، ع. و ع. سرمدنیا. 1384. فیزیولوژی گیاهان زراعی (ترجمه) انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. 467 صفحه.
  8. لک، ش. ا. نادری، س.ع. سیادت، ا. آینه‌بند، ق. نورمحمدی و ه. موسوی، 1386. بررسی تأثیر تنش خشکی و مدیریت مصرف نیتروژن بر عملکرد، اجزای عملکرد و کارآیی مصرف آب ذرت دانه‌ای در شرایط آب و هوایی خوزستان. 13: 705-691.
  9. لک، ش. ا. نادری، س.ع. سیادت، ا. آینه‌بند و ق. نورمحمدی. 1386. اثرات تنش کمبود آب بر عملکرد دانه و کارایی نیتروژن ذرت دانه‌ای هیبرید سینگل کراس 704 در مقادیر متفاوت نیتروژن و تراکم بوته، مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی14(2): 15-1.
  10. مجدم، م. و ع. مدحج. 1391. اثر سطوح نیتروژن بر کارایی مصرف آب، عملکرد و اجزای عملکرد دانة ذرت دانه‌ای درشرایط بهینه و تنش خشکی. نشریه پژوهش‌های زراعی ایران. 10(3): 554-546.
  11. نوروزی، ج. س. سیف‌زاده، ا. ارادتمند اصلی، ح.ر. ذاکرین و ا. حدیدی ماسوله. 1401. اثر تقسیط کود نیتروژن بر صفات اکو فیزیولوژیکی دو رقم ذرت در شرایط آبیاری معمول و تنش. نشریه دانش کشاورزی و تولید پایدار. 32(1): 132-115.
  12. Admasu, R., A.W. Michael, and T. Hordofa. 2019. Effect of moisture stress on maize (Zea Mays ) yield and water productivity. Inter. J. Environ. Sci. Natural Res. 16(4): 83-87.
  13. Al-Kaisi, M. M. and X. Yin. 2003. Effects of nitrogen rate, irrigation rate, and plant population on corn yield and water use efficiency. Agron. J. 95:1475-1482.
  14. Athernadeem, M., Z. Iqbal, M. Ayoub, and K. Mubeen. 2009. Effect of nitrogen application on forage yield and quality of maize sown alone and in mixture with legumes. Pakistan J. Life Society Sci. 7: 161-167.
  15. Bismillah Khan, M., N. Hossain, and M. Iqbal. 2001. Effect of water stress on growth and yield components of maize variety YHS 202. J. Res. (sci). Bahauddin Zakaria University, Multan, Pakistan. 12(1):15-18.
  16. Bruns, H.A. and H.K. Abbas. 2005. Ultra-high plant populations and nitrogen fertility effects on corn in the Mississippi Valley. Agron. J. 97:1136-1140.
  17. 2018. Statistical database of the food and agriculture organization of the United Nations. FAO, Rome.
  18. Ghassemi-Golezani, K., Sh. Heydari, and B. Dalil. 2018. Field performance of maize (Zea mays) cultivars under drought stress. Acta Agric. Slovenica. 111(1): 25-32.
  19. Hanan, S. S., G.A. Mona, and H.I. El-Alia2008. Yield and yield components of maize as affected by different sources and application rates of nitrogen fertilizer. Res. J. Agric. Biological Sci. 4: 399-412.
  20. Hanon, B. and S. Kaffka. 2004. Use of drip irrigation for sugar beet production. Agric. Water Management. 19(2): 166–176.
  21. Hu, H., and L. Xiong. 2014. Genetic engineering and breeding of drought resistant crops. . Plant Biology. 65: 715-741.
  22. Iseghohi, I., Abe, S.  Meseka, W.  Mengesha, M.  Gedil, and  A. Menkir. 2022. Effects of drought stress on grain yield, agronomic performance, and heterosis of marker-based improved provitamin-A maize synthetics and their hybrids. J. Crop. Improv. 36(2): 1-15.
  23. Kafi, M., A. Borzoee, M Salehi, A. Kamandi, A. Masoumi, and J. Nabati. 2009. Physiology of Enviromental Stresses in Plants (translated). Iranian Academic Center for Education, Culture and Research (ACECR) Press, Mashhad, Iran.
  24. Keeney, D.R., and D.W. Nelson. 1982. Nitrogen in organic forms. PP. 643-698. In: L. Page, R. H. Miller and D.R. Keeney (Eds.), Method of soil analysis. Part II.
  25. Luis, S., E. Marcio, A.F.M. Guidolin, L.D. Almidia, and V.A. Konslanz. 2001. Nitrogen fertilization impact on agronomic traits of maize hybrids released at different decades. Crop Science.  agropec. bras. 36(5): 757-764.
  26. Mahbubul Alam, M., M.D. Mainul Basher, A. Karim, and M. Rafiquel Islam. 2003. Effect of rate of nitrogen fertilizer and population density on the yield and yield attributes of maize (Zea mays). Pakistan. J. Biological Sci. 6(20):1770-1773.
  27. Mahpara, S., T. Hussain, and J. Farooq. 2014. Drought tolerance studies in wheat (Triticum aestivum ). Cercetari Agrono.Moldova. 4(160): 133-140.
  28. Mosanaei, H., H. Ajamnorozi, M.R. Dadashi, A. Faraji, and M. Pessarakli. 2017. Improvement effect of nitrogen fertilizer and plant density on wheat (Triticum aestivum ) seed deterioration and yield. Emirates. J. Food. Agric. 29(11): 899-910.
  29. Nemati, A.R. and R. Seyed Sharifi. 2012. Effects of rates and nitrogen application timing on yield, agronomic characterstics and nitrogen use efficiency in corn. Inter J. Agric. Crop Sci. 4(9): 534-539.
  30. Omar , S., R. Abd Ghani, H. Khaeim, A.H. Sghaier and M. Jolánkai. 2022. The effect of nitrogen fertilisation on yield and quality of maize (Zea mays). Acta Alimentaria. 51(2): 249-258.
  31. Oneill, P.M., J.F. Shanahan, and J.S. Schepers. 2006. Use of chlorophyll fluorescence assessments to differentiate corn hybrid response to variable water conditions. Crop Sci. 46(2) 681-687.
  32. Rezaei Sokht-Abandani, R., S.A. Siadat, A. Pazoki, Sh. Lack, and M. Mojddam. 2020. Effect of drought stress, different levels of nitrogen and potassium fertilizer on some physiological and agronomical traits of maize hybrid (Zea mays CV. Single cross 704). J.Plant Ecophysiol. 12(40): 40-52.
  33. Sah, R.P., M. Chakraborty, K. Prasad, M. Pandit, V.K. TuduM.K. Chakravarty, S.C. Narayan, M. Rana, and D. Moharana. 2020. Impact of water deficit stress in maize: Phenology and yield components. Sci.Reports. 10: 1-15.
  34. Saneoka, H. S. and Agata, W. 1996. Cultivar differences in dry matter production and leaf water relations in water-stressed maize. Grassland. Sci. 41(4): 294-301.
  35. Taize, L. and E. Zeiger. 1998. Plant Physiology (2nd Ed). Sinager Associates. Inc. Publisher. Sunderland Massa Chussets. 757p.
پژوهش های خاک
دوره 37، شماره 1
خرداد 1402
صفحه 1-15

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار