اثر رطوبت خاک و نوع ادوات خاک‌ورزی و کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم در اراضی شور ماهشهر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد، گروه زراعت، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

2 استادیار، گروه زراعت، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

3 استادیار، گروه خاکشناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

چکیده

هدف این آزمایش ارزیابی تاثیر رطوبت خاک و نوع ادوات خاکورزی و کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم در اراضی شور بندر ماهشهر  بود که به صورت کرتهای یکبار خرد شده در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. متغیرهای مستقل شامل رطوبت خاک در هنگام خاکورزی در سه سطح 10%، 15% و 20% به عنوان تیمار اصلی و نوع ادوات خاک‌ورزی و کاشت به عنوان تیمار فرعی در چهار سطح شامل 1) بدون کاربرد چیزل­پیلر و کاشت با خطی­کار، 2) بدون کاربرد چیزل­پیلر و کاشت با کف­کار، 3) یک بار کاربرد چیزل­پیلر به عمق 20 سانتی‌متر و کاشت با خطی­کار و 4) یک بار کاربرد چیزل­پیلر به عمق 20 سانتی‌متر و کاشت با کف­کار بود. در شروع خاک‌ورزی، آبیاری مطابق عرف منطقه به روش غرقابی برای کاهش مقاومت کششی خاک در برابر ماشینهای خاک‌ورزی  در زمین شخم نخورده انجام شد و پس از مناسب شدن رطوبت خاک بر اساس تیمار اصلی، شخم با دیسک 24 پره به تعداد یک بار به عمق 15 سانتی متر زده شد. در این آزمایش بیش­ترین وزن کلوخه در شرایط عدم کاربرد چیزل­پیلر و رطوبت خاک 20 درصد خاک و کمترین مقدار در شرایط کاربرد چیزل پیلر و رطوبت 10% خاک در هنگام خاک‌ورزی حاصل شد. بیش‌ترین تعداد پنجه در بوته، تعداد سنبله در متر مربع، تعداد سنبلچه در سنبله، تعداد دانه در سنبله، تعداد دانه در سنبلچه، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه به کاربرد چیزل‌پیلر و کاشت با کف­کار و کمترین مقدار در شرایط بدون چیزل پیلر و کاشت با خطی کار اختصاص داشت. بطور کلی نتایج نشان داد که کاربرد چیزل­پیلر و کاشت با کف‌کار در شرایط رطوبتی 20% بهترین نتیجه را از لحاظ دانه‌بندی و عملکرد در اراضی شور نشان می‌دهد و می‌تواند برای کاهش اثرات شوری پیشنهاد ­شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Effect of Soil Moisture and Type of Tillage and Sowing Machinery on Yield and Yield Components of Wheat in Saline Soils of Mahshahr, Iran

نویسندگان [English]

  • Sepideh Rismanbaf 1
  • seyed keyvan marashi 2
  • teimour babaeinejad 3
1 M.S. of Agronomy, Department of Agronomy, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran
2 Assistant Professor, Department of Agronomy, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran
3 Assistant Professor, Department of Soil science, Ahvaz branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran
چکیده [English]

This experiment was conducted to evaluate the effect of soil moisture and tillage and sowing machinery on yield and yield components of wheat in the saline soils of Mahshahr, Iran. The experiment was carried out as a split-plot according to a randomized complete block design with three replications. Independent variables included soil moisture during tillage at three levels of 10%, 15%, and 20% as the main factor. Sub-factor included the type of tillage and sowing machinery at four levels including 1) without the use of chisel-piler and sowing with flat seeder machine, 2) without the use of chisel-piler and sowing with furrow seeder machine, 3) one time use of chisel-piler to a depth of 20 cm and sowing with flat seeder machine, and 4) one time use of chisel-piler to a depth of 20 cm and sowing with furrow seeder machine. In order to prepare the land, irrigation was done before tillage according to the region's customs to reduce the tensile strength of the soil against tillage machines. After the soil moisture was suitable according to the main factors, the tillage was done with a 24-bladed disk machine once to a depth of 15 cm. The maximum clod weight was obtained in the condition of not using a chisel-piler and soil moisture of 20%, and the lowest was obtained in using a chisel-piler and soil moisture of 10%. The maximum number of tiller/plant, number of spikes/m2, number of spikelet/spike, number of grain/spike, number of grain/spikelet, biological yield, and grain yield was under using chisel-piler and sowing with furrow seeder machine with 20% soil moisture, and the lowest in the treatment with no chisel-piler and sowing with flat seeder machine. In general, the results showed that the use of chisel-piler and sowing with furrow seeder machine under 20% soil moisture had the best results in terms of grain formation and yield in saline soils, which can be suggested to reduce the effects of salinity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Chisel
  • Flat seeder machine
  • Furrow seeder machine
  • Soil salinity
  1. اصغری‌میدانی، ج. کریمی، ا؛ و ع. پورمحمد. 1392. تاثیر روش های مختلف خاکورزی و کاشت بر رطوبت خاک و عملکرد گلرنگ در تناوب با گندم در مناطق دیم. نشریه دانش آب و خاک. 23(1): 245-237.
  2. امینی اشکبوس، ا. ر؛ و ح. قزوینی. ۱۳۹۴. ارزیابی روابط عملکرد دانه و صفات فیزیولوژیک مرتبط با تحمل تنش شوری در ژنوتیپ‌های گندم نان (Triticum aestivum). نشریه علوم زراعی ایران. ۱۷(۴): ۳۲۹ -۳۴۸
  3. جورغلامی، م. و آ. خرمی زاده.1396. تاثیر فشردگی خاک بر متغیرهای اندازه، زیتوده و معماری نهال کاج سیاه در شرایط گلخانه ای. نشریه جنگل و فراورده های چوب. 70(2) : 220-209.
  4. دادخواه، ع. و ه. گریفیتز. 1384. بررسی صفات رشد پنج واریته چغندرقند (Beta vulgaris) تحت دو سطح تنش شوری. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی. سال دوازدهم– ویژه نامه زراعت و اصلاح نباتات. صص 108-98.
  5. کافی، م. و ع. مهدوی دامغانی. 1379. مکانیزم های مقاومت گیاهان به تنش های محیطی (ترجمه). تألیف بسرا، آ. اس. و بسرا، آر. ک. چاپ سوم،  انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، 467 صفحه.
  6. رشادصدقی، ع. 1399. معرفی ماشین کاشت غلات در شرایط شور. شماره ثبت در مرکز فن آوری اطلاعات و اطلاع‌رسانی کشاورزی 59081 به تاریخ 03 / 12 / 99. 1-12 صفحه.
  7. رشادصدقی، ع.، و م. لغوی. 1388. تاثیر رطوبت خاک در خاک ورزی اولیه و سرعت پیشروی در عملیات دیسک زنی بر عملکرد هرس بشقابی به عنوان خاک ورز ثانویه. مهندسی بیوسیستم ایران (علوم کشاورزی ایران), 40(2): 131-138
  8. رشادصدقی، ع.، ناصری، ا. و خ. محمدی قرمزگلی. 1398. مقایسه روش های کاشت مکانیزه گندم در خاک شور. تحقیقات سامانه ها و مکانیزاسیون کشاورزی. 20(73): 129-144.
  9. رشیدی، ز.، زارع، م.ج.، رجالی، ف. و، ا.  اشرف مهراب.1390. تاثیر خاکورزی و تلفیق کودهای زیستی و شیمیایی بر عملکرد کمی و کیفی گندم نان و فعالیت زیستی خاک تحت شرایط دیم. مجله الکترونیک تولید گیاهان زراعی. 4(2): 206 -189.
  10. سرمدنیا غ. و ع. کوچکی. 1392 فیزیولوژی گیاهان زراعی. جهاد دانشگاهی واحد مشهد  ص400
  11. سیادت، س.ع. مدحج، ع. و م. اصفهانی. 1392. غلات. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، 362ص.
  12. صلح‌جو، ع. 1397. بررسی تاثیر درصد رطوبت خاک و عمق شخم بر میزان خرد شدن خاک و کاهش عملیات خاک ورزی ثانویه. گزارش پژوهشی نهائی سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی، مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، نشریه شماره 100.
  13. صلح‌جو، ع.، دهقانیان، ا.، پرویزی، ع.، غیاثی، ع.، علوی منش، م. و ا. بهارلو. 1398 . بررسی اثر عرض جویچه سازها در خطی کار کف کار بر عملکرد گندم و بهر ه‌وری مصرف آب. گزارش پژوهشی مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی.
  14. میرمحمدی میبدی، ع. و ب. قره یاضی. 1381. جنبه های فیزیولوژیکی و به نژادی تنش شوری در گیاهان. چاپ اول، دانشگاه صنعتی اصفهان، 274 صفحه.