بررسی رابطه اسیدیته خاک با برخی از ویژگی‌‌های کیفی برگ سبز چای در چای‌کاری‌های استان گیلان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی پژوهشکده چای، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی- دانش آموخته گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز

2 استاد گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

چکیده

چای گیاهی دایمی و همیشه سبز است که به‌خوبی در خاک‌های اسیدی رشد می‌کند. این گیاه آلومینیم را به‌طور طبیعی جذب کرده و در قسمت‌های مختلف شاخساره انباشته می‌کند. اگرچه آلومینیم برای رشد گیاه چای ضروری است، اما برای سلامتی انسان مضر است. ارزیابی وضعیت آلومینیم در خاک و برگ سبز چای به درک رابطه بین این دو در جهت ارتقای کمیت و کیفیت محصول چای کمک می‌کند. به­این منظور، 38 نمونه خاک و برگ سبز سوم (برگ شاخص) به‌طور تصادفی از چای‌کاری‌های استان گیلان جمع‌آوری شدند. در نمونه‌های خاک، علاوه بر ویژگی‌‌های عمومی، مقادیر pHw و pHCaCl2، غلظت‌های آلومینیم، کلسیم و منیزیم تبادلی، نیتروژن کل و غلظت‌های فراهم فسفر و پتاسیم و در نمونه‌های گیاهی نیز غلظت‌های همین عناصر به‌همراه آهن و روی اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد که میانگین مقادیر pHw‌، pHCaCl2‌، آلومینیم تبادلی خاک و نیز غلظت آلومینیم در گیاه چای به‌ترتیب 4/51، 4/04 ، kg/mg 256 و kg/mg 1362 به‌دست آمد. آلومینیم تبادلی خاک با pHw و pHCaCl2 یک رابطه معکوس و غیرخطی با ضرایب تعیین به‌ترتیب 66% و 84% داشت که حاکی از قابلیت اعتماد بیشتر به pHCaCl2 در مقایسه با pHw  بود. غلظت آلومینیم در برگ سبز چای با  pHخاک همبستگی معناداری نداشت، اما رابطه آن با آلومینیم تبادلی خاک معنادار بود (r=0.69**). همچنین، مقدار پلی‌فنل کل با نسبت مجموع غلظت‌های آهن و روی به غلظت آلومینیم (  (Fe+Zn)/Al) در برگ سبز گیاه چای همبستگی معناداری (r=0.64***) نشان داد. با توجه به حداقل pH بهینه باغ‌های چای (4/5-=pH)، حداکثر غلظت بهینه آلومینیم تبادلی خاک معادل kg/mg 153 به‌دست آمد. توصیه می‌شود که برای کنترل آلومینیم تبادلی خاک و تنظیم pH با توجه به ظرفیت بافری خاک از آهک یا دولومیت استفاده شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Investigating the Relationship between Soil Acidity and Some Quality Characteristics of Tea Green Leaves in Tea Plantations of Gilan Province

نویسندگان [English]

  • ahmad shirinfekr 1
  • Shahin Oustan 2
  • Nosratollah Najafi 2
  • Adel Reyhanitabar 2
1 Faculty member Tea Research Center, Horticultural Science Research Institute, AREEO, Lahijan, Iran - Former student of University of Tabriz
2 Department of Soil Science, College of Agriculture,University of Tabriz , Tabriz, Iran
چکیده [English]

Tea is a permanent and evergreen plant that grows adeptly in acidic soils. The tea plant naturally absorbs aluminum and accumulates it in various shoot parts. Although aluminum is essential for tea growth, it is harmful to human health. Evaluating aluminum status in both soils and tea green leaves is necessary to better understand their relationships in order to improve the quality as well as quantity of tea yields. For this purpose, 38 samples of the soils and the third green leaves of tea (as an index leaf) were collected randomly from tea plantations of Guilan Province. In soil samples, besides the general properties, the values of pHw, pHCaCl2, exchangeable aluminum, calcium and magnesium, total nitrogen and available concentrations of phosphorus and potassium were determined. Concentrations of the aforementioned nutrients along with iron and zinc were also evaluated in the tea leaves. Based on the results, the mean values of pHw and pHCaCl2, and the mean concentrations of soil exchangeable aluminum and leaf aluminum were 4.51, 4.04, 256 mg/kg, and 1362 mg/kg, respectively. The soil exchangeable aluminum had inverse power relationships with pHw and pHCaCl2 with the coefficients of determination of 66% and 84%, respectively. This indicated that the pHCaCl2 was more valid than pHw. Leaf Al concentration showed no significant correlation with soil pH, but had significant relationship with soil exchangeable aluminum (r=0.69**). Furthermore, the total polyphenol content of the green tea leaves had no significant correlation with leaf Al concentration, but had significant relationship with (Al/(Fe+Zn)) ratio in tea leaves (r=0.64***). According to the lower limit of optimum pH for tea plantations (pH=4.5), the maximum permissible concentration of soil exchangeable aluminum was estimated to be 153 mg/kg. In order to control soil exchangeable aluminum and adjusting soil pH, it is recommended to use lime or dolomite, based on the soil buffering capacity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Exchangeable aluminum
  • Third green leaf
  • Total polyphenol
  • Available concentration
  1. کیایی‌جمالی، س، فرقانی، ا. شریعتمداری، ح.، و شیرین فکر، ا. 1386. اثر کاربرد سرباره و لجن کنورتور فولادسازی به‌عنوان یک ماده آهکی روی یک خاک اسیدی در شرایط مزرعه‌ای. علوم و صنایع کشاورزی (ویژه خاک، آب، هوا)، 21(2)، 141-153.
  2. شیرین‌فکر ا. 1399. توصیه کودی باغ‌های چای آلوده به نماتد مولد زخم ریشه چای با استفاده از نقشه جمعیت نماتد. گزارش پایانی، موسسه پژوهشات علوم باغبانی، پژوهشکده چای. شماره فروست؛ 57402.
  3. علی‌نقی‌پور، ب. 1391. اثر مقدار و تقسیط کود اوره بر عملکرد و کیفیت برگ سبز چای. گزارش پایانی، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، مرکز تحقیقات چای کشور، شماره ثبت؛ 42320.
  4. فاطمی‌چوکامی، ع. 1396. مطالعه تأثیر نوع و مقدار کود پتاسیمی بر عملکرد و کیفیت محصول چای. گزارش پایانی، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، پژوهشکده چای. شماره فروست؛ 53339.

مجددی، ح.، مرادمندجلالی، ع.، اسماعیل پور، س. و بهمنیار، م.1391. تاثیر تغییر کاربری اراضی جنگلی بر خصوصیات شیمیایی خاک. پژوهش های آبخیزداری (پژوهش و سازندگی)، 25(4)، 1-6.