فراتحلیل نتایج پژوهش های تاثیر مصرف کودهای دامی، زیستی و نیتروژن بر صفات کمی و کیفی چغندرقند

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات ، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج ، ایران

2 موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندر قند، سازمان تحقیقات ، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج ، ایران

10.22092/ijsr.2024.364031.729

چکیده

ناخالصی‌های ریشه چغندرقند به ویژه سدیم یکی از عوامل موثر بر کیفیت ریشه و ضریب استحصال قند است. عوامل مختلف از جمله شرایط خاک، زمان و مقدار مصرف کودهای مختلف بر مقدار قند قابل استحصال در کارخانه، اثر دارد. به منظور بررسی عوامل تاثیرگذار بر مقدار ناخالصی‌ها و صفات کمی و کیفی ریشه، در یک تجزیه فراتحلیل، داده‌ها و نتایج تحقیقات انجام شده طی سال‌های 1376 تا 1399که در 30 گزارش نهایی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند منتشر شده بود، تجزیه و تحلیل شد. داده‌های این گزارش‌ها در پایگاه داده‌ای شامل 480 ردیف در 26 ستون ایجاد گردید. داده‌های متناظر با تیمارهای مورد بررسی شامل کود دامی، فرآورده باکتری و اسید آمینه، مقدار و زمان مصرف نیتروژن از پایگاه داده استخراج و سپس نسبت واکنش (نسبت تغییرات صفات هر تیمار به شاهد تیمار در همان آزمایش)، میانگین وزنی نسبت واکنش، انحراف معیار و اثرات معنی‌دار سهم هر یک از عوامل بر صفات کمی و کیفی ریشه چغندرقند مشخص شد. نتایج نشان داد که مصرف 60 تن در هکتار کود دامی، 200-150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن و تقسیط 25%کود  نیتروژن قبل از کاشت، 50% در زمان تنک و 25% در زمان تنک دوم، ضمن افزایش معنی‌دار عملکرد ریشه، عملکرد قند خالص و عملکرد قند ناخالص، بر میزان سدیم ریشه چغندرقند تاثیر معنی‌داری نداشت. مصرف بیش از حد نیتروژن به مقدار 300-250 کیلوگرم در هکتار و مصرف تمام کود نیتروژن بعد از کاشت ضمن عدم تاثیر‌ معنی‌دار بر عملکرد ریشه، عملکرد قند ناخالص و عملکرد قند خالص به ترتیب موجب افزایش سدیم ریشه به مقدار 18%و7/5% شد. فرآورده باکتری و اسید آمینه تنها باعث افزایش درصد قند ناخالص ریشه چغندرقند به مقدار 1% گردید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Meta-Analysis on Research Results of the Effect of Manure, Biological and Nitrogen Fertilizers on Sugar Beet Quantitative and Qualitative Traits

نویسندگان [English]

  • Samar Khayamim 1
  • Hamid Noshad 2
  • Babak Babaee 2
  • Abazar Rajabi 2
  • Shahram Khodadadi 2
1 Assistant Prof of Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran
2 Sugar Beet Seed Institute, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran
چکیده [English]

The quantity and quality of sugar beet root impurities, especially sodium, is one of the factors affecting root quality and extraction coefficient of sugar (ECS) from sugar beet. Various factors such as soil conditions, application time, and quantity of different fertilizers have effects on the amount of sugar that can be extracted in the factory. Data and results obtained from researches conducted during 1997-2021, which were published in 30 final reports in Sugar Beet Seed Institute (SBSI), were analyzed in order to investigate the factors that affected sugar beet impurities and its quantitative and qualitative traits. The data of these reports were created in a database containing 480 rows and 26 columns. The data corresponding to the investigated treatments included manure, bacterial products and amino acids, and time and amount of nitrogen application were extracted from the database. Then, the reaction ratio (the ratio of trait changes in each treatment to the control in the same experiment), average of the reaction ratio, standard deviation, and the significant effects of the contribution of each factor to sugar beet root traits were determined. The results of the meta-analysis studies showed that consumption of 60 t/ha of manure, 150-200 kg/ha nitrogen, and the split application of 25% of N-fertilizer before planting, 50% during thinning, and 25% during the second thinning, increased root, sugar, and white sugar yields significantly, while sodium content in sugar beet roots did not change significantly. Excessive use of nitrogen (i.e. 250-300 kg/ha) and use of all nitrogen fertilizer after planting increased root sodium content by, respectively, 18% and 7.5%, while reducing yield. The bacterial product and amino acid only increased the sugar content by about one percent.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Split application of fertilizer
  • Nitrogen fertilizer
  • Organic fertilizer
  • Root sodium content
  • White sugar yield
  1. اسدی رحمانی ه، خاوازی ک، اصغرزاده ا، رجالی ف، افشاری م. 1391. کودهای زیستی در ایران: فرصت‌ها و چالش‌ها. مجله پژوهش‌های خاک (علوم خاک و آب). الف/ جلد 26 (1): 77-87.
  2. سلطانی ا و ا. سلطانی. 1393. لزوم استفاده از فرا تحلیل (متا آنالیز) در پژوهشهای علوم زراعی. نشریه تولید گیاهان زراعی. 7(3): 206-213
  3. عبدالهیان نوقابی، محمد. 1383.بررسی وضعیت نا خالصی‌های چغندرقند در شرایط اقلیمی ایران . گزارش نهایی. موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندر قند.
  4. مجللی ح. 1373. خاک‌های شور و سدیمی (ترجمه). مرکز نشر دانشگاهی. 360 صفحه.
  5. نوشاد ح، بابایی ب، شیخ الاسلامی ر، اوراضی زاده م ر. 1385. تاثیر عوامل سال و آب ماندگی بر میزان جذب سدیم ریشه چغندرقند. بیست و هشتمین سمینار سالانه کارخانجات قند و شکر ایران، مشهد.
  6. نوشاد ح، خیامیم س. 1396. مدیریت خاک در کنترل سدیم ریشه و افزایش کیفیت چغندرقند. پانزدهمین کنگره علوم خاک ایران 6 تا 8 شهریور 1396. اصفهان
  7. یوسف آبادی، و.ا، مظاهری، د. بررسی تاثیر تقسیط نیتروژن و زمان مصرف آن بر روند تغییرات برخی از صفات کیفی چغندر قند. مجله علوم زراعی ایران، 2(4): 1-9.