تأثیر کود سبز خلر و ماشک بر برخی ویژگی‌های خاک و عملکرد سیب زمینی و گندم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان

2 کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان

چکیده

جهت بررسی امکان کشت گیاهان خلر و ماشک بعد از برداشت گندم و هم چنین تاثیر کود سبز حاصل از این گیاهان برعملکرد سیب­زمینی و گندم در چرخه تناوب زراعی، این تحقیق به مدت چهار سال زراعی (1388 1384) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در ایستگاه تحقیقاتی خیرآباد زنجان اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل حذف و افزودن کود سبز خلر و ماشک و هم چنین افزودن کود سبز ناشی از رویش گندم ریزشی(شاهد) در خاک بودند. در نتایج حاصل از هر دو دوره توالی کشت، بین تیمارهای آزمایش از نظر عملکرد علوفه خشک و میزان تجمع نیتروژن در بافت اندام­های هوایی، تفاوت در سطح احتمال یک درصد معنی­دار بود. کمترین مقادیر علوفه خشک (95/1-63/1 تن در هکتار) و تجمع نیتروژن (22/21-67/17کیلوگرم در هکتار) از تیمار شاهد حاصل شد. بین دو گیاه خلر و ماشک از نظر تولید علوفه خشک، تفاوت معنی­دار نبود. در نتایج تجزیه مرکب ، تأثیر تیمارها بر میانگین عملکرد سیب­زمینی، عملکرد بیولوزیک و عملکرد دانه گندم معنی­دار بود. بیشترین مقادیر این صفات از تیمارهای افزودن کود سبز خلر و ماشک حاصل شدند. در تیمار افزودن کود سبز ماشک، میانگین عملکرد سیب­زمینی (47/38 تن در هکتار)، عملکرد دانه گندم (71/3 تن در هکتار)، میانگین وزن - قطر خاکدانه­ها (46/1) و کربن آلی خاک (77/0 درصد) بیشتر از بقیه تیمارها بود. نتایج این تحقیق موفقیت کشت گیاهان خلر و ماشک در شرایط آیش تابستانی و تأثیر مثبت افزودن کودسبز ناشی از این گیاهان را به خاک، در بهبود عملکرد سیب­زمینی، گندم و برخی ویژگی­های خاک نشان داد 

عنوان مقاله [English]

Effect of Green Manure Grass Pea (Lathyrus sativus L.) and Common Vetch (Vicia sativa L.) on Some Characteristics of Soil and Yields of Potato and Wheat in Crop Rotation

نویسندگان [English]

  • J. Lamei Harvani 1
  • M. Esmaeli Aftabdari 2
چکیده [English]

In order to investigate the possibility of planting grass pea and common vetch crops after harvesting wheat and to evaluate the effects of  green manure of these crops on yield of potato-wheat in croprotation cycle, this research was carried out using a Randomized Complete Block Design with four replications during 2006-2010 at Khair-Abad Research Station, Zanjan, Iran. The treatments were either removal or addition of grass pea and common vetch green manure as well as of wheat green manure (originating from threshing grains as the control) into the soil. Analysis of the data obtained from two cycles of crop rotation revealed significant difference (at 1% level) among the treatments in terms of forage dry matter yield and nitrogen accumulation in tissues of the above ground organs. The lowest amount of dry matter (1.63-1.95 t/ha) and nitrogen accumulation (17.67-21.22 kg/ha) was recorded in the control. Between grass pea and common vetch, there was no significant difference in terms of forage dry matter yield. In combined analysis of the results, the effect of treatments on mean yield of potato and biological and grain yield of wheat was significant. The highest amounts of this characteristic were obtained from addition of grass pea and common vetch green manure. In the treatment consisting of addition of common vetch green manure, the mean yields of potato (38.47 t/ha) and wheat (3.71 t/ha), mean weight diameter of soil particles (1.46), and soil organic carbon (0.77 percent) were higher than the other treatments. Results of this research show the successful effects of planting grass pea and common vetch in summer fallow condition along with positive effect of green manure addition of these crops on the performance of potato and wheat and some soil characteristics.