تأثیر نوع و مدیریت‌های مختلف بقایای گیاهی بر برخی ویژگی‌های فیزیکی و نفوذ آب در خاک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان

2 دانشیار گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان

چکیده

بهبود ویژگی­های خاک در راستای دستیابی به کشاورزی پایدار، مستلزم مدیریت صحیح بقایای گیاهی است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر نوع و مدیریت­های مختلف بقایای گیاهی بر برخی ویژگی­های فیزیکی خاک در قالب آزمایش مزرعه­ای به­صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل اول نوع بقایا شامل کاه و کلش جو و بقایای یونجه و عامل دوم مدیریت­های مختلف شامل 1) مخلوط یک درصد بقایا با خاک، 2) مخلوط نیم درصد بقایا با خاک، 3) سوزاندن بقایا، 4) باقی­گذاشتن بقایا در سطح و 5) عدم کاربرد بقایا (شاهد) بود. نتایج نشان داد که نوع و مدیریت بقایای گیاهی، تأثیر معنی­داری بر ویژگی­های مورد مطالعه داشت. تیمار مخلوط یک درصد بقایای جو باعث بیشترین افزایش کربن آلی (70 درصد)، تخلخل کل (23 درصد) و نفوذپذیری نهایی (82 درصد) و بیشترین کاهش چگالی ظاهری (40 درصد) نسبت به تیمار شاهد شد. در مقابل، تیمار سوزاندن بقایای یونجه به­ترتیب با 200، 5/29 و 30 درصد، بیشترین کاهش در میزان کربن آلی، تخلخل و نفوذپذیری نهایی نسبت به تیمار شاهد و بیشترین افزایش در چگالی ظاهری (5/5 درصد) را نشان داد. به­علاوه، تیمارهای مخلوط نیم درصد و گذاشتن سطحی آنها نیز باعث بهبود معنی­دار ویژگی­های مورد مطالعه نسبت به شاهد شد. بیشترین و کمترین شدت نفوذ نهایی آب در خاک در تیمارهای مخلوط یک درصد بقایای جو و سوزاندن بقایای یونجه به­ترتیب با 6/48 و 6/4 میلی­متر در ساعت مشاهده شد. در مجموع، اولویت­بندی مدیریت بقایا از نظر بهبود ویژگی­های مورد مطالعه به­صورت: سوزاندن بقایا< شاهد< کاربرد سطحی بقایا< مخلوط نیم درصد بقایا< مخلوط یک درصد بقایا، تعیین شد.

عنوان مقاله [English]

Effects of Different Plant Residue Managements on Some Soil Physical Properties and Infiltration Rate

نویسندگان [English]

  • M. Mirzai 1
  • M. Mahmoodabadi 2
چکیده [English]

Improvement of soil properties through sustainable agriculture requires suitable management of plant residues. This study was conducted to investigate the effect of different types and managements of plant residue on soil physical properties in a field experiment as factorial based on RCBD with three replicates. The first factor was residue type including barley straw and alfalfa residue, and the second was different managements including 1) incorporating one percent of the plant residues with the soil (MIX1), 2) incorporating 0.5 percent of the plant residues with the soil (MIX0.5), 3) surface retention­­ of plant­ residues (SUR), 4), burning plant residues (BUR) and 5) control (C). The results showed that the applied managements of plant residue had significant effects on the selected soil properties. In comparison to the control, MIX1 application of barley straw resulted in the highest increases in organic carbon content (70%), total porosity (23%) and final infiltration rate (82%), and the highest reduction in bulk density (40%). In contrast, burning the alfalfa residue led to the highest reductions in organic carbon (200%), total porosity (29.5%), the final infiltration rate (30%), and the highest increase in bulk density (5.5%). In addition, MIX0.5 and SUR treatments improved the soil properties significantly. The highest and the least infiltration rates were found in MIX1 of barley straw (48.6 mm/h) and BUR of alfalfa residue (4.6 mm/h), respectively. Overall, with respect to the improvement of soil properties, the managements of plant residue were prioritized as: MIX1>MIX0.5>SUR>C>BUR.