کاربرد روش دریس برای ارزیابی وضعیت تغذیه‌ای باغ‌های لیموترش در استان هرمزگان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهش، بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی کشاورزی و منابع طبیعی استان هرمزگان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بندرعباس، ایران

چکیده

آگاهی از وضعیت تغذیه­ای باغ­ها به کوددهی متعادل درختان کمک شایانی خواهد کرد. از طرفی میانگین عملکرد در هکتار لیموترش در باغ­های کشور، در مقایسه با میانگین جهانی، فاصله قابل ملاحظه­ای دارد که بخشی از آن به عدم تعادل تغذیه­ای بر­می­گردد. یکی از روش­های مورد استفاده برای اطلاع از وضعیت تغذیه­ای باغ­ها روش دریس می­باشد. در این روش، از شاخصی استفاده می­شود که نشان دهنده وضعیت تغذیه­ای گیاه و کمبود و یا زیادی عناصر غذایی در گیاه است و سپس نیاز به عناصر غذایی برای گیاه اولویت بندی می­شود. در این راستا تحقیق حاضر در سه منطقه مهم استان (از نظر باغ‌های لیموترش) یعنی هشتبندی، میناب مرکزی و رودان انجام شد. نمونه‌برداری‌های مربوط به برگ و همچنین اندازه­گیری عملکرد از 60 باغ صورت پذیرفت. با توجه به شاخص­های دریس بدست آمده در این تحقیق، وضعیت تغذیه­ای باغ­های در مناطق اصلی تولید لیموترش استان هرمزگان مورد ارزیابی قرار گرفت. متوسط شاخص دریس برای عناصر پرنیاز شامل نیتروژن، فسفر، پتاسیم به ترتیب برابر با  07/6- ، 81/0 و 68/2- بدست آمد که بر این اساس ترتیب نیاز غذایی عناصر پرمصرف در باغات لیموترش استان هرمزگان به صورت N> K > P می­باشد. متوسط شاخص دریس برای عناصر کم­نیاز شامل منگنز، آهن، بور، روی، مس و کلر به ترتیب برابر  با 79/8-، 10/6-، 6/2، 89/4، 66/7 و 21/8 محاسبه گردید و بنابراین ترتیب اولویت تغذیه­ای برای عناصر کم مصرف به صورت Mn> Fe> B> Zn> Cu> Cl  تعیین گردید. ترتیب کلی نیاز به عناصر غذایی نیز به­صورت Mn> Fe> N> K > P B> Zn> Cu> Cl بدست آمد. بر اساس نتایج بدست آمده می­توان  تصمیم گیری­های مناسبی در جهت کوددهی متعادل انجام داد. پیشنهاد می­شود مصرف عناصر ریز مغذی همچون آهن، منگنز و عناصر پرمصرف نیتروژن و پتاسیم در اولویت مصرف در این باغ­ها قرار گیرند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Application of DRIS Method to Assess the Nutritional Status of Sour Lime Orchards in Hormozgan Province

نویسنده [English]

  • Y. Y. Hosseini
چکیده [English]

Awareness of the nutritional status of trees will help balanced fertilization. The average yield per hectare of lime orchards in the country, compared to the global average, is low, partly as a result of nutritional imbalance.DRIS method can be used to know nutrient status of orchards.In this method, an index is used that indicates the nutritional status and nutrient deficiency or excess, and allows prioritizing nutrients need for plants. In this study, lime orchards in three important areas of the province, namely, the Hashtbandi, central Minab, and Roudan were selected. Samples of the leaves were analyzed and yield measurements were done in 60 orchards.According to the DRIS indexes obtained in this study, nutritional status of the lemon orchards  in the main production areas of the province were evaluated. The average of  DRIS index for macroelements i.e. nitrogen, phosphorus, and potassium was -6.07, 0.81 and -2.68, respectively. Thus, the priority of the macronutrients needs was N> K> P in lime orchards of the province.The average of  DRIS index for microelements including manganse, iron, boron, zinc, copper, and chloride was -8.79, -6.10, 2.6, 4.89, 7.66 and 8.21, respectively, thefore, nutritional priorities for micronutrients was Fe> Mn> Zn> Cl> B> Cu. The overall priority of nutrients deficiencies was obtained as Mn> Fe> N> K > P B> Zn> Cu> Cl. According to the results, appropriate decisions can be made in order to balance fertilization. In these orchards, it is recommended that consumption of micronutrients such as manganese and iron, and macroelements like nitrogen and potassium be at a higher priority.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Balanced fertilization
  • Macronutrients
  • Micronutrients
  • Nnutrient deficiency
  1. آمار نامه کشاورزی جلد سوم: محصولات باغی، 1394. مرکز فناوری طلاعات و ارتباطات، معاونت برنامه ریزی و اقتصادی، وزارت جهاد کشاورزی، تهران، ایران. صفحه 85.
  2. ابطحی ع، 1371. حد تحمل گیاهان به شوری. نشریه فنی شماره 16. بخش خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.
  3. امامی، پ.، ا. دردی پور و ع. م. دریاشناس. 1392. ارزیابی تعادل تغذیه­ای با روش دریس در باغ­های هلوی استان گلستان. مجله پژوهش­های حفاظت آب و خاک، 20(2): 18-1.
  4. امامی ع، 1375. شرح روش­های تجزیه گیاه (جلد اول). نشریه شماره 982، موسسه تحقیقات خاک وآب، سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی، وزارت کشاورزی، تهران، ایران. 128 صفحه.
  5. ثواقبی غ ر، ملکوتی م ج و اردلان م، 1378. کاربرد روش انحراف از درصد بهینه (DOP) در تعیین تعادل تغذیه­ای گندم. نشریه 1091، موسسه تحقیقات خاک و آب، تهران، ایران. 9 صفحه.
  6. دریاشناس ع م و ثقفی ک، 1389. تعیین و ارزیابی نرمهای استاندارد عناصر غذایی به روش CND برای بهینه سازی توصیه­های کود در چغندرقند. اولین کنگره چالش­های کود در ایران: نیم قرن مصرف کود، 12-10 اسفند، هتل المپیک، تهران، ایران.
  7. دریاشناس، ع. م. و ح. رضایی، 1389. تعیین نرم­های استاندارد دریس (DRIS) برای چغندرقند در استان خوزستان. مجله چغندرقند 26 (2): 204-185.
  8. حسینی ی، 1389. بررسی مصرف کود در اراضی زراعی استان هرمزگان. اولین کنگره چالش­های کود در ایران: نیم قرن مصرف کود، 12-10 اسفند، هتل المپیک، تهران، ایران.
  9. حشمتی رفسنجانی، م. و م. ج. ملکوتی. 1377. تعیین پیش نرمهای دریس برای نه عنصر غذایی در برگ پسته. مجله علوم کشاورزی ایران، 29(2): 351-345.
  10. سجادی ا س، 1375. تعیین حد متعادل عناصر غذایی در چغندر قند با روش DRIS. نشریه 984، موسسه تحقیقات خاک و آب، تهران، ایران، 43 صفحه.
  11. گودرزی، ک. و حسینی فرهی، م . 1378 . ارزیابی تعادل تغذیه­ای در تاکستان­های استان کهگیلویه و بویر احمد با استفاده از روش دریس. جلد  9، شماره 1، مجله علوم و فنون باغبانی. تهران، ایران.
  12. علائی یزدی ف و برزگری فیروزآبادی غ ر،1380. تفسیر نتایج آزمون و مدیریت حاصلخیزی خاک. دفتر تولید برنامه‌ها و انتشارات فنی مدیریت آموزش و ترویج. سازمان جهاد کشاورزی استان یزد، یزد، ایران.
  13. صمدی ع و مجیدی ع، 1389. تعیین اعداد مرجع روش تلفیقی تشخیص و توصیه (DRIS) و مقایسه آن با روش انحراف از درصد بهینه (DOP) در انگور سفید بیدانه. مجله پژوهش­های خاک (علوم خاک و آب)، جلد 24، شماره2، صفحه های 89 تا 105.
  14. لکزیان، ا.، و. فیضی اصل، ع. تهرانی فر، ا. حلاج نیا، ح. رحمانی، پ. پاکدل، س. ه. محسنی و ا. طالبی. 1391. تعیین نرم‌های دریس و ارزیابی تغذیه‌ای درختان چنار (platanus ) در مشهد. نشریه علوم باغبانی (علوم و صنایع غذایی)ف جلد 26، شماره 1، صفحه­های 44-35.
  15. ملکوتی م ج و طباطبایی س ج، 1378. تغذیه صحیح درختان میوه. نشر آموزش کشاورزی. معاونت آموزش و تجهیزات نیروی انسانی، سازمان تات، کرج، ایران.
  16. ملکوتی، م. ج. و م.  نفیسی. 1367. مصرف کود در اراضی فاریاب و دیم. دانشگاه تربیت مدرس. 267 صفحه.
  17. میران ن و صمدی ع، 1391. ارزیابی وضعیت تغذیه­ای چغندرقند با استفاده از روش DRIS و مقایسه آن با روش DOP در استان آذربایجان غربی. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، علوم آب و خاک، جلد 16، شماره61، صحفه های 197 تا 206.
  18. Montanes, L., L. Heras, J. Abadia and M. Sans. 1993. Plant analysis interpretation based on a new index: Deviation from optimum percentage (DOP). Journal of Plant Nutrition 16: 1289-1308.
  19. Sumner, M. E. 1990. Advances in the use and application of plant analysis. Communication in Soil Science and Plant Analysis 21(13-16): 1409-1430.
  20. Tisdale, S.L., Nelson WL, Beaton JD. 1993. Soil fertility and fertilizer. Macmillan, USA.
  21. Troeh, F. R. and L. M. Thompson. 2005. Soils and Soil Fertility. Sixth Edition. Blackwell publishing, Towa, USA.