اثر روش‌های مختلف خاک‎ورزی بر جرم مخصوص ظاهری خاک، عملکرد و اجزاء عملکرد گندم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی سابق کارشناسی ارشد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

2 دانشیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

3 استادیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

چکیده

به منظور بررسی اثر روش­های مختلف خاک‎ورزی بر جرم مخصوص ظاهری خاک در طول دوره رشد گندم، رشد ریشه، جذب عناصر غذایی توسط گیاه و عملکرد گندم دیم، آزمایشی در قالب بلوک­های کاملاً تصادفی با 5 تیمار و 4 تکرار در خاکی با بافت لومی رسی سیلتی، طی سال زراعی 89-88 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان واقع در 15 کیلومتری غرب گرگان اجرا گردید. پنج تیمار خاک‎ورزی شامل: شخم با گاوآهن برگرداندار سوار شونده سه خیش به عمق 25-20 سانتیمتر به همراه یک بار دیسک (MP)، رتیواتور به عمق 17-12 سانتیمتر (RP)، دیسک (هرس بشقابی) به عمق 10-8 سانتیمتر (DH)، گاوآهن چیزل به عمق 30-25 سانتیمتر (CP) و بدون خاک‎ورزی (NT)، بود. نتایج نشان داد که درطول دوره رشد گندم، کمترین و بیشترین جرم مخصوص ظاهری خاک در عمق 8-0 سانتیمتری خاک خاک  به ترتیب مربوط به تیمارهای MP و NT بود. اما در عمق 16-8 سانتیمتر به جز در مراحل قبل از پنجه زنی و برداشت نهایی، کمترین مقدار جرم مخصوص ظاهری خاک در تیمار MP مشاهده شد. مقدار جرم مخصوص ظاهری خاک در هر دو عمق 8-0 و 16-8 سانتیمتر در طول دوره رشد گندم و در تمام روش­های مختلف خاک‎ورزی افزایش یافت. اما این افزایش در تیمار NT نسبت به سایر تیمارهای خاک‎ورزی کمتر بود. بیشترین و کمترین مقدار وزن ریشه در دو مرحله قبل از خوشه­دهی و برداشت نهایی به ترتیب در تیمارهای MP و NT ظاهر شد. بیشترین جذب عناصر غذایی گیاه در تیمار خاک‎ورزی با MP بوده که منجر­به افزایش عملکرد شد. میزان افزایش عملکرد دانه و کاه در تیمار MP نسبت به تیمار NT به ترتیب 9/65 و 61/58 درصد بود. بنابراین به منظور استفاده بهینه از منابع تولید (زمین زراعی، رطوبت و عناصر غذایی موجود در خاک)، روش خاک‎ورزی MP به عنوان مناسب­ترین روش پیشنهاد شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effects of Different Tillage Methods on Soil Bulk Density, Yield, and Yield Components of Rain-fed Wheat

نویسندگان [English]

  • mehdi hosseini 1
  • S. A. Movahedi Naeini 2
  • h. Shamsabadi 3
1 Former M.Sc. Student of Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2 Associate Professor, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
3 Assistant Professor, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
چکیده [English]

Effects of different tillage systems on soil bulk density, yield, root growth and nutrient uptake by wheat grain and straw was investigated using an experiment with a completely randomized block design. The experiment had 5 tillage treatments in 4 replications and was carried out in the Research Farm of Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, during the growing season of 2008-09. Tillage treatments were: Moldboard plough at 20-25 cm depth followed by one disc harrowing (MP); Rotary cultivator at 12-17 cm depth (RP); Disc harrowing at 8-10 cm depth (DH); Chisel plow at 25-30 cm depth (CP); and No-tillage (NT). Results showed that, throughout the growing season, the lowest and the highest soil bulk densities at 0-8 cm depth occurred with MP and NT treatments, respectively. At 8-16 cm depth, however, the lowest soil bulk density was observed with MP treatment, except for the stages before tillering and at harvesting stage. Soil bulk densities at 0-8 and 8-16 cm depths gradually increased during growing season in all tillage methods. This increase was less in no-tillage than the other tillage methods. The highest and the lowest values of root weights were obtained with MP and NT treatments, respectively, in stages before tillering and at harvesting stage. The highest nutrient uptake by gain and straw was found in MP treatment with maximum yield. MP raised grain and straw yield by 65.9% and 58.61%, respectively, relative to NT. Therefore, MP is suggested as the most appropriate tillage method for optimizing production resources (land, moisture, and soil nutrients).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Moldboard plough
  • Nutrient uptake
  • Root weight

مراجع

  1. امامی، ع. 1375. روش­های تجزیه گیاه. جلد اول، نشریه فنی شماره 982، مؤسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، وزارت کشاورزی. 128 ص.
  2. جودی، ز. و س. ع. موحدی نائینی. 1386. تأثیر زئولیت، لیکا و کمپوست بر دما و رطوبت خاک. مجله علوم و صنایع کشاورزی – ویژه خاک، آب و هوا، سال بیست و یکم. (2): 35-46.
  3. سبطی، م. 1386. رشد جمعیت میکروبی و ازتوباکتر با اضافه کردن ورمی کمپوست به خاک و تأثیر جمعیت میکروبی بر رشد و عملکرد گیاه گندم. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان. 1-110
  4. طالبی زاده، ع. 1388. بررسی کاربرد کودهای فسفره با مبانی کلسیم، آمونیوم و پتاسیم و تأثیر بر جذب پتاسیم توسط گندم زمستانه دیم در خاک لسی تثبیت کننده پتاسیم با رس غالب میکای هوازده. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.
  5. عظیم زاده، م.، ع. کوچکی، و م. بالا. 1381. بررسی اثر روش­های مختلف شخم بر جرم مخصوص ظاهری، تخلخل، رطوبت خاک و عملکرد گندم در شرایط دیم. مجله علوم زراعی ایران. 4(3): 209-224.
  6. محبوبی، ع. و. و ر. ل. نومن فوزی. 1371. اثر بیست و هشت سال شخم بر دو نوع خاک در اوهایو. برگزیده مقالات سومین کنگره علوم خاک ایران. انجمن خاکشناسی ایران.
  7. Amini, S., and A. R. Movahedi Naeini. 2013. Effects of Paper Mill Sludge Application on Physical Properties of an Illitic Loess Slowly Swelling Soil With High Specific Surface Area And Wheat Yield In a Temperate Climate. Journal of Agricultural Science. 1: 295-313.
  8. Ankeny, M.D., T.C. Kaspar., and M. A. Prieksat. 1995. Traffic effect on water infiltration in chisel plow and no tillage system. Soil Sci. Soc. J. 59:200-204.
  9. Ankenny, M.D., T.C. Kaspar., and R. Horton. 1990. Characterization of tillage and traffic effects on unconfined infiltration measurements. Soil Sci. Am. J. 54, 837–840.
  10. Atwell, B. J. 1988. Physiological response of Luin roots to soil compaction. Plant soil. 111:277-281.
  11. Cassel, C.W., D.K. Raczkowski., and H.P. Denton. 1995. Tillage effects on corn production and soil physical conditions. Soil Sci. Soc. Am. J. 59: 1436-1443.
  12. Chassot, A., P. Stamp., and W. Richner. 2001. Root distribution and morphology of maize seedling as affected by tillage and fertilizer placement. Plant Soil 231, 123–135.
  13. Cornish, P. S., and J. R. Lymbery. 1987. Reduced early of direct drilled wheat in southern new south Wales: Causes and consequences. Aust. J. Exp. Agric. 27:869-880.
  14. Dolan, M. S., R. H. Dowdy., W. B. Voorhees., J. F. Johnson., and A.M. Bidwellschradar. 1992. Corn phosphorus and potassium uptake in response to soil compaction. Agron. J. 84:639-642.
  15. Ellis, F. B., and J. G. E. Elliot. 1977. Comparison of direct drilling, reduced cultivation and ploughing on the growth of cereals. J. Agric. Sci. Camb. 89: 631-642.
  16. Havlin, J.L., Bbeaton, J.D., Tisdale, S.L., and Nelson, W.L. 2005. Soil fertility and fertilizers. Prentice, Hall. U.S.A. 517p.
  17. Klute, A and G. S. Campbell. 1986. Method of Soil Analysis (part 1) Physical and mineralogical methods. Soil Science Society of America.
  18. Linderman, G. E., and G. W. Randel. 1982. Soil campaction effects on soybean nodulation, N2 (C2H4) fixation and seed yield. Agron . J.74:307-310.
  19. Ossible, M., R. K. Crookston., and W. E. Larson. 1992. Sub surface compaction reduces the root and shoot growth and gain yield of wheat. Agron. J. 84:34 -38.
  20. Osunbitan, J., and A. Oyedele. 2005. Tillage effects on bulk density, hydraulic conductivity and strength of a loamy sand soil in southwestern Nigeria .Soil Till Res. 82: 57-64.
  21. Page, A. L., and R. H. Miller. 1982. Method of Soil Analysis.Part 2, Chemical and microbiological properties, Secound Edition, No. 9.
  22. Pala, M., J. Rayan., H. C. Harris., R. Makboul., and S. Dozom. 1998. Tillage systems and stubble management in a mediteranean-type environment N. R. M. P, ICARDA.
  23. Radcliffe, D. E., E. W. Tollner., and W. L. Hargrove. Effect of tillage practices on infiltration and soil strength of a typic hapludult soil after ten years. Soil Sci. Soc. Am. J. 52: 798-804.
  24. Rao, C. S., and P. N. Takker. 1997. Evaluation of differentextractants for measuring the soil potassium and determination of critical levels for plant available K in smectitic soils for sorghum. J. Indin Soc Soil Sci. 45:113-119.
  25. Tachett, J. L., and R. W. Pearson. 1964. Oxygen requirements of cotton seedling roots for peneteration of compacted core. Soil Sci. Soc. Am. Proc. 28:600-605.
  26. VanOuwerkerk, C., and F. R. Boone. 1970. Soil physical aspects of zerotillage experiments. Neth. J. Agric. Sci. 18, 247–261.
  27. Wilhelm, W. W., H. Bouzerzour., and J. F. Power. 1989. Soil disturbance residue management effect on winter wheat growth and yield. Agron. J.81:581-588.
  28. Wittsell, L. E., and J. A. Hobbs. 1965. Soil compaction effect on field plant growth.Agron. J.54:534-537.
پژوهش های خاک
دوره 27، شماره 4
اسفند 1392
صفحه 509-519

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار