ارزیابی وضعیت فسفر در برخی مزارع سیب زمینی منطقه مجن در استان سمنان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی شاهرود

2 استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی شاهرود

چکیده

در سال­های اخیر به دلیل افزایش جمعیت و تقاضای بیشتر برای تولید محصولات کشاورزی مقدار کاربرد کودهای فسفره افزایش یافته است. این امر منجربه وارد شدن فسفر به آبهای سطحی، بر هم خوردن تعادل عناصر غذایی در خاک­ها و گیاهان و نهایتاً آلودگی محیط زیست شده است. لذا، با توجه به اهمیت و آثار مثبت و منفی فسفر در تغذیه گیاه و در نهایت تغذیه و سلامت انسان، این تحقیق با هدف بررسی میزان فسفر محلول و قابل استفاده، جهت بهبود و اصلاح مدیریت تغذیه و توصیه کودی صحیح و نیز کاهش خطرات زیست محیطی ناشی از مصرف بی رویه کودهای فسفره انجام شد. بدین منظور، از 30 مزرعه تحت کشت سیب­زمینی منطقه مجن واقع در 35 کیلومتری شهرستان شاهرود، طی دو مرحله ( مرحله اول قبل از کشت و مرحله دوم همزمان با برداشت محصول) و هر بار از دو عمق 25-0و50-25 سانتیمتری، نمونه برداری و موقعیت هر نقطه با دستگاه GPS ثبت و پس از آنالیزهای آزمایشگاهی، علاوه بر میزان فسفر محلول و قابل استفاده خاک، مقادیر pH، EC، موادآلی و آهک نیز تعیین شدند. همچنین مقدار فسفر در غده­های
سیب­زمینی برداشت شده از مزارع مورد مطالعه، اندازه­گیری گردید. نتایج نشان داد که کلیه اراضی نمونه­برداری شده، فاقد محدودیت شوری بوده ولی دارای کمی قلیائیت و آهک بالا هستند. میزان کربن آلی نسبتاً کم است و فسفر محلول خاک­ها 4/11- 04/0 میلی­گرم برکیلوگرم خاک و فسفر قابل استفاده خاک­ها از 8/15 تا 4/48 میلی­گرم بر کیلوگرم خاک متغیر بوده که این میزان بسیار بالاتر از حد بحرانی تعیین شده توسط موسسه تحقیقات خاک و آب می­باشد. تجمع بیش از حد فسفر در غده­های سیب­زمینی نیز حاکی از مصرف بیش از حد کودهای فسفره در خاک می­باشد. لذا توصیه می­شود که از کاربرد کودهای فسفره در اراضی این شهرستان حداقل برای مدت 2-3 سال اجتناب گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of Phosphorus Status in Some Potato Fields of Mojen Region in Semnan Province

نویسندگان [English]

  • E. Mirbagheri 1
  • ali abbaspour 2
  • A. Rohani 2
  • H. Ghorbani 2
1 M. Sc. Student, Shahrood University of Technology
2 Assistant Professor, Shahrood University of Technology
چکیده [English]

Because of population growth and, consequently, increasing demand for food and agricultural products, the usage of phosphorus fertilizers has recently increased. This has resulted in an increase in phosphorus content of surface and ground waters, nutrients imbalance in soils and plants, and also environment pollution. Therefore, due to the importance and positive and negative effects of phosphorus in plant and human nutrition and health, this research was done to study the quantity of available and soluble phosphorus in soils. It was also performed for improvement and amendment of nutritional management and proper fertilizer recommendation and reduction of environmental hazards that are caused by use of excessive phosphate fertilizers in agricultural lands. For this purpose, soil samples were collected from 30 fields cultivated to potato around Mojen region, located 35 km from Shahrood city. Sampling was carried out in two stages: before planting and during the crop harvest. From each site, soil samples were collected from two depths: 0–25 and 25–50 cm and GPS was used to determine the location of samples. The soil samples were analyzed to measure for soluble and available phosphorus and the pH, EC, OM, and CaCO3. The amount of P in potatoes harvested in the fields was also measured. The results showed that the soil samples had slightly high alkalinity, high calcium carbonate, low organic carbon, and high soluble P (0.04-11.4 ppm). The amount of available P (15.8-48.4 ppm) was much higher than that recommended by Soil and Water Research Institute. Therefore, based on this study, it is suggested to avoid application of phosphate fertilizers in potato fields around this city for at least 2 -3 Years.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Environmental pollution
  • Eutrophication
  • Phosphorus fertilizers

مراجع

  1. احمدزاده آ، محمدی قهساره ا. و ایرانی پور ر، (1388)، "تأثیر مصرف همزمان سوپر فسفات تریپل و پودر سنگ فسفات بر عملکرد خشک و قابلیت جذب فسفر در یونجه همدانی"، مجله پژوهش در علوم کشاورزی، جلد 5، شماره1، ص19-13.
  2. اصغری ح.ر، (1386)، "بررسی تاثیر کودهای شیمیایی فسفره بر نقش قارچ های میکوریزا در پایداری ساختمان خاک"، مجموعه مقالات دهمین کنگره علوم خاک ایران، ص61-60، کرج .
  3. بیابانکی ف. و حسین پور ع، (1386)، "سینتیک آزاد شدن فسفر و همبستگی ضرایب مدل­های سینتیکی با برخی ویژکی­های خاک و شاخص­های گیاهی در تعدادی از خاک­های همدان"، مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، شماره 42 (ب)، ص503-491.
  4. توجه م، یثربی ج. و علما و، (1388)، "تأثیر فسفر بر غلظت و مقدار کل اسید فیتیک در دانه سبوس دار در پنج رقم گندم"، مجموعه مقالات یازدهمین کنگره علوم خاک ایران، ص827-825،گرگان.
  5. توحیدی نیا م.ع، (1388)، پایان­نامه ارشد:"مطالعه سود مندی نسبی استفاده از منابع و مقادیر مختلف مصرف فسفر در زراعت ذرت(Zea mays)"، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران.
  6. جلالی م، کلاه چی ز، (1384)، "فراهمی فسفر خاک در اثر افزودن مقادیر مختلف کود فسفری در خاک­های استان همدان"، مجله علوم خاک و آب، جلد 19، شماره یک، ص 59
  7. خورشید م، حسین پور ع.ل. و اوستان ش، (1387)، "تأثیر لجن فاضلاب بر جذب فسفر و فسفر قابل استفاده در برخی از خاک­های آهکی"، مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، سال12، شماره 46(ب)، ص801-791.
  8. دورودیان ح.ر، بشارتی کلایه ح، فلاح نصرت آباد ع.ر، حیدری شریف آباد ح، درویش ف، اله وردی ع، (1389)، "بررسی امکان تغییر فسفر قابل جذب خاک­های آهکی و اثر آن بر عملکرد ذرت"، مجله دانش نوین کشاورزی، سال 6، شماره 18، ص 27-35 .
  9. رضائی م. و موحدی نائینی ع.ل، (1388)، "سینتیک جذب و رهاسازی فسفر در خاک رسی ایلایتی، زئولیت و اختلاط آنها"، ،مجموعه مقالات یازدهمین کنگره علوم خاک ایران،گرگان، ص2430-2428.
  10. زلفی باوریانی م. و نوروزی م، (1389)، "تأثیر ماده آلی بر بازیابی فسفر باقی مانده در یک خاک آهکی"، مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، علوم آب و خاک، سال14، شماره52.
  11. عطاردی ب، (1384)، پایان نامه ارشد: "حد بحرانی فسفر برای سورگوم به وسیله عصاره­گیرهای متفاوت و شکل­های شیمیایی فسفر در خاک­های منطقه بیرجند"، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد.
  12. علی احیائی، م. و بهبهانی زاده، ع. ا.، (1373)، "شرح روش­های تجزیه شیمیایی خاک (جلد اول)"، نشریه فنی شماره 893، مؤسسه تحقیقات خاک و آب، تهران، ایران.
  13. فرج نیا ا، بایبوردی ا. و کلانتری ع، (1387)، "بکارگیری سامانه­های اطلاعات جغرافیایی در تهیه نقشه آلودگی خاک­های شهرستان مراغه به فسفر"، دومین همایش و نمایشگاه تخصصی مهندسی محیط زیست، دانشگاه تهران.
  14. ملکوتی م.ج. و غیبی م.ن، (1379)، "تعیین حد بحرانی عناصر غذایی مؤثر در خاک، گیاه و میوه در راستای افزایش عملکرد کمی و کیفی محصولات استراتژیک"، چاپ دوم، نشر آموزش کشاورزی، کرج.
  15. ملکوتی م.ج. و همایی م، (1383)، "حاصلخیزی خاک­های مناطق خشک و نیمه خشک« مشکلات و راه حل­ها»" چاپ دوم با بازنگری کامل، انتشارات دانشگاه تربیت مدرس، دفتر نشر آثار علمی، تهران. 482 صفحه.
  16. مؤمنی ع، رسولی م.ح، بای بوردی م، ملکوتی م.ج، (1384)، "لزوم حفظ کیفیت و پایش منابع خاک کشور"، ص315-288، (خاک­های ایران (تحولات نوین در شناسایی، مدیریت و بهره­برداری مؤسسه تحقیقات خاک و آب) ) ، چاپ اول، بنایی م.ح، مؤمنی ع، بای بوردی م. و ملکوتی م.ج، انتشارات سنا، تهران.
  17. Abbaspour A., M. Arocena and M. Kalbasi. 2012. Uptake of phosphorus and lead by Brassica juncea and Medicago sativa from chloropyromorphite. Int. J. Phytorem. 14: 531-542.
  18. Afif, E., A. Matar and J. Torrent. 1993. Availability of phosphate applied to calcareous soils of West Asia and North Africa. Soil Sci. Soc. Am. J. 57:756-760.
  19. Boan, L. C. and G. E. Legget. 2001. Phosphorus and zinc concentrations in Russet burbank potato tissue in relation to development of zinc deficiency symptoms. Soil Sci. Soc. Am. J. 28:229- 232
  20. Curtina, D. and J. K. Syers. 2009. Lime-Induced changes in Indices of Soil Phosphorus Availability. pp1-18, (In: Soil Chemistry Nutrient and Water Management in Agricultural Soils), TVS Prasad.
  21. Delgado, A., A. Madrid, S. Kassem, L. Andreu and M. C. Campillo. 2002. Phosphorus fertilizer recovery from calcareous soils amended with humic and fulvic acids. Plant Soil, 245:277-286.
  22. Fageria, N. K. 2009. The use of nutrients in plants. Taylor & Francis Group, CRC Press, 430 p
  23. Gustafsson, J.P. 2002. Visual Minteq [Online]. Available at http://www.lwr.kth.se/english/OurSoftware/Vminteq/#download (verified 25 Apr. 2003).
  24. Hoffmann, C. C., C. Kjaergaard, Uusi-Kamppa, H. C., Bruun Hansen and B. Kronvang. 2009. hosphorus Retention in Riparian Buffers: Review of Their Efficiency. J. Environ Qual. 38:1942–1955
  25. Javid, S., and D.L. 2002. A Laboratory study of the effect of time and temperature on the decline in Olsen P following phosphate addition to calcareous soils. Soil Use Management, 18:127-134.
  26. Kronvang, B., G. H. Rubak, and G. Heckrath. 2009. International Phosphorus Workshop: Diffuse Phosphorus Loss to Surface Water Bodies-Risk Assessment, Mitigation Options, and Ecological Ef ects in River Basins. J. Environ. Qual. 38:1924–1929.
  27. Lindsay, W.L., 2001. Chemical equilibria in soils, 2 th John Wiley & Sons, New York.
  28. Ramaekers, L., R. Remans, I. M. Rao, M. W. Blair, J. Vanderleyden. 2010. Strategies for improving phosphorus acquisition efficiency of crop plants: Review. Field Crops Research, Elsevier, pp 1-8
  29. Rees, R. M., B. C. Ball, C. D. Campbell, and C. A. Watson. 2001. Sustainable management of soil organic matter. British Society of Soil Science. CAB
  30. Riemersma, S., J. Little, G. Ontkean, and T. Moskal-Hébert. 2006. Phosphorus Sources and Sinks in Watersheds: A Review. Alberta Soil Phosphorus Limits Project
  31. Rodriguez, H. G., Popp, J., Gbur, E., Chaubey, I., (2011), "Environmental and economic impacts of reducing total phosphorous runoff in an agricultural watershed", Agricultural Systems,  104 :623–633
  32. Sanches, C.A., (2007), "Phosphorus", pp51-82, (In: Hand book of plant nutrition), Barker A.V. and Pilbeam, D.J., Taylor and Francis Group.
  33. Sims, J. T., (2000), "Soil Test Phosphorus: Olsen P", pp5-9,( In Methods for P Analysis), Pierzynski (ed) G.M., North Carolina State University, 102p
  34. Whalen, J. K. and Chang, C., (2002). "Phosphorus sorption capacities of calcareous soils receiving cattle manure applications for 25 years", Commun, Soil Sci, Plant Anal, 33: 1011-1026
  35. Ziadi N., Blanger G., Cambouris A. N., Tremblay N., Nolin M. C., and Claessense A., (2008), "Relationship between phosphorus and nitrogen concentration in spring wheat", Agron. J. 100(1): 80-86.
پژوهش های خاک
دوره 26، شماره 3
آذر 1391
صفحه 235-243

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار