موثرترین شاخص پایداری در انتخاب ژنوتیپ های گندم در شرایط شور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

عضو هیأت علمی مرکز ملی تحقیقات شوری

چکیده

به منظور تعیین برخی شاخص های پایداری مرتبط با عملکرد دانه در شوری های مختلف، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی شوری مرکز ملی تحقیقات شوری انجام گرفت. تیمار های آزمایشی شامل 14 ژنوتیپ گندم بود که در دو شرایط شور و معمولی (غیر شور) ارزیابی شدند. شوری آب آبیاری در شرایط شور و معمولی به ترتیب 0/10 و 5/2 دسی زیمنس بر متر بود. نتایج نشان داد که بدون توجه به ژنوتیپ، عملکرد دانه و تعداد دانه در سنبله در شرایط معمولی به طور معنی داری بیشتر از شرایط شور بود. بین شرایط شور و معمولی از نظر وزن هزار دانه تفاوت قابل توجهی وجود نداشت. بین شرایط شور و غیر شور از نظر وزن هزاردانه تفاوت معنی دار وجود نداشت. عملکرد دانه ژنوتیپ های مورد بررسی در هر دو شرایط بطور معنی داری با یکدیگر تفاوت داشتند. ژنوتیپ شماره 5 (PF70354/BOW…) بیشترین میزان عملکرد دانه را در شرایط شور و معمولی به ترتیب معادل 44/723 و 56/976 گرم در متر مربع تولید نمود. همبستگی بین میزان عملکرد دانه در شرایط معمولی با میزان عملکرد دانه در شرایط شور، متوسط عملکرد دانه در هر دو شرایط(MP) و شاخص تحمل به تنش (STI) معنی دار بود. شاخص تحمل به تنش (STI) می تواند به عنوان یک شاخص موثر در انتخاب ژنوتیپ های گندم در شرایط شور مد نظر قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effective Stability Index for Selecting Wheat Genotypes under Saline Conditions

نویسندگان [English]

  • gh. H. . ranjbar
  • M. J. Rousta
Member of Scientific Staff, National Salinity Research Center, Yazd, Iran
چکیده [English]

To determine various stability indices related to grain yield of wheat genotypes in different saline conditions, an experiment was conducted at the Salinity Research Farm, National Salinity Research Center. Treatments consisted of 14 wheat genotypes that were evaluated under saline and non-saline conditions. Electrical conductivities of the irrigation water used for saline and non-saline conditions were 10.0 and 2.5 dS/m, respectively. Results showed that grain yield and kernel per spike under non-saline conditions were significantly higher than those under saline conditions, for all genotypes. There were no significant differences between saline and non-saline conditions with regard to thousand kernel weight. Grain yields of the genotypes were significantly different in both conditions. Genotype No. 5 (PF70354/BOW) produced the highest grain yield under saline and non-saline conditions by producing 723.44 and 976.56 g.m-2, respectively. The correlations among grain yield in saline and non-saline conditions, mean productivity (MP), and Salinity Tolerance Index (STI) were significant. Thus, STI could be considered as an effective index for selecting wheat genotypes under different saline conditions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Wheat
  • Saline and non-saline conditions
  • Grain yield
  • Salinity Tolerance Index

مراجع

  1. پوستینی، ک.، و س. زهتاب سلماسی. 1376. اثر شوری بر تولید و انتقال مجدد مادة خشک در دو رقم گندم. مجله علوم کشاورزی. جلد 28: 11-17.
  2. صالحی م.، و س. الف. مساوات.1388. معیار گزینش ژنوتیپ های گندم تحت تنش شوری در استان گلستان. مجله الکترونیک تولید گیاهان زراعی. جلد 1 شماره 4 : 19-33.
  3. کیانی پویا، ع.، غ. ح. رنجبر، م. صالحی و م. بذرافشان. 1388. ارزیابی تحمل به شوری ژنوتیپ های گندم با استفاده از شاخص های تحمل به تنش. اولین همایش ملی تنش های محیطی در علوم کشاورزی. بیرجند
  4. میرمحمدی میبدی، س. ع. م.، و ب. قره‌یاضی.1381. جنبه‌های فیزیولوژیک و بهنژادی تنش شوری گیاهان. انتشارات دانشگاه صنعتی اصفهان. 274 ص.
  5. نادری، الف.، الف. مجیدی هروان، الف. هاشمی دزفولی، ع. رضایی و ق. نورمحمدی. 1378. تحلیل کارآیی شاخص های ارزیابی کننده تحمل گیاهان زراعی به تنش های محیطی و معرفی یک شاخص جدید. نشریه تحقیقات نهال و بذر. جلد 15 (4): 390-402.
  6. Akram, M., M. Hussain, S. Akhtar and E. Rasul. 2002. Impact of NaCl salinity on yield components of some wheat cessions/varieties. Lnt.J. Agric. Biol., 1: 156–8
  7. Fernandez, G.C.J. 1992. Effective selection criteria for assessing plant stress tolerance. P. 257-270. In: Adaptation of food crop temperature and water stress. Proceeding of 4th international symposium. Ed. Kus, E.G. Asian Vegetable Research and Department Center, Shanhua, Taiwan.
  8. Finlay, K. W., and G. N. Wilkinson.1963. The analysis of adaptation in a plant breeding programme. Aus. J. Agric. Res. 14: 742-754.
  9. Fischer, R. A., and R. Maurer. 1978. Drought resistance in spring wheat cultivar. I. Grain yield responses. Aus. J. Agric. Res. 29: 897-912.
  10. Frey, K. J. 1964. Adaptation reaction of oat strains selected under stress and non stress environmental conditions. Crop Sci. 4: 55-58.
  11. Golabadi, M., A. Arzani, and A. M. Maibody. 2006. Assessment of drought tolerance in segregating populations in durum wheat. Afr. J Agric Res, 5, 162-171.
  12. Hay, K. M. R., and A. J. Walker. 1989. An Introduction to the Physiology of Crop Yield. Cambridge University
  13. Maas, E. V. 1990. Crop salt tolerance. In: K. K. Tanji (ed.) Agricultural salinity assessment and management. pp. 262-303 . ASCE. Publication.
  14. Musick, J. T., and K. B. Porter. 1990. Wheat. In: Stewart, B. A., Nielsen, D. R. (Eds.), Irrigation of Agricultural Crops. ASA, CSSA and SSSA publishers. Madison, Wisconsin USA. pp
  15. Parida, A. K., and A. B. Das. 2004. Salt tolerance and salinity effects on plants: a review. Ecotoxicology and Environ. Safety. 60: 324-349.
  16. Pervaiz, Z., M. Afzal, S. Xi, Y. Xiao, and L. Ancheng. 2003. Mechanism of salt tolerance in selected wheat cultivars. Intern. J. Agric. Biol. 5: 141-144.
  17. Ranjbar, G. H., S. A. M. Cheraghi, and M. Qadir. 2010. Yield Response of Different Wheat Genotypes in Saline Areas of Lower Karkheh River Basin of Iran. Am-Euras. J. Agric. & Environ. Sci., 8 (1): 50-54.
  18. Prihar, S.S., and B.A. Stewart. 1990. Using upper-bound slope thrush origin to estimate genetic harvest index. Agron. J. 82, 1160-1165.
  19. Richards, R. A. 1983. Should selection for yield in saline regions be made on saline or non saline soils?. Euphytica 32: 431-438.
  20. Richards, R. A. 1995. Improving crop production on salt affected soils: by breedin or management? Agric. 31: 395-408.
  21. Rosielle A.A. and J. Hambline. 1981. Theoretical aspects of selection for yield in stress and non-stress environment. Crop Sci. 21:943-946.
  22. Shannon, M. C. 1997. Adaptation of plant to salinity. Advances in Agronomy. 60: 87-120.
  23. Sio-Se Mardeh, A., A. Ahmadi, K. Poustini, and V. Mohammadi. Evaluation of drought resistance indices under various environmental conditions. Field Crop Res. 98: 222-229.
  24. Talebi, R., Fayaz  and A. M. Naji. 2009. Effective selection criteria for assessing drought stress tolerance in durum wheat (Triticum durum Desf.). Gen. Appl. Plant Physiol. 35: 64-74
  25. Waddington, S. R., J. K. Ransom, M. Osmanzai, and D. A. Saunders. 1986. Improvement in the yield potential of bread wheat adapted to northwest Mexico. Crop Sci. 26, 698-703.
پژوهش های خاک
دوره 24، شماره 3
اسفند 1389
صفحه 283-290

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار