ارزیابی وضعیت و اولویت نیاز به عناصر غذایی در گوجه فرنگی به روش تشخیص چندگانه در استان بوشهر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهش، بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بوشهر، ایران

2 استادیار پژوهش، موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

چکیده

گوجه‌فرنگی از مهمترین محصولات زراعی استان بوشهر است و کشت آن به صورت خارج از فصل اهمیت آن را دوچندان نموده است. رسیدن به حد مطلوب عملکرد با برقراری تعادل بین عناصر غذایی امکان‌پذیر است. برای تشخیص اختلالات تغذیه‌ای و درپی آن مصرف بهینه کودهای شیمیایی، از شاخص‌های تغذیه‌ای استفاده می‌شود. به این منظور پروژه تحقیقاتی حاضر به مدت دو سال زراعی (1397-1399) با انتخاب تعداد 79 مزرعه گوجه‌فرنگی با عملکرد متفاوت و در نقاط مختلف استان اجرا شد. در مزارع انتخابی نمونه‌ خاک از عمق 0-30 سانتی‌متری و نمونه برگ در اوایل میوه‌دهی برداشت شد. میانگین عملکرد هر مزرعه در پایان برداشت محصول اندازه‌گیری و نیز تجزیه آزمایشگاهی نمونه‌ها به روش استاندارد انجام شد. داده‌های حاصله از اجرای آزمایش با مدل تشخیص چندگانه عناصر غذایی (Ccompositional Nutrient Diagnosis) برازش داده شد. با انجام محاسبات مطابق روش مذکور، مزارع مورد مطالعه به دو گروه با عملکرد کم و زیاد با مرز عملکرد 7/86 تن در هکتار دسته‌بندی شد. براساس نتایج بدست آمده اعداد مرجع برای نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، آهن، منگنز، روی، مس و بور به ترتیب 202/0±79/2، 174/0± 460/0، 143/0±62/2، 195/0±57/2، 225/0±08/2، 134/0±20/2-، 134/0±10/3-، 200/0±74/3-، 250/0± 34/4-، 173/0±25/3- محاسبه شد. همچنین دامنه غلظت مطلوب برای حصول عملکرد 7/86 تن در هکتار برای نیتروژن  94/0±38/3% فسفر 074/0± 324/0%، پتاسیم 397/0±77/2%، کلسیم 423/0±63/2%، و منیزیم 394/0±64/1% ، و برای آهن 6/24±221، منگنز 8/14± 9/90، روی 1/11±3/48، مس 40/8± 3/27، و بور 5/17±3/79 میلی‌گرم در کیلوگرم بود. بر این اساس، عناصر غذایی پتاسیم، نیتروژن و روی به دلیل کمبود و منیزیم، کلسیم و منگنز به دلیل بیش­بود به ترتیب به عنوان عناصر غذایی غیرمتعادل در تولید گوجه‌فرنگی در استان بوشهر مشخص شد. این موضوع می‌تواند ناشی از آهکی بودن خاک و نیز مصرف نامتعادل کودهای شیمیایی باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of Nutritional Status and Priority of Nutrients Requirement of Tomato by Compositional Nutrient Diagnosis Method in Bushehr Province

نویسندگان [English]

  • Mokhtar Zolfi Bavariani 1
  • Seyed Ali Ghaffari Nejad 2
  • Mehrdad Nowroozi 1
1 Assistant Professor, Soil and Water Research Department, Bushehr Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Bushehr, Iran
2 Assistant Professor, Soil and Water Research Institute, AREEO, Karaj, Iran
چکیده [English]

Tomato is one of the most important crops in Bushehr Province and its out-of-season cultivation has doubled its importance. Achieving optimal performance is possible by balancing the nutrients. Nutritional indicators are used to diagnose nutritional disorders and the subsequent optimal use of chemical fertilizers. This research was conducted by selecting 79 tomato farms from different parts of the province with different yields in two years (2018-2020). Soil samples of selected fields were taken from a depth of 0 to 30 cm and leaf samples were taken at the beginning of fruiting. The average yield of each field was measured at the end of harvest and laboratory analysis of samples was performed by standard methods. The experimental data were fitted with compositional nutrient diagnosis model (CND). The studied farms were divided into two groups, low and high yields, with a cut-off yield of 86.7 tons per hectare, based on the highest yield and calculations according to the CND method. Reference numbers of leaf nutrient concentrations were calculated as 2.79±0.202, 0.460±0.174, 2.62±0.143, 2.57±0.195, 2.08±0.225, -2.20±0.134, -3.10±0.134, -3.74±0.200, -4.34±0.250, and -3.25±0.173 for N, P, K, Ca, Mg, Fe, Mn, Zn, Cu, and B, respectively. Also, the optimal leaf nutrient concentrations range for 86.7 tons per hectare of yield were N: 3.38±0.94, P: 0.324±0.074, K: 2.77±0.397, Ca: 2.63±0.423, Mg: 1.64±0.394 percent, and for Fe: 221±24.6, Mn: 90.9±14.8, Zn: 48.3±11.1, Cu: 27.3±8.40, and B: 79.3±17.5 mg.kg-1. Potassium, N, and Zn deficiency as well as excess amount of Mg, Ca, and Mn were identified as the imbalanced nutrients in tomato production in Bushehr Province. This can be due to the calcareous nature of the soil and unbalanced use of chemical fertilizers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nutrients balance
  • Critical level
  • Plant analysis
  1. احمدی، ک.، ح. عبادزاده، فرشاد حاتمی، ه. عبدشاه و آ. کاظمیان. 1399. آمارنامه کشاورزی سال 98 -1397. وزارت جهاد کشاورزی، معاونت برنانه ریزی و اقتصادی، مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات.
  2. بصیرت، م.، ا. اخیانی و ع. دریاشناس. برآورد اعداد مرجع عناصر غذایی برای انگور رقم شاهرودی به روش تشخیص چندگانه عناصر غذایی. نشریه پژوهش های خاک. جلد 30. شماره 1: 2-11.
  3. چاکرالحسینی، م.، ر. خراسانی، ا. فتوت، و م. بصیرت. 1395. تعیین اعداد مرجع و محدودیت عناصر غذایی برای پرتقال با استفاده از روش تشخیص چندگانه عناصر غذایی. نشریه مدیریت خاک و تولید پایدار. جلد 6. شماره 2: 161- 172.
  4. حسینی، ی.، ج. صالح، و م. چاکرالحسینی. 1399. ارزیابی وضعیت تغذیهای باغهای لیموترش در هرمزگان با روش تشخیص چندگانه عناصر غذایی. نشریه تولید و فراوری محصولات زراعی و باغی. سال دهم. شماره 2. 81 –
  5. علی احیایی، م. و ع. امامی. 1375. روش‌های تجزیه گیاه. (جلد اول). نشریه 982. وزارت جهاد کشاورزی. مؤسسه تحقیقات خاک و آب. تهران، ایران
  6. علی احیایی، م. و ع. بهبهانی‌زاده. 1375. روش‌های تجزیه شیمیایی خاک. نشریه 893. وزارت جهاد کشاورزی. مؤسسه تحقیقات خاک و آب. تهران، ایران
  7. دریاشناس، ع. و ک. ثقفی. 1390. تشخیص چندگانه عناصر غذایی (CND) برای چغندرقند. مجله پژوهش‌های خاک، جلد 25، شماره 1: 1-12.
  8. ملکوتی، م. ج. 1387. روش جامع تشخیص و ضرورت مصرف بهینه کودها برای کشاورزی پایدار .انتشارات دانشگاه تربیت مدرس ، تهران، ایران
  9. ملکوتی، م. ج و م. ن. غیبی. 1379. تعیین حد بحرانی عناصر غذایی مؤثر در خاک، گیاه و میوه در راستای افزایش عملکرد کمی و کیفی محصولات استراتژیک. نشر آموزش کشاورزی. تهران، ایران
  10. ملکوتی، م. ج، ن. کریمیان، پ. کشاورز. 1384. روش جامع تشخیص و مصرف بهینه کودهای شیمیایی. چاپ ششم (با تجدید نظر کامل). انتشارات دانشگاه تربیت مدرس. تهران، ایران.
  11. Aitchison, J. 1986. Statistical analysis of compositional data. Chapman and Hall, New York.
  12. Jones, J.B., Jr. 2001. Laboratory Guide for Conducting Soil Tests and Plant Analysis; CRC Press: Boca Raton, FL, USA.
  13. Havlin, J. L., J. D. Beaton, S. L. Tisadale, and W. L. Nelson. 2005. Soil fertility and fertilizers: An introduction to nutrient management.7th Ed. Pearson Education Inc., Upper Saddle River. New Jersey, USA. 515 p.
  14. Jose, L., D. Garcia-Hernandez, Ricardo. Y. Valdez- Cepeda, Narciso. S. Avila, M. Bernardo, N. Alejandra, M. Rafael, L. Juan and T. Enriqur. 2005) Preliminary compositional nutrient diagnosis norms for cowpea (Vigna unguiculata (L.) Walp.) grown on desert calcareous soil. Plant and Soil. Volume 271, Numbers 1-2.pp 297-307.
  15. Khiari, L., L. E. Parent, and N. Tremblay. 2001a. Critical compositional nutrient indexes for sweet corn at early growth stage. Agron. J. 93:809–814.
  16. Khiari, L., L. E. Parent, and N. Tremblay. 2001b. The Phosphorus Compositional Nutrient Diagnosis Range For Potato. Agron. J. 93:815–819.
  17. Khiari, L., Parent, L. E., and Tremblay, N. 2001c. Selecting the high-yield subpopulation for diagnosing nutrient imbalance in crops. Agron. J. 93: 802-808.
  18. Marschner H. 2012. Marschner’s Mineral Nutrition of Higher Plants (3 rd edn). University of Adelaide press: Australia.
  19. Parent, L. E., and M. Dafir. 1992. A theoretical concept of compositional nutrient diagnosis. J. Am. Soc. Hortic. Sci. 117:239–242.
  20. Parent, L. E., L. Khiari. 2003. The compositional nutrient diagnosis of onions .xxxvi international horticultural congress: Toward ecologically sound fertilization strategies for field vegetable production. http://www.actahort.org.
  21. Parent, L. E. 2011. Diagnosis of the nutrient compositional space of fruit crops. Revista Brasileira Fruticultura, Jaboticabal. 33: 321-334.
  22. Refael, M., D. Ricardo, B. Fidel, M. Miguel, R. Raul, P. Oscar, L. Jose, M. Bernardo, D. Jose, and M. Enrique. 2004. Compostional Nutrient Diganosis In: Nopal (Opuntia ficus- indica). (on line). Available at http://www.Jpacd.org (verified 24 Mar .2009).
  23. Ross, S. M. 1987. Introduction to probability and statistics for engineers and scientists. John Wiley & Sons, New York, 233p.
  24. Walworth, L., and M. E. Sumner. 1987. The Diagnosis and Recommendation Integrated System (DRIS). Adv. Soil Sci. 6:149–188.