بررسی اثر کود زیستی ازتوباکتر و مدیریت کود اوره، توأم با کود حیوانی بر عملکرد و پروتئین گندم دیم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار بخش تحقیقات خاک و آب مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج، ایران

2 استادیار بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج، ایران

3 محقق بخش تحقیقات خاک و آب مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج، ایران

چکیده

به منظور بررسی اثر کود زیستی ازتوباکتر و مدیریت مصرف کود اوره توأم با کود حیوانی بر عملکرد و پروتئین گندم دیم، آزمایشی با دو سطح کود حیوانی شامل M0 )بدون کود حیوانی) و M15 (15 تن در هکتار کود حیوانی( و ده تیمار کودی با ترکیب­های مختلف روش و زمان مصرف کود اوره و تلقیح بذر با ازتوباکتر شامل، T1  =شاهد (بدون اوره و عدم تلقیح بذر با ازتوباکتر) T2 = کل اوره در پائیز، T3 = کل اوره در اوایل بهار به صورت سرک، T4  =نصف اوره در پائیز + نصف دیگر اوره در اوایل بهار به صورت سرک، T5 = نصف اوره در پائیز + محلول­پاشی 5% اوره (در مرحله پنجه­دهی)، T6 = تلقیح بذر با ازتوباکتر، (T2 + T6)T7=، (T3 + T6)= T8، (T4 + T6)= T9و  (T5 + T6)=  T10بر روی رقم گندم دیم آذر 2 در سه تکرار، به صورت آزمایش کرت­های خرد شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در تناوب گندم-آیش به مدت دو سال زراعی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم قاملو (کردستان) به اجرا در آمد. نتایج مشخص نمود که اثر کود حیوانی بر عملکردهای بیولوژیک و دانه در سطح (01/0>p) و بر وزن هزار دانه (05/0>p) معنی­دار بود. اثر تیمارهای کودی بر عملکردهای بیولوژیک و دانه و وزن هزار دانه (01/0>p) معنی­دار بود. اثر متقابل کود حیوانی و تیمارهای کودی بر هیچکدام از خصوصیات عملکردی معنی­دار نبود. میانگین عملکرد دانه در تیمارهای T4، T8، T3، T2، T5، T9، T7 وT10  نسبت به شاهد، به ترتیب به میزان 845، 833، 759، 755، 678، 670،657 و622 کیلوگرم در هکتار افزایش نشان دادند و همگی در یک گروه آماری قرار گرفتند، اما عملکرد دانه در تیمار ازتوباکتر، با شاهد تفاوت معنی­داری نداشت. اثر متقابل کود حیوانی و تیمارهای کودی بر پروتئین دانه معنی­دار بود (05/0>p). اثر تیمارهای کودی بر پروتئین دانه فقط برای تیمار T8 معنی­دار (05/0>p) بود. نتیجه کلی این بود که در گندم، دیم مصرف کل کود اوره در پائیز به عنوان بهترین زمان مصرف و در شرایط مصرف نصف کود اوره در پائیز، محلول­پاشی (پنج درصد) اوره در مرحله پنجه­دهی در بهار به عنوان تکمیل کننده تغذیه نیتروژنی، قابل توصیه است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Effect of Azotobacter Biofertilizer and Management of Urea Application Accompanied with Manure on Yield and Protein Content of Rained Wheat

نویسندگان [English]

  • Mohammad Hossein Sedri 1
  • Ebrahim Roohi 2
  • Mohammad Koohsar Bostani 3
1 Assistant Professor, Soil and Water Research Department, Kurdistan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Sanandaj
2 Assistant Professor, Crop and Horticultural Research Department, Kurdistan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center. AREEO, Sanandaj, Iran
3 Researcher, Soil and Water Research Department, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Sanandaj, Iran
چکیده [English]

In order to investigate the effect of seed inoculation with Azotobacter and, urea and manure on yield and protein content of rainfed wheat, an experiment was carried out with two levels of manure including M0 (without manure) and M15 (15 ton per hectare) and ten fertilizer treatments with different application methods of urea and seed inoculation with Azotobacter. Experimental treatments on Azar2 variety included T1=Check (without application of urea), T2=Total of urea in autumn, T3=Total of urea in spring, T4=Half of urea in autumn + Half of urea in spring, T5=Half of urea in autumn + spraying of urea in spring, T6=Inoculation of seed with Azotobacter, T7=(T2+T6), T8=(T3+T6), T9=(T4 +T6), T10= (T5+T6) as subplots. The experiment was carried out with three replications in fallow-wheat rotation as split-plot in a randomized complete block design at Ghamloo Research Station. Results showed that the effect of manure on biological yield, grain yield, and thousand kernel weight (TKW) was significant at 1%, 1%, and 5% probability levels, respectively. The effects of urea treatments on biological yield, grain yield, and TKW were all significant at 1% probability levels. Interaction effects of manure and fertilizer treatments on biological yield, grain yield, and TKW were not significant. Mean comparison of different traits on Duncan multiple range tests, indicated that grain yield of T4, T8, T3, T2, T5, T9, T7, and T10 compared with check increased significantly (p<0.05) as 845, 833, 759, 755, 678, 657, 670 and 622 kg. ha-1, respectively, and all were in one statistical group. T6 did not differ relative to the check. Interaction effects of manure and fertilizer treatments on grain protein content were significant (p<0.05). Mean comparison of the main effect of different fertilizer treatments were indicated that except for treatment 6, other treatments compare with check were increased grain protein content but this increase was significant (p<0.05) only for T8. Generally, result indicated that for rainfed wheat, the best application time of total urea was in autumn; and in the conditions of using half of urea in autumn, foliar application of urea (5%) in spring (tillering stage) as a plant nitrogen supplement can be recommended.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nitrogen fertilizer
  • Wheat quality traits
  • Fertilizer application time

مراجع

  1. ارزانش، محمدحسین. 1382. بررسی تأثیر مایه تلقیح آزوسپیریلومی در سه سطح مختلف کود نیتروژنی روی عملکرد گندم پائیزه. مجموعه مقالات هشتمین کنگره علوم خاک. ایران.
  2. اردکانی، محمدرضا، مجد، فرامرز، مظاهری، داریوش، نورمحمدی، قربان و امیرحسین شیرانی­راد. 1382. محاسبه کارایی جذب عناصر ماکرو در گیاهان و دانه گندم تحت تأتیر کاربرد آزوسپیریلوم، میکوریزا آربوسکولار و استرپتومایسیس به همراه کود دامی. مجموعه مقالات هشتمین کنگره علوم خاک. ایران.
  3. امامی، عاکفه. 1375. روش‌های تجزیه گیاه (جلد اول). مؤسسه تحقیقات خاک و آب. نشریه شماره 982. ایران.
  4. توشیح، وفا. 1376. بررسی اثرات میزان و زمان مصرف منابع مختلف کودهای ازته شیمیایی در گندم دیم. گزارش نهایی بخش تحقیقات خاک و آب. مرکز تحقیقات کشاورزی کردستان. ایران.
  5. توشیح، وفا. 1381. بررسی اثر محلول­پاشی اوره در گندم (ارقام سبلان و سرداری) در کردستان. گزارش نهایی بخش تحقیقات خاک و آب. مرکز تحقیقات کشاورزی کردستان. ایران.
  6. سدری، محمدحسین، میرخانی، رایحه، احمد، گلچین، ولی، فیضی اصل و عادل، سی و سی مرده. 1396. ارزیابی اثر مدیریت مصرف نیتروژن بر کارائی مصرف نیتروژن در گندم دیم با استفاده از ایزوتوپ نیتروژن15. نشریه علمی پژوهشی خاک (علوم خاک و آب). الف/جلد31. شماره 1. ایران.
  7. صالح راستین، ناهید. 1357. بیولوژی خاک. انتشارات دانشگاه تهران. ایران.
  8. علی احیائی، مریم و علی­اصغر بهبهانی زاده. 1372. شرح روش‌های تجزیه خاک (جلد اول). مؤسسه تحقیقات خاک و آب، نشریه شماره 893. ایران.
  9. فیضی­اصل، ولی. 1386. بررسی مقادیر و اشکال مختلف نیتروژن خاک در خصوصیات کمی و کیفی گندم دیم. گزارش نهایی. نشریه شماره 317/86. موسسه تحقیقات دیم کشور. ایران.
  10. فیضی اصل، فتوت، امیر، آستارایی، علیرضا و امیر لکزیان. 1393. مدیریت بهینه نیتروژن برای ژنوتیپ­های مختلف گندم دیم با استفاده از نیتروژن-15. رساله دکتری. دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد. ایران.
  11. محمودی، حمید. 1382. بررسی اثر کود بیولوژیکی ازتوباکتر در بستر جامد و مایع بر عملکرد گندم دیم. گزارش نهایی. موسسه تحقیقات کشاورزی دیم. مراغه. ایران.
  12. ملکوتی، محمدجعفر و پیمان کشاورز. 1384. نگرشی بر حاصلخیزی خاک­های ایران (شناسایی و بهره­برداری). انتشارات سنا. موسسه تحقیقات خاک و آب. وزارت جهادکشاورزی. ایران.
  13. Abrol, Y, 1990.  Nitrogen in higher plants.John Wiley and Sons,Inc, England.
  14. Abdel-, M., and J, Ryan. 1997. Nitrogen fertilizer use efficiency in WANA as determined by 15N technique. p 57-63. In J. Ryane (ed) Accomplishments and future challenge in dryland soil fertility research in the Mediteranean area. ICARDA, Aleppo, Syria.
  15. Cakmakç R., M, Turan, M, Gulluce, and F., Sahin. 2014. Rhizobacteria for reduced fertilizer inputs in wheat (Triticum aestivum spp. vulgare) and barley (Hordeum vulgare) on Aridisols in Turkey. International Journal of Plant Production 8(2): 163-181.
  16. Cohran, V. L., R. L. Warner and R. I. Papendick. Effect of depth and nitrogen application rate on yield, protein content and quality of winter wheat. Agron.J. 70: 964-968.
  17. Fowler, D. B., and J. Brydon. 1989. No-till winter wheat production on the Canadian prairies: Placement of urea and ammonium nitrate fertilizers. Agronomy Journal. 81: 518-524.
  18. Majeed, A., K. Abbasi, S. Hameed, A. Imran, and N. Rahim. 2015. Isolation and characterization of plant growth promoting rhizobacteria from wheat rhizosphere and their effect on plant growth promotion. Original Research 6: 1-10.
  19. Martinez Toledo, M. , J. Gonzalez-lopez, T. DeLa-Rubia, J. Moreno and Ramos-Cormenzana. 1988. Effect of inoculation with Azotobacter chroococcum on nitrogenase activity of Zea mays roots grown in agricultural soils under aseptic and non-sterile conditions. Biol. Fertil. Soils. 69: 170-173.
  20. Meshram, S. , and S. T. Shend. 1982. Total nitrogen uptake by maize with Azotobacter inoculation. Plant and Soil, 69: 275-280.
  21. Nazarly, H., and R. Seyed Sharifi. 2013. Study of qualitative and quantitative yield and some agronomic characteristics of sunflower (Helianthus annus L.) in response of seed inoculation with PGPR in various levels of nitrogen Journal of Agroecology 5(3): 308-317. (In Persian)
  22. Nieto, K. F., and W. T. Frankenberger. 1990. Influence of adenine, isopenthyle alchol and Azotobacter chroococcum on the growth of Raphanus sativus. Plant and Soil. 127: 147-156.
  23. Nuttall, W. F., W. Dawleg, S. S. Malbi, and K. E. Bowren. 1989. The effect of spring and fall application of N on yied and quality of barley (Hordeum Vulgare L.) and rapeseed (Brassica compestris L.). Canadian Journal of Soil Science 199-211.
  24. Ram, M., M. R. Davari, S. N. and Sharma.  2014. Direct, residual and cumulative effects of organic manures and biofertilizers on yields, NPK uptake, grain quality and economics of wheat (Triticum aestivum L.) under organic farming of rice-wheat cropping system. ournal of Organic Systems, 9 (1), pp. 16-30.
  25. Ryan J., M. Pala, S. Masri, M. Singh, and H. Harris. 2008. Rainfed wheat-based rotations under Mediterranean conditions: Crop sequences, nitrogen fertilization, and stubble grazing in relation to grain and straw quality. European Journal of Agronomy. 28: 112–118.
  26. Sedri, M. H., E, Roohi, M, Niazian and G, Niedbała .2022. Interactive Effects of Nitrogen and Potassium Fertilizers on Quantitative-Qualitative Traits and Drought Tolerance Indices of Rainfed Wheat Cultivar. Agronomy J (MDPI). 12: 1-30.
  27. Suba Rao, N. S. 1988. Biofertilizers in agriculture. Oxford and IBH Publishing Co., New Delhi, 208 p.
  28. Thompson, J. P., and V. B. D. Skerman. 1979. Azotobacterceae.417p. Academic press INC(Londen).
  29. Welch, R. M., W. H. Allaway, W.A. House and J. Kubota. 1991. Geographic distribution of trace element problems. 2nd ed. Ed: J. J. Mortvedt et al. Soil Sci. Soc. Am. Madison, WI:31-57
  30. Yahalon, E., Y. Kapulnik and Y. Okon. 1984. Response of Setaria italica to inoculation with Azospirillum brasilense as compared to Azotobacter chroococcum. Plant and Soil. 82: 7-85.
پژوهش های خاک
دوره 36، شماره 2
شهریور 1401
صفحه 109-125

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار