اثر شیرابه کمپوست زباله شهری بر قابلیت جذب برخی عناصر‌کم‌ مصرف در ذرت و کاهو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی سابق گروه خاکشناسی دانشگاه فردوسی مشهد

2 استادیار دانشگاه فردوسی مشهد

3 دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد

4 استاد دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

در فرایند تبدیل زباله‌های شهری به کمپوست مقدار زیادی شیرابه تولید می‌شود. اگر چه شیرابه حاصل از کمپوست زباله شهری یکی از مشکلات تولید کود کمپوست در کشور به شمار می‌رود، ولی در حقیقت باید آن را یکی از منابع سرشار آب و عناصر‌غذایی دانست. شیرابه کمپوست زباله شهری دارای عناصر‌کم‌مصرف (آهن، روی، منگنز و مس) است که می‌تواند مورد استفاده گیاه قرار گیرد. از طرفی میکروارگانیزم‌ها در چرخه عناصر‌غذایی در خاک نقش مهمی دارند. بنابراین به منظور بررسی اثر شیرابه کمپوست زباله شهری بر قابلیت جذب برخی عناصر‌کم‌مصرف در گیاه در شرایط سترون و غیرسترون این مطالعه با سه تیمار آبیاری (آب مقطر، شیرابه غیرسترون و شیرابه سترون)، سه تیمار خاک (خاک غیرسترون، خاک سترون + تلقیح با خاک غیرسترون و خاک سترون) و دو گیاه (ذرت و کاهو) در گلخانه به صورت فاکتوریل در چهارچوب طرح کاملاً‌تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. بر اساس نتایج بدست آمده، غلظت روی در اندام هوایی گیاه در تیمارهای شیرابه افزایش معنی‌داری یافت در‌حالی‌که غلظت آهن، منگنز و مس اندام هوایی گیاه تحت تأثیر کاربرد شیرابه قرار نگرفت. در اکثر موارد غلظت عناصر‌کم‌ مصرف در گیاه در اثر کاربرد شیرابه غیرسترون و شیرابه سترون تفاوت معنی‌داری با یکدیگر نداشت. همچنین فراهمی آهن در خاک (عصاره‌گیری شده با DTPA) در اثر کاربرد شیرابه افزایش یافت، در‌حالی‌که این افزایش در مورد روی، منگنز و مس مشاهده نشد. به‌طور‌کلی کاربرد شیرابه به مقدار 20 درصد حجمی شیرابه و آب مقطر سبب افزایش عملکرد ذرت و کاهو شد. همچنین غلظت عناصر ‌کم ‌مصرف (آهن، روی، منگنز و مس) در گیاه کمتر از غلظت ‌های ‌مجاز توصیه شده از لحاظ سمیت ( Paisو Benton، 1997) بود. در واقع به نظر می‌رسد بتوان از شیرابه در مقادیر کم به عنوان یک کود آلی مایع حاوی عناصر‌کم‌مصرف استفاده کرد. هر چند برای استفاده از شیرابه در دراز مدت باید به اثرات باقیمانده شیرابه در خاک نیز توجه شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of Municipal Waste Compost Leachate on Micronutrients Uptake by Maize and Lettuce in Sterile and Non-Sterile Conditions

نویسندگان [English]

  • S. Aryabod 1
  • Amir Fotovat 2
  • Amir Lakzian 3
  • GH. Haghnia 4
1 Department Former Graduate Sudent, Soil Science Department, Ferdowsi Uiversity of Mashhadof oil Science Ferdowsi University of Mashhad
2 Assistant Professor, Soil Science Department, Ferdowsi Uiversity of Mashhad
3 Associate Professor, Soil Science Department, Ferdowsi Uiversity of Mashhad
4 Professor, Soil Science Department, Ferdowsi Uiversity of Mashhad
چکیده [English]

In the process of conversion of solid waste refuses to compost, leachate is produced. Although municipal waste compost leachate is one of the problems of compost production in Iran, it may be considered as a source of water and nutrient. Municipal waste compost leachate contains micronutrients (Fe, Zn, Mn and Cu) that can be used by plants. Furthermore, microorganisms have important effects on nutrient cycle in soils. Therefore, a greenhouse experiment was conducted to study the effect of municipal waste compost leachate on micronutrients uptake by plant in sterile and non-sterile conditions, with three watering treatments (distilled water, non-sterile leachate and sterile leachate), three different treatments on soils (non-sterile soil, sterile soil + re-inoculation with non-sterile soil and sterile soil) and tow plants (lettuce, Lactuca sativa and maize, Zea mays) in a factorial complete randomized design with three replication. Results of this study showed that, plant uptake of Zn increased significantly under the leachate treatments. However, plant uptake of Fe, Mn and Cu were not affected by leachate treatments. In most cases, there was not significant difference between sterile and non-sterile leachate for micronutrients uptake by plant. Leachate application also increased DTPA extractable Fe but, DTPA extractable Zn Mn and Cu didn’t show any significant increase under the leachate treatments. Although Zn uptake by plant increased under the leachate treatments, DTPA. In general, use of leachate in soil for lettuce and maize had positive effect on plant yield. Concentration of Fe, Zn, Mn and Cu in plants studied did not exceed standard permissible levels of the metals with the application of leachate as liquid organic fertilizer

کلیدواژه‌ها [English]

  • Municipal waste compost leachate
  • Micronutrients
  • Sterilization
  • Maize
  • Lettuce
  • Calcareous soil
  1. الماسیان، ف. 1383. تأثیر شیرابه حاصل از کمپوست زباله‌های شهری بر خصوصیات شیمیایی خاک و عملکرد و اجزای عملکرد گیاه گندم. پایان نامه کارشناسی ارشد رشته خاکشناسی دانشکده کشاورزی. دانشگاه فردوسی مشهد
  2. خوشگفتارمنش، ا.ج. و کلباسی، م. 1381. اثر باقیمانده شیرابه بر ویژگی‌های خاک و رشد و عملکرد گندم. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی. جلد6، شماره3. ص148-141
  3. رضایی نژاد، ی. و افیونی، م. 1379. اثر مواد آلی بر خواص شیمیایی خاک، جذب عناصر به وسیله ذرت و عملکرد آن. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی. جلد4، شماره4. ص29-19
  4. رضوی طوسی، ا. 1380. برهمکنش کمپوست، شیرابه کمپوست و منگنز بر رشد و ترکیب شیمیایی اسفناج و برنج. پایان نامه کارشناسی ارشد رشته خاکشناسی دانشکده کشاورزی. دانشگاه شیراز
  5. صالح راستین، ن. 1357. بیولوژی خاک (موجودات خاکزی و نقش آنها در گردش عناصر). انتشارات دانشگاه تهران
  6. صفری سنجانی، ع.ا. 1382. بیولوژی و بیوشیمی خاک. انتشارات دانشگاه بو علی سینا
  7. گندمکار، ا. 1375. اثر شیرابه زباله و شیرابه کمپوست بر خصوصیات خاک و رشد و عملکرد گیاه ذرت. پایان نامه کارشناسی ارشد رشته خاکشناسی دانشکده کشاورزی. دانشگاه صنعتی اصفهان
  8. Al-Yaqout, A.F., and Hamoda, M.F. 2003. Evaluation of landfill leachate in arid climate-a case study. Environment International. 29: 593-600
  9. Brar, M.S., Malhi, S.S., Singh, A.P., Arora, C.L., and Gill, K.S. 2000. Sewage water irrigation effects on some potentially toxic trace elements in soil and potato plants in northwestern India. Canadian Journal of Soil Science. 80: 465-471
  10. Bromfield, S.M. 1978. The effect of manganese-oxidizing bacteria and pH on the availability of manganous ions and manganese of oxides to oats in nutrient solution. Plant and Soil. 49: 23-39
  11. Cheng, B.T., and Quellette, G.J. 1970. Effects of steam sterilization and organic amendments on the manganese status and associated characteristics of acid soils. Soil Science. 110: 383-388
  12. Crowly, D.E., Romheld, V., Marschner, H., and Szaniszlo, P.J. 1992. Root – microbial effects on plant iron uptake from siderophores and phytosiderophores. Plant and Soil. 142: 1-7
  13. Dalton, B.R., Blum, U., and Weed, S.B. 1989. Plant phenolic acids in soils: sorption of ferulic acid by soil and soil components sterilized by different techniques. Soil Biology and Biochemistry. 21: 1011-1018
  14. De Pascale, S., Maggio, A., and Barbieri, G. 2005. Soil salinization effects growth, yield and mineral composition of cauliflower and broccoli. European Journal of Agronomy. 23: 254-264
  15. Lindsay, W.L., and Norvell, W.A. 1978. Development of a DTPA soil test for zinc, iron, manganese and copper. Soil Science Society of American Journal. 42: 421-428
  16. Lindsay, W.L. 1992. Chemical equilibria in soils. John Wiley and sons. New York
  17. Marschner, P., Rumberger, A. 2004. Rapid changes in the rhizosphere bacteria community structure during re-colonization of sterilized soil. Biology and Fertility of Soils. 40: 1-6
  18. Nambiar, E.K.S. 1976. The uptake of zinc - 65 by oats in relation to soil water content and root growth. Australian Joutnal of Soil Research. 14:67-74
  19. Neilsen, D., Neilsen, G.H., Sinclair, A.H., and Linehan, D.J. 1992. Soil phosphorus status, pH and the manganese nutrition of wheat. Plant and Soil. 145: 45-50
  20. Page, A.L., Miller, R.H., and Kenny, D.R. 1982. Methods of soil analysis part 2: chemical and microbiological properties. 2nd edition. ASA. SSSA. Madison. Wisconsin. USA
  21. Pais,, and JJ.Benton.1997. The handbook of trace elements. St.Lucie Press. Boca. Raton. Florida
  22. Powlson, D.S., and Jenkinson, D.S. 1976. The effects of biocidal treatments on metabolism in soils-II. Gamma irradiation, autoclaving, air-drying and fumigation. Soil Biology and Biochemistry. 8: 179-188
  23. Rietz, D.N., and Haynes, R.J. 2003. Effects of irrigation – inducrd salinity and sodicity on soil microbial activity. Soil Biology and Biochemistry. 35: 845-854
  24. Rroco,E., Kosegarten,H., Harizaj,F., Imani,J., and Mengel,K.2003. The importance of soil microbial activity for the supply of iron to sorghum and rape. Europian Journal of Agronomy. 19:487-493
  25. Shaw, L.J., Beaton, Y., Glover, A., Killham, K., and Mehary, A.A. 1999. Re-inoculation of autoclaved soil as a non-sterile treatment for xenobiotic sorption and biodegradation studies. Applied Soil Ecology. 11: 217-226
  26. Skipper, H.D., and Westermann, D.T. 1973. Comparative effects of propylene oxide, sodium azide, and autoclaving on selected soil properties. Soil Biology and Biochemistry. 5: 409-414
  27. Sonneveld, C., and Voogt, S. 1973. The effects of soil sterilization with steam-air mixtures on the development of some glasshouse crops. Plant and Soil. 38: 418-423
  28. Sterritt, R.M., and Lester, J.N. 1980. The value of sewage sludge to agriculture and effects of the agricultural use of sludges contaminated with toxic elements: A review. The Science of the Total Environment. 16: 55-90
  29. Tatsi,A.A., and Zouboulis,A.I.2002. A field investigation of the quantity and quality of leachate from a municipal solid waste landfill in a Mediterranean climate (Thessaloniki,Greece). Advances in Environmental Research. 6:207-219
  30. Warman, P.R., and Termeer, W.C. 2004. Evaluation of sewage sludge, septic waste and sludge compost applications to corn and forage: Ca, Mg, S, Fe, Mn, Cu, Zn and B content of crops and soils. Bioresource Technology. (in Press)
  31. Wolf, C., Dao, T.H., Scott, H.D. and Lavy, T.L. 1989. Influence of sterilization methods on selected soil microbiological, physical, and chemical properties. Journal of Environmental Quality. 18: 39-44
  32. Yilmaz, E.I. 2003. Metal tolerance and biosorption capacity of Bacillus circulans strain EB1. Research in Microbiology. 154: 409-415