مقایسه ارقام مختلف گندم دیم در جذب رطوبت، فسفر و عملکرد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی موسسه تحقیقات کشاورزی دیم

2 عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان ‌شرقی

چکیده

کمبود فسفر یکی از عوامل محدود کننده رشد گیاهان در اغلب خاک‌ها است که این کمبود از رسوب، تبادل و تغییر شکل فسفر ناشی می‌شود. بعلاوه کمبود رطوبت از عوامل دیگر در کاهش حلالیت، پخشیدگی فسفر و رشد ریشه بوده که منجربه کاهش جذب فسفر می‌گردد. لذا به منظور بررسی اختلاف ارقام گندم در میزان جذب رطوبت و فسفر و تولید عملکرد در استفاده از کود فسفره مصرفی در شرایط دیم، آزمایشی با تیمارهای مختلف ارقام گندم (سرداری، سبلان، آذر2، Ogosta/sefid، Fenkang15/Sefid و Pvn”A”/Bow”S”//Lira"S"/31 Shahi) در پایه بلوک‌های کامل تصادفی در 4 تکرار و به مدت 3 سال زراعی ازسال 84-1381 در مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم اجرا شد. تغییرات رطوبت در اعماق مختلف خاک، اختلاف جذب فسفر، عملکرد دانه، کاه کلش، عملکرد بیولوژیکی، شاخص برداشت برای ارقام مختلف مورد بررسی قرار گرفت و نتایج نشان داد که رطوبت در اعماق 10-5  و 20-10 سانتی‌متری بسته به زمان متغیر و برای ارقام مختلف این میزان رطوبت در اعماق مختلف متفاوت بود. ارقام گندم آذر 2 و سرداری در مقایسه با سایر ارقام گندم بیشترین جذب رطوبت از خاک و فسفر را داشتند و ارقام Ogosta و سبلان با ارقام آذر 2 و سرداری از لحاظ آماری در یک کلاس قرار گرفتند. ارقام آذر 2 و سرداری در مقایسه با رقم Fenkang میزان جذب فسفر بالاتری داشتند. به‌طور مشابه با جذب رطوبت و فسفر، ارقام گندم آذر 2 و سرداری نسبت به سایر ارقام گندم بیشترین عملکرد دانه را داشتند و همچنین ارقام گندم آذر 2، سرداری، سبلان و Ogosta بالاترین رقم شاخص برداشت را در مقایسه با ارقام دیگر گندم داشتند. این مطالعه نشان می‌دهد واریته‌های مختلف گندم در استفاده از رطوبت اعماق مختلف خاک، جذب فسفر و تولید عملکرد در شرایط دیم، توانایی‌های متفاوتی دارند. ارقام گندم آذر 2، سرداری و Ogosta در مقایسه با سایر ارقام گندم مورد مطالعه در این پژوهش بیشترین قدرت جذب فسفر و تولید عملکرد بالاتری را در شرایط دیم داشتند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Study on Differences of Wheat Varieties in Moisture, P Uptake and Grain Yield Under Dry Land Condition

نویسندگان [English]

  • G. R. Valizadeh 1
  • A. Salek Zamani 2
1 Researcher, Dryland Agricultural Research Institute
2 Researcher, Agricultural and Natural Resources Research Center of East Azarbayjan
چکیده [English]

Soil phosphorus (P) deficiency is limiting plant growth factors in many soils. The deficiency resulted from P ion exchange, precipitation and transformation. Soil moisture deficiency also limits P uptake by reducing P diffusion and plant root growth. Since, the response of different wheat varieties and genotypes in P and soil moisture uptake and growth might differ. Therefore, differences of wheat varieties for moisture from different depths and P uptake were studied. In order to do this study, experiment was conducted with 6 wheat varieties )Sardari, Azar 2, Sabaln, Ogosta/sefid and Fenkang15/Sefid and Pvn”A”/Bow”S”//Lira"S"/31 Shahi) with randomized complete block design (RCBD) with four replications in Maragheh research station for three years (1380-1383). Soil moisture fluctuations for different wheat varieties in three replications were also determined for two different depths (5-10 and 10-20 cm root zone). Data of different varieties for moisture, P uptake, grain and straw yield were collected and analyzed in Genstat 5. The results showed that soil moisture contents differed significantly (P≤0.01) in two different soil depths 5-10 and 10-20 cm. Soil moisture level in 5-10 cm depth in morning measurement compared to afternoon were differed, which were higher than afternoon measurements. In addition, moisture content in root zone for different wheat verities varied. Wheat grain and straw yield, harvest index, P uptake were differed significantly (P≤0.01). Sardari, Azar 2 and Ogosta compared to other wheat varieties had greater moisture uptake, leading to increased P uptake grain yield. However, to some extent harvest index was different for wheat varieties. It can be concluded that soil moisture contents were differed for all wheat varieties. Wheat varieties in moisture uptake from different soil depths, and P uptake and grain yield varied. Sardari, Azar 2 and Ogosta had greater moisture and P uptake, and grain yield compared to B31 and Fankang varieties.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Wheat Varieties
  • Moisture Uptake
  • Phosphorus Uptake
  • Grain Yield
  • Dry Land

مراجع

  1. سید قیاسی، م. ف.1372. گزارش مطالعات خاکشناسی تفصیلی اراضی مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم. انتشارات مرکز تحقیقات آذربایجان شرقی.
  2. علی احیایی، م. و ع.ر. بهبهانی زاده.1372. شرح روش‌های تجزیه خاک (جلد اول). مؤسسه تحقیقات خاک و آب، نشریه شماره 893.
  3. Caldwell, M.M., T.E. Dowson and J.H. 1988. Hydraulic lift: Consequences of water efflux from the roots of plants. Oecologia, 113: 151-161.
  4. Clarkson, D.T.1985. Factors affecting mineral nutrient acquisition by plants. Annual Review of Plant Physiology, 36: 77-115.
  5. Fohse, D., N. Claassen and A. Jungk. 1991. Phosphorus efficiency of plants. II.Significance of root radius and cation -anion balance for phosphorus in flux in seven plant species. Plant and Soil, 132: 261-272.
  6. Gourley, C.Y.P., D.L. Allan and M.P. Russell, 1993. Defining phosphorus efficiency in plant. Plant and Soil, 155/156: 29-37.
  7. Gourley, C.J.P., D.L. Allan and M.P. Russelle. 1994. Plant nutrient efficiency: A comparison of definitions and suggested improvement. Plant and Soil, 158, 29-37.
  8. Li, E.M., J. Cao and T.C. Wang. 1998. Influence of phosphorus supply pattern in soil on yield of spring wheat. Journal of Plant Nutrition, 21:1921-1931.
  9. Purnomo, E. and A.S. Black. 1994. Phosphorus fertilizer as affected by time and method of application in soil with acidic subsurface layer. Fertilizer Research, 39: 77-82.
  10. Richards, J.H. and M.M. Caldwell. 1987. Hydraulic lift: substantial nocturnal water transport between soil layers by Artemisia tridentate Oecologia, 73: 486-489.
پژوهش های خاک
دوره 22، شماره 2
اسفند 1387
صفحه 155-163

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار