ارایه مدل اجزاء محدود به منظور بررسی کمی و کیفی آبخوان شهر ری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه صنعتی خواجه نصیر الدین طوسی

2 کارشناس ارشد عمران محیط زیست پژوهشگاه صنعت نفت

چکیده

مسأله آب شرب ری با جمعیتی بالغ بر 1 میلیون نفر، از حادترین و اساسی‌ترین مشکلات این شهر می‌باشد. چاه‌های آب شرب شهر ری 40 تا 50 درصد آب شرب شهروندان ریی را تأمین می‌کند. علاوه بر مسأله آلودگی آب زیرزمینی شهر ری، افزایش جمعیت و افزایش سرانه مصرف آب شرب باعث افزایش تقاضای آب و در نتیجه افت سطح آب زیرزمینی در منطقه شده است. اجرای طرح شبکه جمع آوری و انتقال فاضلاب شهری هم باعث تشدید افت سطح آب زیر زمینی شهر ری شده است. در این مقاله از میان آلودگیهای مختلف آب زیر زمینی، نیترات به دلیل قابلیت انحلال زیاد در آب، جذب کم و نیز پایداری ترکیب آن در آب، به عنوان بهترین شاخص برای نشان دادن آلودگی آب زیر زمینی مورد بررسی قرار گرفته است. مدل کمی آبخوان شهرری با استفاده از کد نرم افزاری PMWIN تهیه شد. سپس اطلاعات نیترات چاههای آب شرب شهرری از سال 1375 تا سال 1383 جمع آوری و پردازش شدند تا به فرمت ورودی کد نرم افزاری  MT­­3Dدرآیند. مقادیر ضرایب پخشودگی طولی و عرضی، طول پخش، ضریب جذب واسنجی شدند و در نهایت مدل کیفی آبخوان شهر ری تهیه شد. برای تهیه مدل ریاضی آب زیرزمینی ابتدا اطلاعات ورودی به کد نرم‌افزاری PMWIN جمع آوری و پردازش شدند. مدل تهیه شده در دو رژیم با جریان دایم و جریان غیر دایم مورد واسنجی قرار گرفت. تحلیل خطای باقیمانده‌ها، توزیع مکانی خطاها، درصد اختلاف ورودی و خروجی مدل، تحلیل حساسیت، واسنجی شرایط مرزی، مقایسه سطح آب محاسبه شده و مشاهده شده و در نهایت صحت سنجی مدل در هر دو رژیم دایم و غیر دایم مورد بررسی قرار گرفتند. با گذر از تمامی این مراحل مدل آب زیرزمینی شهرری تهیه شد. سطح آب زیرزمینی مناطق شرقی شهر ری بین 5/1 تا 5 متر و مناطق مرکزی شهر 5 تا 11 متر افت در هشت سال آینده خواهند داشت. به علت فقدان تغذیه آبخوان به خاطر احداث شبکه جمع آوری فاضلاب و همچنین تراکم شدید چاه‌ها در این منطقه و همچنین افزایش سرانه مصرف آب و افزایش جمعیت شهر، سطح آب غرب ری در بعضی مناطق بیش از 22 متر افت خواهد نمود. نتایج مدل نشان دهنده آن است که به علت فقدان شبکه جمع آوری فاضلاب در مرکز شهر میزان نیترات همچنان زیاد خواهد بود. در مناطق غرب و جنوب غربی شهر ری به علت تأثیر شبکه فاضلاب، مقدار نیترات آبخوان به کمتر از 30 میلی گرم در لیتر کاهش پیدا خواهد کرد و به تدریج دامنه کاهش نیترات آبخوان از سمت غرب و جنوب غربی به سمت مناطق مرکزی شهر گسترش خواهد یافت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Finite Difference Modeling of Rey Province Ground Water

نویسندگان [English]

  • M. Ehteshami 1
  • A. Sharifi 2
1 Assistant Professor, Khaje Nasir Toosi University of Technolgy
2 Researcher, Research Institute of Petroleum Industry
چکیده [English]

Drinking water demand is presently putting pressure on the City of Rey authorities. With a population of about one million in central Iran, the city relies on groundwater sources to tackle its growing need for the potable water. The quality of the groundwater, which currently contributes up to 50% to the total drinking water demand, has become a major concern. In this research, groundwater contamination in the Rey province and its social health impacts has been investigated. In particular, the problem of groundwater contamination caused by nitrates and bacteria due to anthropogenic activities in the area has been addressed. The study has been encountered with several difficulties such as shortage in proper field data and measurements, the vast study area as well as the complexity of nitrate fate. The main focus has been to identify the contaminant sources in the area, classify the saturated zones, learn about nitrate transport mechanisms and estimate the quantities finally discharged into the groundwater. The employed mathematical groundwater model shows that during a representative simulated 7 years dry period (from 1382 to 1388) the mean groundwater level will drop about 9.5 meters. In the eastern regions the water surface will move from -1.5 to -5 meter, while in the central regions the water surface will fall from -5 to -11 meters. In some areas in the western regions the water surface will even drop more than 22 meter. Groundwater quality model shows that the Rey aquifer consists of several overlying layers. It has been perceived that during the representative dry period, the nitrate concentration will increase in the central and eastern regions. Bearings of an under construction sewage collection network and treatment, however, has not been included in the current study. The new sewage system seems to have some impacts on the nitrate concentration in the Rey province and will put the actual figures lower than that that reported by the current study. The employed mathematical groundwater model (PMWIN) is competent to predict the groundwater potentials for periods of about 10 years. With conventional quality groundwater models, it is only possible to provide predictions up to 2 to 3 years. Which is why the errors of quality groundwater model would be increasingly, mount after 3 years.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Modeling
  • Rey
  • Nitrate
  • Contaminant
  • Ground Water
  • MT3D
  • PMWIN-5.3

مراجع

  1. اعتباری، ب. 1377. بررسی آبهای زیرزمینی دشت تربت حیدریه و ارایه مدل ریاضی آن، پایان نامه کارشناسی ارشد هیدرولوژی دانشگاه شهید بهشتی.
  2. اعتباری، ب.1383. مطالعات مدل ریاضی محدوده مطالعاتی دشت ری، دفتر تلقین و بیلان شرکت آب منطقه ای تهران.
  3. طبری، م.ر.1383. شرکت مهندسین مشاور پنگان آوران، مدل کیفی آبهای زیرزمینی دشت میناب.
  4. خلقی، م. 1382. کارگاه ‌آموزشی ـ تخصصی‌مدلهای‌ریاضی‌درآلودگی‌آبهای‌ زیر زمینی از تئوری تا کاربرد، گروه مهندسی آبیاری و آبادانی دانشگاه تهران.
  5. سازمان آب منطقه ای تهران، امور بررسی های منابع آب، مجموعه اطلاعات قنوات منطقه ری 1368-
  6. جوکار نیاسر، و. 1381. بررسی و تخمین میزان انتقال نیترات از چاه های جاذب به سطح آب زیرزمینی در تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه صنعتی شریف.
  7. Anderman, E.R. and M.C. Hill. 2001. MODFLOW-2000, the S. Geological Survey Modular Ground-Water Model Documentation of the ADVective-Transport Observations (ADV2) Package. U.S. Geological Survey Open-File Report 01-54, 69 p.
  8. Anderman, E.R. and M.C. 2003. Detailed evaluation of particle tracking in hydrogeologic units, in Poeter, E.P, Zheng, C., Hill, M.C. and Doherty, J., eds. Proceedings, MODFLOW and more 2003. Understanding through Modeling. Golden, CO, Colorado School of Mines, Proceedings, September 16-19, 2003, p. 94-98.
  9. Anderman, E.R., K. Kipp, M.C. Hill, J. Valstar and R. Neupauer. 2003. Model-layer Variable-Direction Horizontal Anisotropy (LVDA) capability in MODFLOW-2000, in eds, Poeter, E.P, Zheng, C., Hill, M.C. and Doherty, John, Proceedings, MODFLOW and more 2003, Understanding through Modeling. Golden, CO, Colorado School of Mines, Proceedings, September 16-19, 2003, p. 42-46.
  10. Barlebo, H.C., M.C. Hill, and D. 2004. Identification of groundwater parameters at Columbus, Mississippi using three-dimensional inverse flow and transport model. Water Resources Research, 40 (4), Wo4211, doi: 10.1029/2002WR00 1935.
  11. Barth, G.R., M.C. Hill, T.H. Illangasekare, and H. Rajaram. 2001. Predictive modeling of flow and transport in a two-dimensional intermediate-scale, heterogeneous porous media. Water Resources Research, 37(10):250-2512.
  12. Chiang .W.H. and W. Kinzelbach.1996. Processing MODFLOW for windows (PMWIN), A Simulation system for modeling ground water flow and pollution processes. C Vision Pty Ltd. Sydney, NSW, Australia.
  13. Craig, J.R., A.J. Rabideau, and Jankovic. 2008. Visual Bluebird: Software for Teaching Groundwater Modeling and Potential Flow to Undergraduate Students. Presented at Frontiers in Assessment Methods for the Environment (FAME), Minneapolis, MN, Proceedings, Aug. 10-13, 2003.
  14. Detwiler, I., S. Mehl, H. Rajaram and W.W. Cheung, 2002. Comparison of an algebraic multigrid algorithm to two iterative solvers used for modeling ground water flow and transport. Ground Water, 40(30):267-272.
  15. Hill, M.C., H. Middlemis, P. Hulme, E. Poeter, J. Riegger, S.P. Neuman, H. Williams and M. Anderson. 2004. Brief overview of selected groundwater modeling guidelines, in Kovar, K., and Hrkal, Z., eds., 2004. Finite-Element Models, MODFLOW, and More 2004 - solving Ground Water Problems 2004, Proceedings, September 13-16. Karlovy Vary, Czech Republic, p. 105-120.
  16. Hornberger, G.Z., L.F. Konikow and P.T. Harte. 2002. Simulating solute transport across horizontal-flow barriers using the MODFLOW Ground-Water Transport Process. S. Geological Survey Open-File Report 02-52, 28 p.
  17. Mehl, S., and M.C. Hill. 2001. A comparison of solute-transport solution techniques and their effect on sensitivity analysis and inverse modeling results. Ground Water, 39(2): 300-307.
  18. Mehl, S., M.C. Hill and A. Leake. 2001. Local grid refinement methods for MODFLOW. Ground Water, 44 (6): 792-796.
  19. Shultz, S.M., S. Ge and M.C. Hill. 2001. Ground-water flow in a mine-contaminated watershed, southwest Colorado, testing of conceptual models using inverse modeling. Proceedings, MODFLOW 2001 conference, Golden, CO, September 2001, p. 154-160.
  20. Tiedeman, C.R. and M.C. Hill. 2004. Using sensitivity analysis in model calibration efforts, Proceedings of the International Workshop in Uncertainty, Sensitivity, and Parameter Estimation for Multimedia Environmental Modeling, August 19-21 2003. S. NRC Publication NUREG/CP-0187, p. 53-56.
  21. Tiedeman, C.R., D.M. Ely, M.C. Hill and G.M. O'Brien. 2004. A method for evaluating the importance of system state observations to model predictions, with application to the Death Valley regional groundwater flow system. Water Resources Research, 40(12), doi: 10.1029/2004WR003313.
پژوهش های خاک
دوره 22، شماره 2
اسفند 1387
صفحه 257-270

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار