بررسی کارآیی گوگرد و مایه تلقیح باکتریهای جنس تیوباسیلوس بر جذب عناصر غذایی و عملکرد ذرت در یک خاک آهکی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهش

2 کارشناس ارشد

3 استادیار پژوهش موسسه تحقیقات خاک و آب

چکیده

استفاده از گوگرد یکی از روشهای افزایش حلالیت عناصر تثبیت شده در خاکهای آهکی و قلیایی محسوب می‌شود. شرط بهره‌گیری از توان بالقوه گوگرد، حضور میکروارگانیسم‌های اکسید کننده این ماده به ویژه باکتری‌های جنس تیوباسیلوس در خاک می‌باشد. تحقیق حاضر به منظور بررسی امکان جایگزینی بخشی از کودهای حاوی فسفر و عناصر کم مصرف با گوگرد و مایه تلقیح باکتریهای تیوباسیلوس به صورت طرح بلوک‌های کاملاً تصادفی در قالب آزمایش‌ فاکتوریل در دو سال متوالی در شرایط مزرعه بر روی گیاه ذرت، انجام شد. تیمارهای آزمایشی در سال اول شامل چهار سطح گوگرد (200، 400 ، 600 و 1000کیلوگرم در هکتار)، چهار سطح مایه تلقیح تیوباسیلوس (نسبت وزنی مایه تلقیح به گوگرد مصرفی معادل 0، 1، 2 و 4 درصد)، شاهد و مصرف بهینه کود براساس آزمون خاک بودند. پس از عملیات تهیه زمین در 72 کرت به ابعاد 4/2 ×5 متر، تیمارها اعمال گردید. بذر ذرت از رقم Single Cross 704 به فاصله 5/17 سانتی‌متر در پشته‌هایی که 60 سانتی‌متر از یکدیگر فاصله داشتند، کاشته شد. پس از ظهور گلهای تاجی، نمونه برداری برگ صورت گرفت. بعد از کامل شدن دوره رشد گیاه، از دو ردیف میانی هر کرت از سطحی معادل 2/4 مترمربع برداشت انجام شد. وزن‌تر، وزن خشک، متوسط طول و وزن بلال و همچنین میزان آهن، روی، مس، منگنز و فسفر در ساقه ، برگ و دانه ذرت اندازه‌گیری شدند. در سال دوم آزمایش تیمارها شامل سه سطح گوگرد (200، 400 و 600 کیلوگرم در هکتار)، دو سطح مایه تلقیح (نسبت وزنی مایه تلقیح به گوگرد مصرفی معادل 0 و 1 درصد)، شاهد و مصرف بهینه کود براساس آزمون خاک بودند. در24 کرت پس از اعمال تیمارها، ذرت کشت گردید. عملیات تهیه زمین، کاشت، داشت، برداشت، آبیاری، کوددهی، نمونه‌برداری، اندازه‌گیری شاخص‌ها و تجزیه و تحلیل نتایج همانند سال اول آزمایش انجام شدند. نتایج آزمایش سال اول نشان داد که از لحاظ شاخص‌هایی نظیر وزن بلال، طول بلال و مقدار جذب فسفر، آهن، روی، مس و منگنز در بخش هوایی ذرت تفاوت معنی‌دار بین تیمارها وجود ندارد و همه آنها در یک سطح آماری قرار گرفتند. اگرچه از لحاظ غلظت فسفر، آهن، مس، روی و منگنز در بخش هوایی ذرت، تفاوت معنی‌داری بین تیمارهای آزمایشی وجود داشت، ولی هیچ یک از تیمارها با شاهد یا کود سوپر فسفات تریپل اختلاف معنی‌دار نداشتند، این در حالی است که تفاوت تیمارها از لحاظ وزن خشک بخش هوایی ذرت معنی‌دار بود و وزن خشک در تیمارهای شاهد، سوپر فسفات و تیمار4 (بهترین تیمار از نظر عملکرد) به ترتیب 62/30، 83/35 و 71/37 تن در هکتار بودند و دو تیمار اخیر در یک سطح آماری قرار گرفته و تفاوت آنها با شاهد معنی‌دار بود. تیمارهای 2، 4، 5، 7، 8، 10، 13، 14 و 15 با تیمار کود سوپر فسفات و سایر تیمارها با تیمار شاهد در یک سطح آماری قرار گرفتند. در سال دوم آزمایش، از لحاظ وزن خشک و میزان عناصر غذائی جذب شده توسط بخش هوائی ذرت تفاوت معنی‌داری بین تیمارها مشاهده نشد، در حالیکه غلظت برخی عناصر در برگ و دانه ذرت در تیمارهای مختلف متفاوت بوده و تیمار مصرف بهینه کود بیشترین غلظت‌ها را به خود اختصاص داد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of Sulfur and Thiobacillus Inoculum on Nutrient Uptake and Yield of Corn in A Calcareous Soil

نویسندگان [English]

  • H. Besharati 1
  • F. Nourgholipour 2
  • K. Khavazi 3
1 Assistant Prof
2 Researcher and Assistant Prof. at the Soil
3 Water Research Institute; respectively
چکیده [English]

Application of sulfur is one way to increase the availability of insoluble nutrients in calcareous and alkaline soils. Effectiveness of elemental sulfur depends on the activity of sulfur oxidizing bacteria especially, Thiobacillus genus. To evaluate the possibility of partially substituting sulfur along with Thiobacillus inoculum for phosphorus and micronutrient fertilizers, a randomized complete block factorial experiment was carried out on corn for two consecutive years. The treatments included four levels of sulfur (200, 400, 600 and 1000 kg/ha), four levels of Thiobacillus inoculum (at rates of 0, 1, 2 and 4 percent of sulfur) a control and balanced fertilization based on soil tests, during the first year. Following soil preparation and establishment of 72 plots measuring 5 * 2.4 m, each fertilizer was applied according to the treatment schedule, and finally a Single Cross 704 variety of corn was planted every 17.5 cm on rows 60 cm apart. Leaf samples were collected when the plants tasseled. At the end of the growing season the plants were harvested on two middle rows in 4.2 m2 sections, then the fresh weight, the dry weight, average length and weight of ears, as well as the concentrations of iron, zinc, copper, manganese and phosphorus were determined in the stems, leaves and grains. The treatments for the second year of the experiment included three levels of sulfur (200, 400 and 600 kg/ha), two levels of Thiobacillus inoculum (at the rates of 0 and 1% of sulfur w/w), a control, and balanced fertilization based on soil tests. Following fertilizer treatments on 24 plots prepared as the year before, corn was planted in the same way. Other cultivation practices, harvesting, irrigation, fertilizer application sampling and analysis, measurement of various other parameters, as well as statistical procedures were performed as in the first year. Data from the first year showed that there were no significant treatment effects with respect to weight and length of ears or the absorption of phosphorus, iron, zinc, copper and manganese in the shoots, even though the concentrations of phosphorus, iron, copper, zinc, and manganese in the shoots were significantly different for the different treatments. However none of the treatments were significantly different from the control or triple superphosphate with respect to the concentrations effects for the nutrients listed. This was true even though the treatments significantly affected the shoot dry weights. The dry weights for the control plot, optimal fertilization and treatment T4 (with the highest yield) were 30.62, 35.83 and 37.71 tons per hectare, respectively. Where the last two treatments were statistically the same but significantly different from the control. Treatments T2, T4, T5, T7, T8, T10, T13, T14 and T15 were statistically the same as triple superphosphate treatment, while the rest of the treatments had the same statistical significance as the control. Data from the second year showed that there were no significant treatment effects with respect to dry weight and nutrients uptake in the shoots, even though the concentrations of phosphorus, iron, copper, zinc, and manganese in the shoots and seed were significantly different for the different treatments, and treatment T8 (optimal fertilization) was the best.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sulfur
  • Thiobacillus inoculant
  • Corn
  • Increasing nutrients availability
  1. آذری، ح. م. 1370. بررسی اثر گوگرد بر قابلیت جذب فسفر خاک. گزارش نهایی شماره477، موسسه تحقیقات خاک و آب، تهران، ایران.
  2. امامی، ع. 1375. روشهای تجزیه گیاه. نشریه فنی شماره 982، موسسه تحقیقات خاک و آب، نشر آموزش کشاورزی، کرج، ایران.
  3. بشارتی کلایه، ح. 1377. بررسی اثرات کاربرد گوگرد همراه با گونه‌های تیوباسیلوس در افزایش قابلیت جذب برخی از عناصر غذایی درخاک. پایان نامه کارشناسی ارشد گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.
  4. علی احیائی، م. و ع. ا. بهبهانی زاده. 1372. شرح روشهای تجزیه خاک (جلد اول). موسسه تحقیقات خاک و آب، نشریه شماره 893، تهران، ایران.
  5. کوچک‌زاده، ی.، م. ج. ، ملکوتی و ک. خاوازی. 1380. نقش گوگرد، تیوباسیلوس، حل کننده‌های فسفات و تفاله چای در تأمین فسفر مورد نیاز ذرت از خاک فسفات. مجله خاک و آب، ویژه نامه مصرف بهینه کود، جلد 12، شماره 14، مؤسسه تحقیقات خاک و آب، تهران، ایران.
  6. 2003. Elemental Sulfur. Part ll: Characterstics of S oxidation. URL: http//www.Back-To-basics.Net/agrifacts/pdf/b2b29b.pdf.
  7. Attoe, O. J. and Olson, R. A. 1966. Factors affecting the rate of oxidation of elemental sulfur and that added in rock- phosphate- sulfur fusion. Soil Sci., 101: 317- 324.
  8. Bardiya, M. C., Narula, N. and Vyas, S. R. 1982. Effect of inoculation of Thiobacillus on the lucerne crop (Medicago sativa L.) grown in alkali soils. HAU J. Res., 11(4): 286-290.
  9. Chapman, S. J. 1989. Oxidation of micronized elemental sulfur in soil. Plant and Soil, 116:69- 76.
  10. Jaggi, R. C., M. S. Aulakh and R. Sharma. 2005. Impacts of elemental S applied under various temperature and moisture regimes on pH and available P in acidic, neutral and alkaline soils. Biol. Fertil. Soils, 41:52-58.
  11. Kalbasi, M., F. Filsoof, and Y. Rezai-Nejad. 1988. Effect of sulfur treatment on yield and uptake of Fe, Zn and Mn by corn, sorghum and soybean. J. Plant Nutr., 11: 1353-1360.
  12. Kalbasi, M., N. Manuchehri, and F. Filsoof. 1986. Local acidification of soil as a means of alleviate iron chlorosis on quince orchards. J. Plant Nutr., 9 : 1001- 1007.
  13. Kaplan, M. and S. Orman. 1998. Effect of elemental sulfur and sulfur containing waste in a calcareous soil in Turkey. J. Plant Nutr., 21: 1655- 1665.
  14. Kelly, D. P. and A. P. Harrison. 1984. Genus Thiobacillus. In: Staley, J. T. (ed.) Bergey’s Manual of Systematic Bacteriology. 9th ed . Williams and Wikins, Baltimore.
  15. Khavazi, K., F. Nourgholipour and M. J. Malakouti. 2001. Effect of Thiobacillus and phosphate solubilizing bacteria on increasing P availability from rock phosphate for corn. International Meeting on Direct Application of Rock Phosphate and Related Technology, Kuala Lumpur, Malaysia.
  16. Killham, K. 1994. Soil Ecology. Cambridge University Press.
  17. Kittams, H. H. and O. J. Attoe. 1965. Availability of P in rock phosphate sulfur fusion. Agron. J., 57: 331-334.
  18. Kline, J. S., J. T. Sims and L. Schilke-Gartely. 1989. Response of irrigated corn to sulphur fertilization in the Atlantic costal plain. Soil Sci. Soc. Am. J., 53: 1101-1108.
  19. McCready, R. G. L. and Krouse, H. R. 1982. Sulfur isotope fractionation during the oxidation of elemental sulfur by Thiobacilli  in a solonetzic soil. Can. J. Soil Sci. 62:105-110.
  20. Modaihsh, S., W. A. Al-mustafa, and A. E. Metwally. 1989. Effect of elemental sulfur on chemical changes and nutrient availability in calcareous soils. Plant and Soil. 116:95-101.
  21. Nor, Y. M. and M. A., Tabatabai. 1977. Oxidation of elemental sulfur in soils. Soil Sci. Soc. Am. J., 41: 736- 741.
  22. Pathirathna, L. S. S., U. P. De. S. Waidyanatha, and O. S. Peries. 1989. The effect of apatite and elemental sulfur mixtures on the growth and P content of Centrocema pubescent. Fertilizer Research, 21:37-43.
  23. Rajan S.S.S. and E. A. Edge. 1980. Dissolution of granulated low grade phosphate rock, phosphate rock / sulphur (Biosuper), and superphosphate in soil. New Zealand Journal of Agricultural Research, 23: 451-456.
  24. Razeto, B. 1982. Treatment of iron chlorosis in peach trees. J. Plant Nutr., 5: 917-922.
  25. Rosa, M. C., J. Muchovej, J. Muchovej and V. H. Alvarez. 1989. Temporal relation of phosphorus fraction in an oxisol amended rock phosphate and Thiobacillus thiooxidans. Soil. Sci. Soc. Am. J., 53: 1096-1100.
  26. Rupela, O. P. and P. Taura. 1973. Utilization of Thiobacillus to reclaim alkali soils. Soil Biol. Biochem., 6: 899-901.
  27. Schofield, P. E., P. E. H. Gregg, and J. K. Syers. 1981. Biosuper as a phosphate fertilizer: A glasshouse evaluation. Z. J. Expl. Agric., 9: 63-67.
  28. Singh, A. L., and V. Chaudhari. 1997. Sulfur and micronutrient of groundnut in a calcareous soil. Agron. Crop Sci., 179: 107- 114.
  29. Singh, D. and I. M. Chhibba. 1991. Evaluation of some sources of sulfur using maize and wheat as test crops. Indain Soc. Soil Sci., 39: 514-516.
  30. Singh, V., A. K. Parashar, and V. S. Mehta. 1991. Soil sulphur status and response of lentil to sulphur in relation to calcium. J. Indian Soc. Soil Sci., 39: 727-729.
  31. Spinks, J. W. T., and S. A. Barber. 1947. Study of fertilizer uptake using radioactive phosphorus. Sci. Agron., 27:145-155.
  32. Stevenson, F. J. and M. A. Cole. 1999. Cycles of Soil. Second Edition. PP.427. John Wiley and Sons. Inc., New York.
  33. Swaby, R. J. 1975. Biosuper- Biological Superphosphate. In: McLachlan, K. D. (ed.) Sulfur in Australian Agriculture. Sydney University Press, Sydney.
  34. Tabatabai, M. A. 1986. Sulfur in Agriculture. Am. Soc. Agron. Madison,‌, U. S.‌ A.
  35. Tisdale, S.L., W. L. Nelson, J. D. Beaton and J. L. Havlin. 1993. Soil Fertility and Fertilizers. 5th Mcmillon Publishing Co., New York.
  36. Venkatakrishanan, S. and I. P. Abrol. 1981. Amelioration of a sodic soil through Thiobacilli inoculation and pyrite application. J. Indian Soc. Soil. Sci., 29: 526-529.
  37. Vishniac, W. and M. Santer. 1957. The Thiobacilli. Bacteriol. Rev., 21: 195- 213.
  38. Wainwright, M. 1984. Sulfur oxidation in soils. Advances in Agronomy, 37: 349-396.
  39. Whitehouse, M. J. and Strong, W. M. 1977. Comparison of biosuper with superphosphate as a phosphatic fertilizer for wheat. Queensland J. Agric. Animal Sci., 34(2): 205-211.
  40. Zapata, F. and R. N. Roy. 2004. Use of phosphate rocks for sustainable agriculture. URL: http//www. FAO. Org/documents/ show-cdr. asp? url-file=/ docrep/007/ Y50.