بررسی چند عامل سرخشکیدگی پسته و کنترل آن با تغذیه بهینه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه تربیت مدرس

2 دکتری دانشگاه تربیت مدرس

3 عضو هیأت علمی دانشگاه ولی‌عصر رفسنجان

چکیده

به منظور تعیین پراکنش، درصد وقوع و همچنین شناسایی عامل و یا عوامل بوجودآورنده عارضه سرخشکیدگی درختان پسته،‌ در سال 1381 از 203 باغ مناطق رفسنجان، کرمان، یزد و خراسان بازدید بعمل آمد. میزان وقوع عارضه سرخشکیدگی از 4 تا 90 درصد با متوسط 15 درصد و در رفسنجان 28 درصد تخمین زده شد. از باغ‌های مورد مطالعه بطور تصادفی 31 باغ مشخص و با حفر پروفیل نمونه‌برداری خاک از عمق‌‌‌های 40-0، 80-41 و 120-81 سانتی‌متر انجام و تجزیه‌های فیزیکی و شیمیایی انجام گرفت. از آب و همچنین برگ درختان پسته انتخابی نمونه‌برداری بعمل آمد و تجزیه‌های شیمیایی انجام پذیرفت. روابط همبستگی بین میزان سرخشکیدگی و فاکتورهای اندازه‌گیری شده بدست آمد. نتایج نشان داد که سرخشکیدگی با خصوصیات شیمیایی خاک (EC، Na، K، SAR، Na/Ca و Na/K) همبستگی مثبت داشت. با استفاده از رگرسیون گام به گام معادله *737/0=R2  (SAR)soil946/0+ (K)soil194/0- 799/51=Y بین سرخشکیدگی با K و SAR خاک حاصل و در سطح یک درصد معنی‌دار شد. با توجه به اینکه تعدادی از محققین قارچ Paecilomyces variotii را به عنوان یکی از عوامل بوجودآورنده عارضه سرخشکیدگی پسته معرفی نموده‌اند، سپس آزمایشی به صورت طرح کاملاً تصادفی با 4 تیمار و 6 تکرار بر روی 24 درخت 25 ساله رقم فندقی در باغی که حدود 30 درصد سرخشکیدگی داشت، طی سال‌های 1381 و 1382 انجام گرفت. تیمارها عبارت بودند از تیمار اول = شرایط باغدار (سولفات آمونیوم + سوپر فسفات تریپل هر کدام به میزان یک کیلوگرم برای هر درخت)؛ تیمار دوم = تیمار اول + پتاسیم بصورت سولفات پتاسیم به میزان 3 کیلوگرم برای هر درخت؛ تیمار سوم = تیمار دوم + کلسیم به صورت گچ به میزان 40 کیلوگرم برای هر درخت و تیمار چهارم = تیمار سوم + روی به صورت سولفات روی به میزان 1500 گرم برای هر درخت. در شهریور ماه 1383 مایه‌‌‌زنی قارچ موردنظر به صورت مستقیم روی شاخه‌های درختان تحت تیمار انجام شد. نتایج نشان داد در تمام شاخه‌هایی که مایه‌زنی قارچ P. variotii انجام گرفته بود در مقایسه با شاخه‌های شاهد (تلقیح شده با محیط کشت بدون قارچ) شانکر دیده شد که نشان می‌دهد این قارچ یکی از عوامل زنده ایجادکننده این عارضه است. لیکن رعایت اصول تغذیه بهینه بویژه مصرف کودهای حاوی پتاسیم، کلسیم و روی تأثیر معنی‌داری در کاهش عارضه داشت و این عناصر توانستند طول سرخشکیدگی ایجاد شده را به میزان 63 درصد کاهش دهند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigation of some Causes of Die-back Disorder of Pistachio Trees and its Control through Balanced Fertilization in Southern Iran

نویسندگان [English]

  • V. Mozaffari 1
  • M. J. Malakouti 2
  • B. Kholdebarin 3
  • M. Bybordi
1 PhD Candidate at Tarbiat Modarres University
2 Professor, Tarbiat Modarres University
3 Professor, Shiraz University
چکیده [English]

The incidence of die-back in pistachios (Pistacia vera  L.) is common in many pistachio producing countries including U.S., Greece, Italy, and South Africa. This problem also occurs extensively in pistachio orchards of Iran where it has caused yields to be low. In order to evaluate the spread, percent occurrences as well as to determine the causative factor(s) of this incidence, some 203 pistachio orchards located in Rafsanjan, Kerman, Yazd and Khorasan regions were visited during the period from 2002 to 2004. It was noted that from 4 to 90 percent, or on the average 28 percent of the trees, had been affected and that the rate of this incidence had increased by 60% during the ten year period from 1994 to 2004. Soil samples from profile depths of 0-40, 41-80 and 81-120 cm were collected in 31 randomly selected orchards for physicochemical analysis. Likewise, leaf samples as well as samples of irrigation water were collected in those orchards for chemical analysis. Then, correlations between the incidence of die-back and the examined factors were calculated. It was noted that the incidence of die-back in pistachios was positively correlated with soil EC, Na, K, SAR, Na/Ca and Na/K values. A stepwise regression analysis yielded the following equation: Y= 51.799-0.194 (K)soil+0.946 (SAR)soil  R2= 0.737 On the basis of our findings and the reports by others that the fungus Paecilomyces variotti was the causative agent for die-back in pistachios, a randomized complete block experiment was conducted with 4 treatments and 6 replications on a total of twenty four 25-year old trees of Fandoghi pistachio variety which were 30% affected by die-back problem to investigate the effect of balanced fertilizer application on preventing this incidence. The treatments included T1= the growers conventional method (ammonium sulfate+triple superphosphate at the rate of 3 kg each per tree); T2=T1+ potassium at the rate of 3kg potassium sulfate per tree; T3= T2+calcium applied as gypsum at the rate of 40 kg/tree; and T4=T3+zinc applied as zinc sulfate at the rate of 1500 g/tree. The direct fungal inoculation of the trees followed two years of the fertilizer treatments. The results showed a significant decrease (at 1% level) in the incidence of die-backs with treatments T2, T3 and T4 as compared with the farmers conventional methods. In other words, the application of potassium,calcium and zinc sulfate reduced this problem by 63 percent. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Pistachio (Pistacia vera L.)
  • Die-back
  • Potassium
  • Calcium
  • Zinc
  • Sodium
  1. اشکان، م و د. ابوسعیدی (1373). بررسی بیماری خشکیدگی سرشاخه درختان پسته در استان کرمان. گزارش پژوهشی مؤسسه تحقیقات پسته، سازمان تحقیقات و آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.
  2. امامی، ع. (1375). روش‌های تجزیه برگ، ج. 1. مؤسسه تحقیقات خاک و آب، نشریه فنی شماره 982، تهران، ایران.
  3. امینایی، م. م. (1364). وجود بیماری خشکیدگی و مرگ سرشاخه‌های درختان پسته در اثر حمله قارچ Paecilomyces variotii در مناطق پسته‌کاری استان کرمان. گزارش پژوهشی مؤسسه تحقیقات پسته، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.
  4. بلند نظر، س. ا. و م. ج. ملکوتی. (1379). کانال کود روشی موثر در تغذیه بهینه باغهای میوه، نشریه فنی 137. موسسه تحقیقات خاک و آب. نشر آموزش کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی، کرج، ایران.
  5. خوش‌گفتارمنش، ا. م.، ز. خادمی و م. ر. بلالی (1380). تأثیر مصرف سولفات روی بر رشد و عملکرد گندم در اراضی شور بایر اصلاح شده. مجموعه مقالات هفتمین کنگره علوم خاک ایران. شهرکرد، ایران.
  6. داودی، م. ج، م. ج. ملکوتی.، ز. خادمی و ع. عبدالهی. (1381). اثر مصرف بهینه کود در افزایش مقاومت گیاهان، بیماری‌ها و آفات. نشر آموزش کشاورزی. نشریه فنی. وزارت جهاد کشاورزی، تهران، ایران.
  7. دفتر آمار و فن‌آوری اطلاعات (1381). آمارنامه کشاورزی سال زراعی 80-1379. معاونت برنامه‌ریزی و اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی. نشریه شماره 06/81، تهران، ایران.
  8. علی‌احیایی، م. (1373). شرح روش‌های تجزیه شیمیایی خاک، نشریه فنی شماره 983، مؤسسه تحقیقات خاک و آب، تهران، ایران.
  9. علیزاده، ع.، ح. علایی و ج. ارشاد (1378). بررسی سبب‌شناسی خشکیدگی سر شاخه درختان پسته در رفسنجان. مجله علوم کشاورزی مدرس. دانشگاه تربیت مدرس. دوره اول، شماره دوم. تهران، ایران.
  10. کشاورز، پ و م. ج. ملکوتی (1383). اثر روی و شوری بر رشد، ترکیب شیمیایی و ساختمان آناتومیکی گندم. مجله علوم خاک و آب (در دست چاپ).
  11. مظفری، و. و م. ج. ملکوتی (1382). بررسی نقش پتاسیم، کلسیم و روی در کنترل عارضه خشکیدگی پسته. نشریه فنی شماره 306. نشر آموزش کشاورزی، وزارت جهاد کشاورزی، کرج، ایران.
  12. مظفری، و. و ا. تاج‌آبادی‌پور (1383). گزارش نهایی طرح بررسی مسایل و مشکلات باغ‌های پسته. دانشگاه ولی‌عصر. رفسنجان، ایران.
  13. ملکوتی‌، م. ج. (1375). کشاورزی‌ پایدار و افزایش‌ عملکرد با بهینه‌ سازی‌ مصرف‌ کود در ایران. نشر آموزش‌ کشاورزی‌، کرج‌، ایران‌.
  14. ملکوتی، م. ج. (1379). بررسی علل خشکیدگی سرشاخه‌های گردو در مناطق گردوخیز کشور. خلاصه مقالات دومین کنگره علوم باغبانی ایران. انتشارات انجمن علوم باغبانی ایران. معاونت آموزش و تجهیز نیروی انسانی (نشر آموزش کشاورزی). تهران، ایران.
  15. ملکوتی، م. ج. (1381). گزارش نهایی شناخت ناهنجاری‌های تغذیه‌ای در درختان میوه و ارائه راه‌حل‌های اجرایی توصیه بهینه کودی برای افزایش تولید و ارتقای کیفی میوه تا حد استاندارد جهانی. مؤسسه تحقیقات خاک و آب، وزارت جهاد کشاورزی، تهران، ایران.
  16. ملکوتی، م. ج. و ح. رضایی (1380). نقش گوگرد، کلسیم و منیزیم در افزایش عملکرد و بهبود کیفیت محصولات کشاورزی. نشر آموزش کشاورزی، معاونت تات وزارت جهاد کشاورزی، کرج، ایران.
  17. ملکوتی، م. ج.، پ. کشاورز.، س. سعادت و ب. خلدبرین (1381). تغذیه گیاهان در شرایط شور. معاونت باغبانی وزارت جهاد کشاورزی. انتشارات سنا، تهران، ایران.
  18. Afek, H., Sztejnberg, A., and Solet, Z. (1990). A rapid method for evaluating citrus seedling resistance to foot rot caused by phytophthora citrophthora. Plant Dis. 74: 66-68.
  19. Alpaslan, M., Inal, A., Gunes, A., Cikilli, Y. and Ozcan, H. (1999). Effect of zinc treatment on the alleviation of sodium and chloride injury in tomato (lycopersicum essulentum L. Mill. C. V. lale) grown under salinity Tr. J. Botany. 23: 1-6.
  20. Aminaee, M. M., and Ershad, D. (1987). Dieback of young shoots of pistachio trees in Kerman province. Proceeding of the plant protection congress of Iran. 9-14 Sept. Mashhad, Iran. pp 79.
  21. Ashworth, L. J., Gaona, J. R., and Surber, S. A. (1985). Nutritional disease of pistachio trees, potassium and phosphorus deficiencies and chloride and boron toxicities. Phythopathlogy, 75: 1084-1091.
  22. Carvajal, M., Cerda, A., and Martinez, V. (2000). Modification of the response of saline stressed tomato plants by the correction of caution disorders. Plant Growth Regulation. 30: 37-47.
  23. Chitzanidis, A., Kask, N., Kuden, A. B. Ferguson, L. and Michailides, T. (1995). Pistachio disease in Greece. Acta Horticulture. 419: 345-348.
  24. Corazza, L., Chilosi, G. and Avazato, D. (1990). Die-back of pistachio branches caused by Botryosphaeria ribis. Plant Path, 05253 (Abst).
  25. Cramer, G. R., Lauchli, A. and Epstein, E. (1986). Effects of NaCl and CaCl2 on ion activities in complex nutrient solution and root growth of cotton. Plant Physiology. 81: 792-797.
  26. Gadallah, M. A. and Ramadan, T. (1997). Effects of zinc and salinity on growth and anatomical structure of carthamus tinctures Biologia Plant arum, 39: 411-418.
  27. Greenway, H., Munns, R. (1980). Mechanisms of salt tolerance in nonhalophytes. Ann. Rev. Plant Physol. 31, 149-190.
  28. Khoshgoftarmanesh, A. H., Jaaferi, B. and Shriatmadari, H. (2002). Effect of salinity on cd and zinc availability 17th World Congress of Soil Science. Thiland.
  29. Lahaya, P. A., and E. Epstein. (1971). Calcium and salt toleration by bean plants. Physiol. Plant., 25: 213-218.
  30. Lauchli, A., Clomer, T. D., Fan, T. W., and Higashi, M. (1994). Solute regulation by calcium in salt, stressed plant. Page 443-461. In J. H. Cherry, ed. Berlin, Germany.
  31. Maftoun, M., and Sepaskhah, A. R. (1989). Relative salt tolerance of eight wheat cultivars. Agrochimica. 33: 1-14.
  32. Michailides, T. J. and Ogawa, J. M. (1986). Sources of inoculum, epidemology and control of Botryosphaeria shoot and panicle blight of pistachio. Calif. Pistachio Industry. Annu. Rep. Crop year, 1985. pp. 87-91.
  33. Peryea, F. J. and Kammerekh, R. (1997). Use of Minolta SPAD-502. Chlorophyll meter to quantity the effectiveness of mid-summer trunk injection of iron on chlorotic trees. J. Plant nutr. 20 (11). 1457-1463.
  34. Picchioni, G. A. and Miyamota, S. (1990). Salt effects on growth and ion uptake of pistachio rootstock seedling. J. Amer. Soc. Hort. Sci. 115: 645-653.
  35. Rumbos, I. C. (1986). Isolation and identification of Eutype late from Pistacia Vera in Greece. J. Phyto path. 116: 352-357.
  36. Sepaskhah, A. R., and Maftoun, M. (1988). Relative salt tolerance of pistachio cultivars. Journal Horticulture Science. 63: 157-162.
  37. Sopandie, D., Moritsugu, M. and Kawasaki, T. (1995). Interaction between Ca, Na and K in salicornia Virginia and barley roots under saline conditions: Multi-compartment transport box experiment. Soil Science Plant Nutrition. 36: 65-71.
  38. Swart, W. J., and Botes, W. M. (1995). First report of stem canker caused by Botryospharia obtuse on pistachio. Plant Dis. 79: 1036-1038.