اثر مواد نفتی بر میزان رس قابل پراکنش خود به‌خودی و مکانیکی در خاک‌های با بافت مختلف

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌ آموخته کارشناسی‌ارشد، بخش علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز

2 استاد بخش علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز

3 دانشیار بخش مهندسی نفت، دانشکده مهندسی شیمی، نفت و گاز، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی اثر کاربرد سطوح صفر، 5/1%، 3% و 5/4% نفت خام، نفت سفید و گازوئیل بر رس قابل پراکنش خود به­خودی و مکانیکی در سه خاک با بافت­های لوم رسی، شن لومی و لوم شنی انجام شد. نتایج نشان داد که درصد رس قابل پراکنش خود به خودی در خاک­های تیمار شده با نفت سفید و گازوئیل در مقایسه با نفت خام به طور معنی­داری به­ترتیب در حدود 34% و 44% و رس قابل پراکنش مکانیکی در خاک­های تیمار شده با نفت سفید و گازوئیل در مقایسه با نفت خام به طور معنی­داری و در حدود 200% بیشتر بود. نتایج در انتهای آزمایش نشان داد به طور کلی میانگین درصد رس قابل پراکنش خود به خودی در خاک شن لومی نسبت به خاک­های لوم رسی و لوم شنی به طور معنی­داری به ترتیب در حدود 21% و 57% بیشتر بود، در حالی که رس قابل پراکنش مکانیکی در خاک شن لومی به طور معنی­داری حدود 31% کمتر از خاک لوم رسی و حدود 32% بیشتر از خاک لوم شنی بود. به طور کلی افزایش سطوح مواد نفتی سبب افزایش درصد رس قابل پراکنش خود به خودی و مکانیکی در سطوح اولیه و کاهش آن­ها در سطوح بالاتر شد. نتایج نشان داد سطوح مختلف مواد نفتی اثرات معنی­داری بر رس قابل پراکنش داشتند. بنابراین نتایج این پژوهش می­تواند اطلاعات لازم در خصوص اثر مواد نفتی بر میزان رس قابل پراکنش خاک (به عنوان یکی از معیارهای استحکام و انسجام خاک و سایر ویژگی­های مرتبط با آن) را فراهم کرده و در تصمیم­گیری­های لازم برای مدیریت و اصلاح خاک­هاِ آلوده به نفت و همچنین استفاده از ترکیبات نفتی برای حفاظت از خاک در برابر فرسایش مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Effect of Petroleum Products on the Amount of Spontaneously and Mechanically Dispersible Clays in Soils with Different Textures

نویسندگان [English]

  • Raziyeh Daryaee 1
  • Seyyed Ali Akbar Moosavi 2
  • Reza Ghasemi 2
  • Masoud Riazi 3
1 Former MSc. Student, Department of Soil Science and Engineering, College of Agriculture, Shiraz University
2 Professor, Department of Soil Science and Engineering, College of Agriculture, Shiraz University
3 Associate Professor, Department of Petroleum Engineering, College of Chemical, Petroleum, and Gas Engineering, Shiraz University, Shiraz, Iran
چکیده [English]

The aim of this study was to investigate the effect of application of 0, 1.5, 3, and 4.5% of crude oil, kerosene, and gasoline on spontaneously and mechanically dispersible clay in three texturally different soils of clay loam, loamy sand, and sandy loam. In general, the results showed that the percentage of spontaneously dispersible clay in soils treated with kerosene and gasoline was significantly higher than that treated with crude oil by, respectively, 34% and 44%. Mechanically dispersible clay in soils treated with kerosene and gasoline were significantly higher than that of the crude oil treaded soils by nearly two folds. The percentage of spontaneously dispersible clay in the loamy sand soils was significantly higher than that of the clay loam and the sandy loam soils by nearly 21% and 57%, respectively. While mechanically dispersible clay in loamy sand soil was significantly less by about 31% than that in clay loam soil and about 32% more than that in sandy loam soil. In general, increasing the application rates of petroleum products increased the percentage of spontaneously and mechanically dispersible clay at low levels, but decreased the mentioned attributes at higher levels. The results showed that different levels of petroleum products had significant effects on dispersible clay. Therefore, the results of this study can provide the necessary information about the effect of petroleum materials on the amount of dispersible clay, as one of the soil strength and cohesion criteria and other related characteristics. This information can be used in making the necessary decisions for management and reclamation of different types of oil-contaminated soils, and for using petroleum compounds to protect the soil against erosion.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Clay loam
  • Crude oil
  • Gasoline
  • Kerosene
  • Loamy sand
  • Sandy loam

مراجع

  1. تقدیسی حیدریان، س. ز.، خراسانی، ر. و امامی، ح. 1397. تأثیر زئولیت و کود گاوی بر برخی پارامترهای فیزیکی خاک. نشریه پژوهش­های حفاظت آب و خاک، 25(5)، 149-166.
  2. خبازی، ه. و حسنلوراد، م. 1397. اثر آلاینده­های نفتی بر خاصیت واگرایی و مقاومت برشی خاک های رسی واگرا. نشریه مهندسی عمران امیر کبیر، 50(2)، 401- 408.
  3. درستکار، و. و والی، ر. 1396. بررسی پایداری ساختمان و آبگریزی خاک در پاسخ به افزودن بقایای برگ انگور و پوست انار در سطوح مختلف شوری. مهندسی زراعی (مجله علمی کشاورزی)، 40(2)، 29-46.
  4. روشن قیاس، س.م. و باقری پور، م. ح. 1398. تأثیر آلودگی نفت خام بر خصوصیات ژئوتکنیک خاک رس کائولینیت در بستر راه. مهندسی زیر ساختهای حمل و نقل، 5(18)، 101- 112.
  5. صبور، م. ر.، قدردان، م. و احمدی، م. خ. 1396. بررسی عدم قطعیت اثر آلاینده گازوئیل بر رفتار ژئوتکنیکی خاک ماسه ای بستر مخازن نفتی. نشریه مهندسی عمران امیر کبیر، 49(4)، 813- 820.
  6. فرزادکیا، م.، عبداللهی­نژاد، ب.، جنیدی­جعفری، ا. و اسرافیلی­ دیزجی، ع. 1398. زیست پالایی خاک­های آلوده به گازوئیل در بیوراکتور حاوی لجن فعال خام و ورمی کمپوست. مجله مهندسی بهداشت محیط، 7(1)، 53- 68.
  7. کامل، ا.، صفادوست، ا. و مصدقی، م. ر. 1397. اثر آلودگی نفتی بر آبگریزی و منحنی مشخصه رطوبتی دو خاک با بافت متفاوت. نشریه پژوهش­های خاک (علوم خاک و آب)، 32(1)، 85- 97.
  8. کرمانپور، م.، مصدقی، م. ر.، افیونی، م. و حاج­عباسی، م. ع. 1394. اثر آلودگی نفتی بر آب­گریزی و پایداری ساختمان خاک در منطقه بختیار دشت اصفهان. علوم آب و خاک (علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی)، 19(73)، 139-148.
  9. مالکی شهرکی، م. 1395. اثر هیدروکربن­های نفتی، خاکستر سبوس برنج و زغال سنگ بر برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک. (پایان­نامه­ کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران).
  10. مجرد، م.، عالم­زاده، ع.، قریشی، گ. و جواهری، م. 1396. ارزیابی توانایی رشد و تجزیه­ زیستی نفت سفید توسط چندین باکتری جداسازی شده از خاک و آب آلوده به ترکیبات نفتی. مجله منابع طبیعی ایران، 70(1)، 161- 172.
  11. ملکیان، ا. و عطیفه کمال آباد، س. م. 1401. مبانی ترمودینامیک، مکانیک سیالات و انتقال حرارت. ایران، تهران: انتشارات نوآور. 254 ص.
  12. مومنی، م.، فرزادکیا، م.، اسرافیلی، ع. و کرمانی، م. 1396. زیست پالایی خاک­های آلوده به گازوئیل به روش تحریک زیستی در بیورآکتورهای ورمی کمپوست و لجن فعال. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، 27(158)، 179- 192.
  13. نوری، م.، همایی، م. و بای بوردی، م. 1391. بررسی ویژگی­های هیدرولیکی خاک در حضور آلاینده سفید. نشریه حفاظت منابع آب و خاک، 2(1)، 37- 48.
  14. Akinwumi, I. I., Diwa, D. and Obianigwe, N. 2014. Effects of crude oil contamination on the index properties, strength, and permeability of lateritic clay. International Journal of Application Sciences Engineering Research, 3(4), 816-824.
  15. Amézketa, E. (1999). Soil aggregate stability: a review. Journal of Sustainable Agriculture, 14, 83-151.
  16. Arcenegui, V., Mataix-Solera, J., Gueuero, C., Zomoza, R., Malaix-Beneyto, J. & Garcia-Orenes, F. (2008). Intermediate effects of wildfires on water repellency and aggregate stability in Mediterranean calcareous soils. 74, 219-226.
  17. Benyahia, F., Abdulkarim, M., Zekri, A., Chaalal, O. and Hasanain, H. 2005. Bioremediation of crude oil contaminated soils: A black art or an engineering challenge. Process Safety Environment Protection, 83(4), 364-370.
  18. Besalatpour, A. A., Ayoubi, S., Hajabbasi, M. A., Mosaddeghi, M. R. & Schulin, R. 2013. Estimating wet soil aggregate stability from easily available properties in a highly mountainous watershed. Catena, 111, 72-79.
  19. Chattopadhyay, P., Karthick, A., & Roy, B. 2019. A review on the application of chemical surfactant and surfactant foam for remediation of petroleum oil contaminated soil. Journal of Environmental Management, 243, 187-205.
  20. Currie, I. G. 2003. Fundamental Mechanics of Fluids. 3rd Marcel Dekker Inc. New York, USA, 542 p.
  21. Das, N. & Chandran, P. 2011. Microbial degradation of petroleum hydrocarbon contaminants: an overview. Biotechnology Research International, 2011, 1-13.
  22. Dexter, A. R., Czyz, G. E. A., Davy, J., Hardy, M. & Duval, O. 2011. Clay dispersion from soil as a function of antecedent water potential. Soil Science Society of America Journal, 75, 444-455.
  23. Dexter, A. R., Richard, G., Arrouays, D., Czyż, E. A., Jolivet, C., & Duval, O. 2008. Complexed organic matter controls soil physical properties. Geoderma, 144(3), 620-627.
  24. Doerr, S. H., R. A. Shakesby and R. P. D. Walsh. 2000. Soil water repellency: its causes, characteristics and hydrogeomorphological significance. Earth Science, 51, 33-65.
  25. Gee, G. W., & Or, D. (2002). Particle size Analysis. In: Jacob, H. et al. (Eds.). Methods of soil analysis. Part 4, Physical Methods. Soil Science Society of America, Book Series, Madison, WI. https://doi.org/10.2136/sssabookser5.4.c12
  26. Greenland, D.J. 1965a. Interaction between clays and organic compounds in soils. Part I. ecahanisms of interaction between clays and defined organic compounds. Soils and Fertilizers, 28, 415-425.
  27. Hafidh, H., 2016. OPEC Annual Statistical Bulletin 2016. Organization of the Petroleum Exporting Countries, 125 p.
  28. Hosseini, F., Mosaddeghi, M. R., Hajabbasi, M. A. & Sabzalian, M. R. 2015. Influence of tall fescue endophyte infection on structural stability as quantified by high energy moisture characteristic in a range of soils. Geoderma, 249(250), 87–99.
  29. Loeppert, R. H. and D. L. Suarez. 1996. Carbonate and gypsum. PP. 437-474, In: Spark, D. L. (Ed.), Methods of Soil Analysis. Part 3, Am. Soc. Agron. Inc., Madison, WI.
  30. Nelson, P.N., Baldock, A., Clarke, P., Oades, J.M., and Churechman, G.J. 1999. Dispersed clay and organic matter in soil: their nature and associations. Australian Journal of Soil Research, 37, 289-319.
  31. Pascal, S., and Barbier, G. 1995. Effect of soil salinity from long-term irrigation with saline– sodic water on yield and quality of winter vegetable crops. Agricultural Water Management, 64, 145-157.
  32. Piccolo, A. & Mbagwu, J. S. C. 1999. Role of hydrophobic components of soil organic matter in soil aggregate stability. Soil Science Society of America Journal, 63, 1801-1810.
  33. Pojasok, T. & Kay, B. D. 1990. Assessment of a combination of wet sieving and turbidimetry to characterize the structural of mist aggregates. Canadian Journal of Soil Science, 70, 33-42.
  34. Rengasamy, P. 1984. Dispersion of calcium clay. Australian Journal of Soil Research, 20, 153-158.
  35. Tahhan, R. A., Ammari, T. G., Goussous, S. J. A., & Shdaifat, H. I. 2011. Enhancing the biodegradation of total petroleum hydrocarbons in oily sludge by a modified bioaugmentation strategy. International Biodeterioration & Biodegradation, 65, 130-143.
  36. Walkley A., and Black I.A. 1934. An examination of the Degtjareff method for determining soil organic matter and a proposed modification of the chromic acid titration method. Soil Science 37: 29–38.
پژوهش های خاک
دوره 36، شماره 2
شهریور 1401
صفحه 209-224

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار