تأثیر مواد محرک رشد گیاهی بر عملکرد و اجزاء عملکرد کلزا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اراک، ایران

2 عضو هیات علمی موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

چکیده

تنش‌ها ی محیطی باعث کاهش عملکرد و تولید گیاهان می‌شوند. مواد محرک رشد می‌توانند به افزایش کارآیی گیاه و مقاومت به تنش‌های غیر زیستی کمک نمایند. به این منظور، تأثیر چند نوع از مواد محرک رشد گیاهی بر عملکرد و اجزاء عملکرد کلزا (Brassica napus L.) بررسی شد. طرح آزمایش به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار از سال 1398 تا 1400 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اراک انجام شد. متغییر اصلی، تاریخ کاشت (شهریور و مهر) و متغییر فرعی تیمارهای محرک رشد شامل اسید آمینه، فولویک اسید، عصاره جلبک دریایی، هیومیک اسید، ترکیب آن‌ها و تیمار شاهد بود. نتایج نشان داد که اثر محرک‌های رشد بر صفات عملکرد دانه، غلظت فسفر و تعداد دانه در خورجین، سطح برگ و غلظت پتاسیم معنی‌دار بود. یافته‌های آزمایش نشان داد که در شرایط مشابه این تحقیق، مصرف مواد محرک رشد به‌صورت بذر­مال و محلول‌پاشی در مراحل شش برگی و انتهای رزت قابل توصیه است. مصرف خاکی هیومیک اسید در مراحل جوانه‌زنی و شش برگی مؤثر بود. تاریخ کشت شهریور مناسب‌تر از مهر بود. کاربرد مواد محرک رشد بر روی عملکرد دانه، در تاریخ کاشت شهریور، دارای اثری مثبت و مشابه بود، اما در تاریخ کاشت مهرماه که گیاهان در معرض تنش سرما قرار داشتند، مؤثرتر ارزیابی گردید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Effect of Plant Growth Stimulants on Yield and Yield Components of Canola

نویسندگان [English]

  • Mohammad Ali khodshenas 1
  • Javad Ghadbeyklou 1
  • Fereydun Nourgholipour 2
1 Scientific Member, Soil and Water Department, Agricultural and Natural Resources Research and Training Center, Markazi Province, AREEO, Arak, Iran
2 Scientific Member, Soil and Water Research Institute, AREEO, Karaj, Iran
چکیده [English]

Stresses reduce plant yield and production. Growth stimulants can help increase plant yield and resistance to abiotic stresses. For this purpose, the effect of several types of plant growth stimulants on yield and yield components of rapeseed (Brassica napus L.) was studied. The experimental design was split-factorial arrangement in randomized complete block design with three replicates. The study was conducted during 2019-21 in Arak Agricultural Research Station. The main variable was planting date (September and October) and the subplots were growth stimulant treatments including amino acid, fulvic acid, seaweed extract, humic acid, their composition, and the control treatment. The results showed that the effect of growth stimulants was significant on grain yield, phosphorus concentration, number of seeds per pod, leaf area, and potassium concentration. Experimental findings showed that the use of growth stimulants in the form of seed coating and foliar spraying at the six-leaf stage and the end of the rosette can be recommended in conditions similar to this study. Soil application of humic acid was effective in germination and six-leaf stages. September planting date was more appropriate than October. Application of growth stimulants on seed yield had a positive and similar effect in September planting, but was more effective in October planting when the plants were exposed to cold stress.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rapeseed nutrition
  • Humic acid
  • Seaweed extract
  • Amino acid
  • Fulvic acid

مراجع

  1. احتشامی، م.ر. ، تهرانی عارف، آ. و صمدی، ب. 1391. تأثیر تاریخ کاشت بر فیزیولوژی عملکرد ارقام مختلف کلزا در منطقه ورامین. فرآیند و کارکرد گیاهی. 1: 71- 87.
  2. احمدی، ک. ، عبادزاده، ح. ، حاتمی، ف . محمدنیا افروزی، ش. ،  اسفندیاری پور، ا. ، طاقانی، ر . 1400. آمار نامه کشاورزی ، جلد اول : محصولات زراعی. مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات. معاونت برنامه‌ریزی و اقتصادی. وزارت جهاد کشاورزی.
  3. امام، ی و م. نیک نژاد.1383.مقدمه‌ای بر فیزیولوژی عملکرد گیاهان زراعی.چاپ دوم، ترجمه، انتشارات دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.
  4. بخشنده، م. ، حمدی شنگری، ع. ، قرینه، م.ح. و فتحی، ق. 1395. بررسی اثر تأخیر در کاشت و سطوح نیتروژن بر عملکرد دانه، صفات مورفولوژیک و شاخص کلروفیل گیاه کلزا (Brassica nupus. L) در شرایط آب و هوایی اهواز.علوم به زراعی گیاهی. 6 : 69- 75
  5. علیزاده، ب. ، یزداندوست همدانی، م. و کریم خانی، ع. 1394. بررسی پایداری عملکرد لاین های کلزای مناسب مناطق سرد و معتدل سرد ایران. گزارش پژوهشی. سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی.
  6. دهشیری، ع. 1378.زراعت کلزا. دفتر تولید برنامه‌های ترویجی و انتشارات فنی. معاونت ترویج. سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، وزارت کشاورزی.
  7. راهنما، ا. 1389. تاثیر تاریخ کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم کلزا در منطقه خوزستان. بوم‌شناسی گیاهان زراعی. 6 : 22- 13.
  8. طهرانی م. م. 1394. مدیریت تغذیه گیاه گندم در شرایط تنش سرما. موسسه تحقیقات خاک و آب، کرج، ایران
  9. غفاری نژاد، ع. ، ف. نورقلی پور و م.ن. غیبی. 1399. محرک‌های رشد گیاهی، نقش آن‌ها در فیزیولوژی گیاه، جذب عناصر غذایی و مقابله با تنش‌های محیطی. نشریه مدیریت اراضی. 8 : 68 - 47 .
  10. غیبی، م. ن. اصول کاربردی تغذیه گیاه. نشر توانگران. تهران، ایران. 65 ص.
  11. کشاورز، ح. پاسخ فیزیولوژیک و آناتومیک دو رقم کلزا (حساس و مقاوم به سرما) به محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، فیزیولوِژی گیاهی، تهران، ایران
  12. مشیری، ف و همکاران . 1393. دستورالعمل مدیریت تلفیقی حاصلخیزی خاک و تغذیه گیاه گندم. سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مؤسسه تحقیقات خاک و آب، کرج، ایران
  13. نورقلی پور، ف.و ح. رضایی ، ک. میرزاشاهی ، م. ن. غیبی ، ح. حقیقت نیا ، م. ر. رمضان پور ، م. ح. ارزانش ، ه. اسدی رحمانی ، م. ه. میرزاپور ، ص. زمانی ، ر. محمدی کیا و م. م. طهرانی. 1393. دستورالعمل مدیریت تلفیقی حاصلخیزی خاک و تغذیه گیاه کلزا. سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مؤسسه تحقیقات خاک و آب، کرج، ایران
  14. Aminifard, M. H., H. Aroiee, H. Nemati, M. Azizi, and H. Z. E . Jaafar. 2012. Fulvic acid affects pepper antioxidant activity and fruit quality. African Journal of Biotechnology. 68: 13179-13185.
  15. Artyszak, A., D. Gozdowski. 2021. Application of Growth Activators and Plant Growth-Promoting Rhizobacteria as a Method of Introducing a “Farm to Fork” Strategy in Crop Management of Winter Oilseed. Sustainability, 13, 3562. https://doi.org/10.3390/su13063562
  16. Bates, LS. Walderen, RD and Taere, ID. 1973. Rapid determination of free proline for water stress studies. Plant and Soil 39: 205-207.
  17. Beckett, R.P. and J.V. Staden. 1990. The effect of seaweed concentrate on the yield of nutrient stressed wheat. Botanica Marina, 33:147-152.
  18. Berbara, R.L.L., and A.C. García. 2014. Humic substances and plant defense metabolism. pp 297–319.  In:    Ahmad,  and  M.R.  Wani  (eds)  Physiological  mechanisms  and adaptation strategies  in plants  under changing environment: volume  1. Springer Science + Business Media, New York.
  19. Blunden G., A.L. Cripps, S.M. Gordon, T.G. Mason, and C.H.Turner. 1986. The characterisation and quantitative estimation of betaines in commercial seaweed extracts. Bot. Mar. 29: 155-160
  20. Burbulis, N., Kuprienė, R. and Blinstrubienė, A., 2008. Investigation of cold resistance of winter rapeseed in vitro. Sodininkystė ir daržininkystė, 27: 223-232.
  21. Bulgari, R., G. Cocetta, A. Trivellini, P. Vernieri, and A. Ferrante. 2015. Biostimulants and crop responses: a review. Biol. Agri. & Horti. 31: 1-17.
  22. Cerdána, M., A.Sánchez-Sánchez, M.Oliver, M.Juárez, and J. Sánchez- Andreu. 2009. Effect of foliar and root applications of amino acids on iron uptake by tomato plants. Acta Hort. 830: 481-488.
  23. Chen, L., Zhong, H., Ren, F., Guo, QQ., Hu, XP and Li, XB. 2011. A novel cold-regulated gene, COR25, of Brassica napus is involved in plant response and tolerance to cold stress. Plant Cell Rep. 30: 463-4.
  24. Chinnusamy, V., Zhu, J and Zhu, JK. 2007. Cold stress regulation of gene expression in plants. Plant Sci. 12: 441-451.
  25. Crouch I.J., R.P. Beckett and J. van Staden. 1990. Effect of seaweed concentrate on the growth and mineral nutrition of nutrient-stressed lettuce. Appl. Phycol. 2: 269-272.
  26. Du Jardin, P. 2015. Plant biostimulants: definition, concept, main categories and regulation. Sci. Horti. 196:3-14.
  27. Fahimirad, S., Karimzadeh, G. and Ghanati, F., 2013. Cold-induced changes of antioxidant enzymes activity and lipid peroxidation in two canola (Brassica napus L.) cultivars. Journal of Plant Physio.& Breed. 3: 1-11.
  28. Fernandez G.C. 1992. Effective selection criteria for assessing plant stress tolerance. In 'Proceedings of the international symposium on adaptation of vegetables and other food crops in temperature and water stress’, pp. 257-270.
  29. Fischer R,and R. Maurer .1978. Drought resistance in spring wheat cultivars. I. Grain yield responses. Crop and Past. Sci. 29: 897-912.
  30. Gaveliene, V., L, Pakalniškyt., L, Novickien. 2012. Impact of auxin physiological analogues as biostimulators on rapeseed (Brassica napus L.) cold hardening and productivity. Book of abstracts. 9thInternational Conference. Plant functioning under environmental stress September 12-15, 2012 Cracow Poland.
  31. Gavelienė, V., Pakalniškytė, L. and Novickienė, L., 2014. Regulation of proline and ethylene levels in rape seedlings for freezing tolerance. Open Life Sciences, 9(11), pp.1099-1107.
  32. Gaveliene,V., L. Pakalniskyte, L. Novickiene.2015. Impact of regulators with amino acids for winter plants freezing tolerance. Acta Physiol. Plant.38:17
  33. González A., J. Castro, J. Vera, A. Moenne. 2013. Seaweed oligosaccharides stimulate plant growth by enhancing carbon and nitrogen assimilation, basal metabolism, and cell division. Journal of Plant Growth Regulations. 32:443–448.
  34. Halpern, M., A. Bar-Tal, M. Ofek, D. Minz, T. Muller, U. Yermiyahu. 2015. The useof biostimulants for  enhancing  nutrient    pp.  141–174,  Vol.  129.    In:  D.L.  Sparks, (Ed.), Advances in Agronomy.
  35. Hayat, S.,Q. Hayat, M.N. Alyemeni, A.S. Wani, J. Pichtel, and A. 2012. Role of proline under changing environments: a review. Plant Signal. & Behav. 7:1456-1466.
  36. Heckman, J. R. 1994. Effect of an organic bio-stimulant on cabbage yield. J Home Consum Hortic.1:11–113.
  37. Jindo, K., S.A. Martim, E.C. Navarro, N.O. Aguiar, and L.P. Canellas. 2012. Root growth promotion by humic acids from composted and non-composted urban organic wastes. Plant and Soil 353:209–220.
  38. Khan A.S., B. Ahmad, M.J. Jiskani, R. Ahmad, and A.U. Malik. 2012. Foliar application of mixture of amino acids and seaweed (Ascophylum nodosum) extract improve growth and physicochemical properties of grapes. Inter. J. Agr. Biol. 14: 383-388.
  39. Khan, W., Rayirath, U. P., Subramanian, S., Jithesh, M. N., Rayorath, P., Hodges, D. M., Prithiviraj, B. 2009. Seaweed extracts as biostimulants of plant growth and development. J. Plant Growth Regu. 28: 386-399.
  40. Leslaw B. Lahuta, Monika Ciak, Joanna SzabliĔska .2015. Metabolite proling of pea seedlings under cold stress. Acta Physiol Plant.38:17
  41. Markowska-Kozak E.1, Dziurka M.2, Kostecka-Guga. 2012. The effect of cold hardening of winter rape on activity of antioxidative system. Book of abstracts. 9 thInternational Conference. Plant functioning under environmental stress. September 12-15, 2012 Cracow Poland.
  42. Mendham, N.J., Russel, J. and Yarosz, N.K. 1990. Response to  sowing  time  of  three  contrasting  Austrralian  cultivars  of  oil  seed  rape (Brassica napus). Journal of Agriculture Science Cambriges, 114: 274-285.
  43. Mostafa G.G. 2015. Improving the growth of fennel plant grown under salinity stress using some biostimulants. Am. J. Plant Physiol. 10: 77-83.
  44. Parrado, J., J. Bautista, E.F. Romero, A.M. García-Martínez, V. Friaza, and M. Tejada. 2008. Production of a carob enzymatic extract: potential use as a biofertilizer. Tech.99: 2312-2318.
  45. Robertson, M.J., J.F. Holand, and R.Bambach .2004. Response of canola and Indian mustard to sowing date in the grain belt of north-eastern Australia. Aust. Exp. J. of Agric. 44: 43-52.
  46. Rose, T.,  A.F.  Patti,  K.R.  Little,  A.L.  Brown,  W.R.  Jackson,  and  T.R.  Cavagnaro. 2014.  A  meta-analysis  and  review  of  plant-growth  response  to  humic  substances: practical  implications  for  agriculture.  Vol.  124,  pp.  37–89.  In:  D.S.  Sparks,  (Ed.), Advances inAgronomy.
  47. Rosielle A, Hamblin J .1981. Theoretical aspects of selection for yield in stress and non-stress environment. Crop Sci. 21: 943-946.
  48. Schubert S. and K. Mengel. 1989. Important factors in nutrient availability:root morphology and physiology. Z. Pflanzenern_hr.Bodenkd. 152: 169-174.
  49. Terenzio, D.2015. Humofolates: New Highly Eco-Sustainable Polivalent Biostimulants for Agricolture.The 2nd World Congress on the use of Biostimulants in Agriculture. Monday 16th - Thursday19th November, Florence Convention Centre, Italy.
  50. Valadiani, AR and Tajbakhsh, M. 2007. Comparison of phenological stages and adaptability of 25 advanced rapeseed (Brassica napus L.) varieties in autumnal cultivation in Urmia-west Azerbaijan Province, Iran. J. . Sci. and Tech. of Agri. and Natu. Res. 11:329-343.
  51. Von sottner,B. 2012. Preventing frost damage: potassium will help. kali-gmbh.com
  52. Whit field, D.M. 1992. Effect of temperature and ageing on CO2 exchange of pods of oil seed rape.Field Crop Research, 28(4):35-42.
  53. Wilson S. 2001. Frost management in cool climate vineyards. In:University of Tasmania Research Report UT 99/1, Grape and Wine Res. & Develop. Corporation.
  54. Xudan, X. 1986. The effect of foliar application of fulvic acid on water use, nutrient

uptake and yield in wheat. Australian Journal of Agricultural Research 37:343–350.

  1. Yuanyuan, M., Z. Yali, L. Jiang, and S.H. Hongbo. 2009. Roles of plant soluble sugars and their responses to plant cold stress. Afri. J. of Biotech. 8: 2004-2010.
  2. Zhang X. and E.H. Ervin. 2008. Impact of seaweed extract-based cytokinins and zeatin riboside on creeping bentgrass heat tolerance. Crop Sci. 48: 364-370.
  3. Zodape, S.T., A. Gupta, S. C. Bhandari. 2011. Foliar application of seaweed sap as biostimulant for enhancement of yield and quality of tomato (Lycopersicon esculentum Mill.). J. Sci. Ind. Res. 70:215–219.
پژوهش های خاک
دوره 36، شماره 3
آذر 1401
صفحه 225-241

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار